Մորդեխայ Արդոն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Մորդեխայ Արդոն
Mordecai Ardon.jpg
Ծնվել էհուլիսի 13, 1896(1896-07-13)[1][2][3][4][5]
ԾննդավայրԳալիցիա, Kingdom of Galicia and Lodomeria, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա
Վախճանվել էհունիսի 18, 1992(1992-06-18)[1][2][6][3][4][5] (95 տարեկանում)
Մահվան վայրԵրուսաղեմ, Իսրայել
ՔաղաքացիությունFlag of Israel.svg Իսրայել[7]
ԿրթությունԲաուհաուզ
Մասնագիտությունարվեստների գործիչ, նկարիչ և համալսարանի պրոֆեսոր
Թեմաներգեղանկարչություն
ԱշակերտներBluma Odess Ronkin?
ՊարգևներԻսրայելի մրցանակ
Կայքardon.com
Mordecai Ardon Վիքիպահեստում

Մորդեխայ Արդոն (ծննդյամբ՝ Մաքս (Մորդհե Էլիէզեր) Բրոնշտեյն, եբր.՝ מרדכי ארדון‎, հուլիսի 13, 1896(1896-07-13)[1][2][3][4][5], Գալիցիա, Kingdom of Galicia and Lodomeria, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա - հունիսի 18, 1992(1992-06-18)[1][2][6][3][4][5], Երուսաղեմ, Իսրայել), իսրայելցի նկարիչ:

Կյանք և ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մաքս Բրոնշտեյնը ծնվել է հավատացյալ հրեական ընտանիքում, ներկայիս Լեհաստանի տարածքում: 1921-1925 թվականներին նա սովորել է Դեսաուի Բաուհաուզի դպրոցում, որտեղ նրա ուսուցիչներն են եղել Պաուլ Կլեեն, Վասիլի Կանդինսկին, Լիոնել Ֆեյնինգերը և Յոհաննես Իտտեն: Արդոնի աշխատանքների վրա հատկապես մեծ ազդեցություն են ունեցել Պաուլ Կլեեի ստեղծագործությունները: 1926 թվականին Արդոնն ընդունվում է Մյունխենի գեղարվեստի ակադեմիա և Մաքս Դյորների ղեկավարությամբ ծանոթանում է հին վարպետների նկարելու տեխնիկային: Մասնավորապես նկարիչը գտնվել է Ռեմբրանդտի և Էլ Գրեկոյի գեղանկարչական ստեղծագործությունների ազդեցության ներքո: 1933 թվականին, Գերմանիայում ԱՍԳԲԿ-ի իշխանության գալուց հետո, Արդոնն արտագաղթում է Բրիտանական Պաղեստին[8]: Այստեղ նա դասավանդում է 1906 թվականին հիմնադրված Բեցալել արվեստի դպրոցում (այժմ՝ Բեցալելի անվան արվեստի և դիզայնի ակադեմիա): Նրա աշակերտներից է եղել կինետիկական արվեստի հիմնադիրներից մեկը Յակով Ագամը: 1936 թվականին ստացել է պաղեստինյան քաղաքացիություն և փոխել է անունը՝ դառնալով Մորդեխայ Արդոն[9]: 1959 թվականին Մորդեխայ Արդոնը մասնակցել է Կասսելում կազմակերպված ժամանակակից արվեստի documenta II միջազգային ցուցահանդեսին: 1963 թվականին նրան շնորհում են Իսրայելի Պետական մրցանակ:

«Արդոն պատուհաններ» Իսրայելի ազգային գրադարանում

Մորդեխայ Արդոնի գեղարվեստական ոճը հիմնականում հետաքրքիր է նրանով, որ իր ստեղծագործություններում նա փորձում է հերքել այն թեզը, որ ժամանակակից աբստրակտ արվեստն անհամատեղելի է «հին վարպետների» տեխնիկայի հետ: Դասական գեղանկարչության ուսումնասիրության ընթացքում ձեռք բերված գիտելիքներն ու հմտությունները Մորդեխայ Արդոնի ստեղծագործություններին տալիս են պատկերման ձևի խորություն և հարստություն: Մորդեխայ Արդոնը համարվում է հասարակական և քաղաքական ազդեցություններից դուրս գտնվող «մաքուր արվեստի» գաղափարների կողմնակից: Նա կոչ էր անում իր ստեղծագործությունների մասին դատել միայն զուտ ստեղծագործական որակներով, կոմպոզիցիայով, գուներանգներով և դիտողի վրա ունեցած ներքին ազդեցությամբ: Նկարիչը մերժում էր այդ ազդեցության վրա սիմվոլիկ, գրական և այլ տարրերի օգտագործումը: Միաժամանակ նա չէր կարողանում ամբողջությամբ հետևել իր «արտաքաղաքական» կանոններին, իր ստեղծագործություններում (մասնավորապես՝ 1955-1988 թվականների 8 լայնածավալ եռածալիկ նկարներում)՝ առաջին հերթին հանդես գալով պատերազմի սարսափի և սոցիալական անարդարության դեմ:

Պարգևներ և մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Mordecai Ardon - Recent Paintings. London: Marlbborough Fine Art, 1987. 52 S., farb. Abb
  • Mordecai Ardon. Amsterdam: Stedelijk Museum, 1961.
  • Mordecai Ardon 1896-1992 in memoriam. London: Marlborough Fine Art1995. 39 S.; 25 Farbtafeln u.1 farb.Fotoporträt
  • Mordecai Ardon. Bilder aus den Jahren 1953-1978. Eine Ausstellung. Berlin: Neuer Berliner Kunstverein, 1978. 76 S., mit 3 Klapptafeln u. zahlr. Abb.
  • Art Israel. 26 painters and sculptors. Exhibition. Werke von Morcedai Ardon, N. Bezem (Essen), I. Danziger (Berlin), M. Gross, S. Haber, Anna Ticho (Wien), Y. Tumarkin (Dresden) u.a.]. New York: Museum of Modern Art, 1964. 88 S., zahlr. Abb.
  • Mordekhai Ardon: Tsiv’e Ha-zeman (Mordecai Ardon: The Color of Times) Ed.: Arturo Schwarz.[in hebräischer Sprache]. Jerusalem: Rubin Mass, 2003. 239 S.
  • Visney, Michele: Mordecai Ardon. New York: Harry Abrams, 1973. 240 S., 208 ill. ISBN 0-8109-0171-4

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Mordechai Ardon
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Encyclopædia Britannica
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 SNAC — 2010.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Mordecaï Ardon — 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7, 978-0-19-989991-3
  7. ↑ Museum of Modern Art online collection
  8. ↑ «Mordecai Ardon»։ Tate 
  9. ↑ Agi Katz (18 July 1992)։ «Obituary: Mordecai Ardon»։ The Independent 
  10. ↑ «Israel Prize recipients in 1963 (in Hebrew)»։ Israel Prize Official Site։ Արխիվացված է օրիգինալից 14 July 2010-ին 
  11. ↑ «Recipients of Yakir Yerushalayim award (in Hebrew)»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-22-ին  City of Jerusalem official website

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Վիիքպահեստ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մորդեխայ_Արդոն&oldid=6128340» էջից