Մոնգո Բեթի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մոնգո Բեթի
Ծնվել էհունիսի 30, 1932(1932-06-30)[1][2][3][…]
ԾննդավայրMbalmayo, Centre, Կամերուն
Մահացել էհոկտեմբերի 8, 2001(2001-10-08) (69 տարեկան) կամ հոկտեմբերի 7, 2001(2001-10-07)[4][5] (69 տարեկան)
Մահվան վայրԴուալա, Կամերուն[6]
Քաղաքացիություն Կամերուն և  Ֆրանսիա[7]
ԿրթությունՊիեռ Կոռնելի դպրոց, Aix-Marseille University (1896-1971)? և Էքս Մարսել համալսարան
Մասնագիտությունգրող, լրագրող և ուսուցիչ
ԱշխատավայրՊիեռ Կոռնելի դպրոց[8]
ԱմուսինOdile Tobner?
Պարգևներ և
մրցանակներ

Մոնգո Բեթի (ֆր.՝  Mongo Beti, Alexandre Biyidi Awala, հունիսի 30, 1932(1932-06-30)[1][2][3][…], Mbalmayo, Centre, Կամերուն - հոկտեմբերի 8, 2001(2001-10-08) կամ հոկտեմբերի 7, 2001(2001-10-07)[4][5], Դուալա, Կամերուն[6]), կամերունցի գրող, գաղութատիրության դեմ ակտիվիստ, գրել է ֆրանսերեն։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Կամերունի մայրաքաղաք Յաունդեից 45 կմ հեռավորության վրա գտնվող Ակոմեթան գյուղում։ 7 տարեկանում կորցրել է հորը, նրա նրան դաստիարակել է մայրը։ 1951 թվականին ավարտել է Յաունդեի ճեմարան, որից հետո տեղափոխվել է Ֆրանսիա, սովորել Էքս ան Պրովանս քաղաքում, այնուհետև Սորբոնում։ Առաջին ստեղծագործությունը եղել է «Առանց ատելության և սիրո» պատմվածքը, որը տպագրվել է «Présence africaine» ամսագրում։ Այս ամսագրի հրատարակչությունը նրա կեղծանվամբ տպագրել է նաև նրա առաջին «Դաժան քաղաքը» (1954) վեպը[9]։ Երկար տարիներ դասավանդել է Փարիզ, Լամբալ, Ռուան քաղաքների ճեմարաններում։ 1978-1991 թվականներին հրատարակել է «Peuples Noirs Peuples africains» ամսագիրը։ Մոտ երեսուն տարվա աքսորից հետո՝ 1991 թվականին վերադարձել է Կամերուն[10] ։ 1994 թվականին Բեթին անցել է թոշակի՝ որպես ուսուցիչ։ Զբաղվել է հասարակական գործունեությամբ, շարունակել է գրական գործունեությունը։ Հետագայում բացել է գրախանութ, նաև զբաղվել գյուղատնտեսությամբ։

Լյարդի և երիկամների սուր անբավարարությամբ Մոնգո Բեթին տեղափոխվել է Յաունդեի հոսպիտալ, որտեղ էլ մահացել է։

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Sans haine et sans amour, новелла (1953)
  • Main basse sur le Cameroun: autopsie d’une décolonisation (1972, запрещена цензурой)
  • Les Procès du Cameroun: autopsie d’une décolonisation (1972)
  • Perpétue et l’habitude du malheur, роман (1974)
  • Remember Ruben, роман (1974)
  • Peuples noirs, peuples africains (1978)
  • Les Langues africaines et le Néo-colonialisme en Afrique francophone (1982)
  • Les Deux Mères de Guillaume Ismaël Dzewatama, futur camionneur (1983)
  • La Revanche de Guillaume Ismael Dzewatama (1984)
  • Lettre ouverte aux Camerounais, ou, La deuxième mort de Ruben Um Nyobé (1986)
  • La France contre l’Afrique: retour au Cameroun (1993)
  • L’Histoire du fou (1994)
  • Branle-bas en noir et blanc (2000)
  • Africains si vous parliez (2005)
  • Mongo Beti parle: Testament d’un esprit rebelle (2006)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Drame K. The novel as transformation myth: a study of the novels of Mongo Beti and Ngugi wa Thiong’o. — Syracuse: Maxwell School of Citizenship and Public Affairs, Syracuse University, 1990
  • Critical perspectives on Mongo Beti/ Stephen H. Arnold, ed. — Boulder: Lynne Rienner Publishers, 1998
  • Mouralis B. Comprendre l'œuvre de Mongo Beti. — Issy-les-Moulineaux: Saint-Paul, 2000
  • Djiffack A. Mongo Beti: la quête de la liberté. — Paris: L’Harmattan, 2000

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]