Նեֆերտիտի
 |
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
| Նեֆերտիտի | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մոտ մ. թ. ա. 1370 |
| Ծննդավայր | Թեբե, Լուքսոր, Եգիպտոս |
| Մահացել է | մոտ մ. թ. ա. 1330 |
| Մահվան վայր | Էլ–Ամառնա, Էլ Մինյա, Եգիպտոս |
| Քաղաքացիություն | Հին Եգիպտոս |
| Կրոն | Եգիպտական դիցաբանություն |
| Մասնագիտություն | իշխող թագուհի |
| Ամուսին | Էխնաթոն |
| Ծնողներ | հայր՝ Էյե (Եգիպտոսի փարավոն) |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | queen? և Փարավոն |
| Երեխաներ | Meritaten?, Մակեթաթոն, Անհեսենամոն, Neferneferuaten Tasherit?, Neferneferure? և Սետեպենրա |
 Nefertiti Վիքիպահեստում | |
Նեֆերտիտի (հին եգիպտերեն՝ «գեղեցկուհին եկավ», լրիվ անունը՝ Նեֆեր-Նեֆերու-Ատոն Նեֆերտիտի, հին եգիպտերեն Nfr-nfr.w-Jtn-Nfr.t-jty, «Ատոնի գեղեցկուհիներից ամենագեղեցիկը, գեղեցկուհին եկավ», մոտ մ. թ. ա. 1370, Թեբե, Լուքսոր, Եգիպտոս - մոտ մ. թ. ա. 1330, Էլ–Ամառնա, Էլ Մինյա, Եգիպտոս), հին եգիպտական XVIII հարստության փարավոն Էխնաթոնի (կամ Ամենհոթեփ IV, մոտ մ.թ.ա. 1351—1334 թթ.) գլխավոր կինը (հին եգիպտերեն՝ հեմետ-ուրտ (hmt-wr.t)), որի կառավարման ժամանակաշրջանը նշանավորվել է արմատական կրոնական բարեփոխումներով։
|
Ծագում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նեֆերտիտիի ծագումը պարզ չէ։ Ըստ մի կարծիքի Ամենհոթեփ III-ի դուստրն էր և իր ամուսնու խորթ քույրը։ Մի շարք եգիպտաբաններ գտնում են, որ Նեֆերտիտին իր ամուսնու քեռու աղջիկն էր։ Մեկ այլ վարկածով Նեֆերտիտին ուներ օտար ծագում՝ Միտանի պետության թագավոր Թուշրատայի դուստրն էր։
Գործունեությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նեֆերտիտին մոլեռանդորեն աջակցել է ամուսնուն կրոնական բարեփոխման անցկացման և միաստվածության հաստատման գործում։ Նրա հետ երկրպագել է Աթոն աստծուն, որի խորհրդանիշն էր արևի սկավառակը։ Հետևելով ամուսնուն՝ թողել է Թեբե քաղաքը՝ տեղափոխվելով Ախեթաթոն նորակառույց մայրաքաղաքը (ներկայումս՝ Թել-էլ-Ամարն)։
Ամուսնու մահից հետո ապարդյուն փորձել է Աթոնի հավատի բերել նոր փարավոն Թութանհամոնին (որը հավաբար նրա խորթ եղբայրն էր)։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամուսնուց ունեցել է 6 դուստր։ Հռչակված էր իր գեղեցկությամբ և հաճախ պատկերվել է ամուսնու հետ՝ երեխաներով շրջապատված։
Նեֆերտիտին մահացել է մոտ մ.թ.ա. 1354 թ., նրա թաղման տեղը հայտնի չէ։
Կիսանդրին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1912 թ. գերմանացի հնագետ Լյուդվիգ Բորխարդտը էլ-Ամարնայում հայտնաբերել է Նեֆերտիտիի ունիկալ կիսանդրին, որը դրանից հետո դարձել է հին եգիպտական մշակույթի գեղեցկության և նրբաճաշակության խորհրդանիշներից մեկը։
1913 թ. տարվել է Գերմանիա և մինչև հիմա պահվում է Բեռլինի եգիպտական թանգարանում։
1933 թվականից Եգիպտոսը Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությունից պաշտոնապես պահանջում է վերադարձնել այնտեղ գտնվող Նեֆերտիտիի կիսանդրին։
Աստղագիտության մեջ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նեֆերտիտիի անունով կա միանգամից երկու աստերոիդ։ Այդ առումով նա մարդկության պատմության մեջ եզակի անձնավորություն է։ Այդ երկու աստերոիդներից մեկի անունը Նեֆերտիտիի անվան անգլերեն գրելաձևով է՝ (3199) Նեֆերտիտի, մյուսը՝ գերմաներեն (1068) Նոֆրետետե։