Մորիս դե Գիրշ

Մորիս դե Գիրշ;
Ծնվել է	դեկտեմբերի 9, 1831
Ծննդավայր	Մյունխեն, Բավարիայի թագավորություն
Մահացել է	ապրիլի 21, 1896 (64 տարեկան)
Մահվան վայր	Նովե Զամկի, Սլովակիա
Քաղաքացիություն	Բավարիայի թագավորություն և Ֆրանսիա
Կրոն	հուդայականություն
Մասնագիտություն	գործարար, բարեգործ և բանկիր
Ամուսին	Clara de Hirsch?
Ծնողներ	հայր՝ Josef von Hirsch?
Անդամություն	Jewish Colonization Association?
Երեխաներ	Lucien de Hirsch de Gereuth?
	Maurice de Hirsch Վիքիպահեստում

Մորիս դե Գիրշ կամ բարոն Մորիս ֆոն Գիրշ (անգլ.՝ Maurice de Hirsch^[3], գերմ.՝ Moritz Freiherr von Hirsch auf Gereuth, ֆր.՝ Maurice, baron de Hirsch de Gereuth, 9 դեկտեմբերի, 1831, Մյունխեն – 21 ապրիլի, 1896, Նովե Զամկի), ավստրիացի ազնվական, հրեա բարեգործ, որ ստեղծել է բարեգործական հիմնադրամներ հրեաների շրջանում կրթության զարգացման նպատակով։ Հիմնադրել է Հրեաների գաղութաբնակեցման միությունը, որ զբաղվել է Արգենտինայում հրեաների ներգաղթի կազմակերպմամբ։

Կենսագրություն

Մորիս ֆոն Գիրշը ծնվել է 1831 թվականի դեկտեմբերի 9-ին Մյունխենում։ Պապը՝ Յակով ֆոն Գիրշը, եղել է առաջին հրեա խոշոր հողատերը Բավարիայում^[4]։ Հայրը՝ Իոսիֆ ֆոն Գիրշը^[5], եղել է բավարական թագավորի բանկիրն ու 1869 թվականին ստացել է բարոնի տիտղոս^[5]։ Տասներեք տարեկան հասակից Մորիս դե Գիրշը սովորել է Բրյուսելում։ Տասնյոթ տարեկանում սկսել է զբաղվել ձեռնարկատիրական գործունեությամբ։

1855 թվականին Մորիս դե Գիրշը դարձել է «Bischoffsheim & Goldschmidt» բանկային տան սեփականատեր Բրյուսելում, Լոնդոնում և Փարիզում։ Նա զբաղվել է երկաթուղային կոնցեսիաներով Ավստրո-Հունգարիայում, Օսմանյան կայսրությունում և Բալկաններում և և սպեկուլյացիենր է արել շաքարով ու պնձով։ Մեծ թվով անշարժ գույք է ունեցել Փարիզում, Լոնդոնում և Ավստրո-Հունգարիայում։

1855 թվականի հունիսի 28-ին Մորիս դե Գիրշն ամուսնացել է Կլարա Բիշոֆսհեյմի հետ, ով եղել է բելգիացի սենատոր Բիշոֆսհեյմի դուստրը^[6]։

Բարեգործություն

Լինելով հարուստ մարդ՝ Մորիս դե Գիրշը մեծ գումարներ է հատկացրել հրեաների շրջանում բարեգործություններ կատարելուն։ Հետաքրքրություն է ցուցաբերել Համաշխարհային հրեական միության դաստիարակչական աշխատանքի նկատմամբ, երկու անգամ այդ կազմակերպությանը նվիրաբերել է մի քանի միլիոն ֆրանկ։ Հետագա տարիներին աջակցել է Համաշխարհային հրեական միությանը՝ տարեկան հատկացնելով մի քանի հազար ֆունտ ստեռլինգ։ 1889 թվականից Համաշխարհային հրեական միությանը նվիրաբերել է 16 հազար ֆունտ ստեռլինգ։

Ավստրիայի կայսր Ֆրանց Իոսիֆ I-ի գահակալման 40-ամյակի առթիվ Մորիս դե Գիրշը 1888 թվականին 500 հազար ֆունտ ստեռլինգ է նվիրել Բուկովինայի ու Գալիցիայի հրեական տեխնիկական մասնագիտական դպրոցներին։

1881 թվականին Մորիս դե Գիրշն ԱՄՆ-ում հրեա ներգաղթյալների համար ստեղծել է փոխօգնության հիմնադրամ, որին հատկացրել է 493 հազար դոլարի չափով կապիտալ։

19-րդ դարի կեսին Մորիս դե Գիրշը իր ուշադրությունը կենտրոնացրել է Ռուսական կայսրությունից հրեաների վերաբնակեցման վրա։ Նա հիմնադրել է Հրեաների գաղութաբնակեցման միությունը՝ հատկացնելով 2 միլիոն ֆունտ ստեռլինգ կապիտալ։ 1892 թվականին նա այդ կազմակերպությանը նվիրաբերել է 7 միլիոն ֆունտ ստեռլինգ։ Մորիս դե Գիրշի մահվանից հետո նրա կինը՝ Կլարա դե Գիրշը, շարունակել է ամուսնու բարեգործական գործունեությունը և տասնյակ միլիոններ է հատկացրել բարեգործական տարբեր նպատակների։

Հիշատակ

Մորիս դե Գիրշի անունով կոչվել է սինագոգ Մեմֆիսում (ԱՄՆ), ինչպես նաև փողոցներ Իսրայելի տարբեր քաղաքներում։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 Encyclopædia Britannica
↑ И. Ч. Гирш, Клара (ռուս.) // Еврейская энциклопедия — СПб.: 1910. — Т. 6. — С. 561—562.
↑ Gerald Tulchinsky (2008), Canada's Jews: A People's Journey, University of Toronto Press, էջ 83, ISBN 978-0-8020-9386-8
↑ «Гирш, Яков фон». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հրեական հանրագիտարան: In 86 Volumes (82 Volumes and 4 Additional Volumes). St. Petersburg. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
↑ ^5,0 ^5,1 «Гирш, Иосиф фон». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հրեական հանրագիտարան: In 86 Volumes (82 Volumes and 4 Additional Volumes). St. Petersburg. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
↑ «Гирш, Клара». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հրեական հանրագիտարան: In 86 Volumes (82 Volumes and 4 Additional Volumes). St. Petersburg. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Աղբյուրներ

«Гирш, Мориц». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հրեական հանրագիտարան: In 86 Volumes (82 Volumes and 4 Additional Volumes). St. Petersburg. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
«Hirsch, Maurice», New International Encyclopedia, 1905.
Hirsch Moritz Frh. von/ Österreichisches Biographisches Lexikon 1815—1950 (ÖBL). Band 2, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 1959, стр. 331.
Vermischte Nachrichten. Der Jude Baron Hirsch/ Vorarlberger Volksblatt, 25. April 1896, стр. 514

Արտաքին հղումներ

Կենսագրություն (անգլ.)
Կենսագրություն (անգլ.)
Hirsch, Clara de (Baroness de Hirsch-Gereuth) (անգլ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մորիս դե Գիրշ» հոդվածին։

[_2267d8dfee27e45b-1] 1,0 ^1,1 Encyclopædia Britannica

[_9d80ac451ea2ee38-2] И. Ч. Гирш, Клара (ռուս.) // Еврейская энциклопедия — СПб.: 1910. — Т. 6. — С. 561—562.

[Tulchinsky2008-3] Gerald Tulchinsky (2008), Canada's Jews: A People's Journey, University of Toronto Press, էջ 83, ISBN 978-0-8020-9386-8

[4] «Гирш, Яков фон». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հրեական հանրագիտարան: In 86 Volumes (82 Volumes and 4 Additional Volumes). St. Petersburg. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

[ЕЭБЕ-5] 5,0 ^5,1 «Гирш, Иосиф фон». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հրեական հանրագիտարան: In 86 Volumes (82 Volumes and 4 Additional Volumes). St. Petersburg. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

[6] «Гирш, Клара». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հրեական հանրագիտարան: In 86 Volumes (82 Volumes and 4 Additional Volumes). St. Petersburg. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]