Մարիա (փոթորիկ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մարիա
ՏեսակՀինգերորդ կատեգորիայի փոթորիկ
ՏեղագրությունԴոմինիկա, Փոքր Անտիլյան կղզիներ, Պուերտո Ռիկո, Թերքս և Քայքոս կղզիներ, Բահամյան Կղզիներ, ԱՄՆ, Իռլանդիա և Միացյալ Թագավորություն
Վարչական միավորՊուերտո Ռիկո
Երկիր Դոմինիկա,  ԱՄՆ և  Դոմինիկյան Հանրապետություն
Մասն էԱտլանտյան փոթորկային շրջան 2017
Ձևավորվածսեպտեմբերի 16, 2017[1]
Քայքայվածհոկտեմբերի 2, 2017
Վնաս91 610 000 000 $
Զոհվածներ4645 մարդ
 Hurricane Maria Վիքիպահեստում

Փոթորիկ «Մարիա» (անգլ.՝ Hurricane Maria), Ատլանտյան օվկիանոսի 5-րդ կարգի կործանարար արևադարձային ցիկլոն։

Սա 2017 թվականի Ատլանտյան օվկիանոսի փոթորիկների արտասովոր ակտիվ սեզոնի յոթերորդ և 5-րդ կարգի երկրորդ փոթորիկն է։ «Մարիա» փոթորիկը առաջացել է 2017 թվականի սեպտեմբերի 16-ին արևադարձային ալիքից՝ երկու շաբաթվա ընթացքում դառնալով Ատլանտյան օվկիանոսի երրորդ խոշոր փոթորիկը («Իրմա» և «Խոսե» փոթորիկներից հետո)։

Օդերևութաբանական պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2017 թվականի սեպտեմբերի 19-ին փոթորիկը աղետալի ավերածությունների պատճառ է դարձել Դոմինիկա կղզում, որը էպիկենտրոնում էր[2]։ Կղզու շենքերի ավելի քան 90%-ը վնասվել կամ ավերվել է[3]։ Տուժել են նաև Գվադելուպան, Մարտինիկան և Սանտա Կրուս կղզին (ԱՄՆ-ի Վիրջինյան կղզիներ)[4]։

Սեպտեմբերի 20-ի առավոտյան փոթորիկը հասել է Պուերտո Ռիկո։ Այդ ժամանակ նրա ուժգնությունը նվազել է մինչև 4-րդ կարգ։ Չնայած դրան՝ «Մարիան» դարձել է կղզուն հարվածած ամենահզոր փոթորիկը 1928 թվականի «Օկիչոբի» փոթորկից հետո[3]։ Փոթորիկն ուժեղ ջրհեղեղի և ավերածությունների պատճառ է դարձել։ Ամբողջ Պուերտո Ռիկոյում անջատվել է հոսանքը, «փլուզվել» կապի համակարգը[5]։ 3,4 միլիոն մարդ մնացել է առանց էլեկտրականության[6]։ Պուերտո Ռիկոյի նահանգապետ Ռիկարդո Ռոսելլոն ասել է, որ էլեկտրաէներգիայի մատակարարումը վերականգնելու համար «ամիսներ» կպահանջվի[5]։ Փոթորիկը շարքից հանել է նաև աշխարհի երկրորդ ամենամեծ ռադիոաստղադիտարանը՝ Արեսիբոն։ Այն կոտրել է 29 մետրանոց ալեհավաքը, որի բեկորները վնասել են գլխավոր հայելին[7]։ Սեպտեմբերի 21-ին ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը հայտարարել է, որ մտադիր է այցելել փոթորկից տուժած կղզին[6]։

Պուերտո Ռիկոյի վրայով անցնելուց հետո փոթորկի ուժգնությունը նվազել է մինչև 2-րդ կարգ, բայց հետո հասել մինչև 3-րդ կարգ[3]։ Սեպտեմբերի 21-ին փոթորիկը անցել է Հայիթի կղզու հյուսիս, իսկ սեպտեմբերի 22-ին շրջանցել Թերքս և Քայքոս կղզիները[6]։ Սեպտեմբերի 24-ին փոթորկի ուժգնությունը կրկին նվազել է մինչև 2-րդ կարգ։ Հոկտեմբերի 6-ին փոթորիկը ցրվել է։

Զոհվել է առնվազն 93 մարդ. Պուերտո Ռիկո՝ 48, Դոմինիկա՝ 30, Գվադելուպա՝ 2, Հայիթիի Հանրապետություն՝ 3, Դոմինիկյան Հանրապետություն՝ 5, ԱՄՆ-ի Վիրջինյան կղզիներ՝ 1, Մայրցամաքային նահանգներ՝ 4[8]:

Պուերտո Ռիկոյի կառավարությունը 2018 թվականին ճշգրտել է զոհերի թիվը՝ հասցնելով այն 2975-ի[9]։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • ԱՄՆ Ռազմածովային ուժերն օգնում են տարհանել ռազմական անձնակազմը ԱՄՆ-ի Վիրջինյան կղզիներից «Մարիա» փոթորկից առաջ:
  • Ճանապարհ Ռոզոյում՝ լցված շինությունների բեկորներով, վնասված բուսականությամբ և տապալված էլեկտրասյուներով:
    Ճանապարհ Ռոզոյում՝ լցված շինությունների բեկորներով, վնասված բուսականությամբ և տապալված էլեկտրասյուներով:
  • Տապալված ծառեր Գվադելուպայում
    Տապալված ծառեր Գվադելուպայում
  • «Մարիա» փոթորիկը «Սան Խուան» առափնյա պահպանության տարածքում
  • Սեպտեմբերի 21-ին՝ Պուերտո Ռիկոյից մեկնելուց հետո, Դոմինիկյան Հանրապետության արևելքով անցնող Մարիայի ինֆրակարմիր արբանյակային օղակը
    Սեպտեմբերի 21-ին՝ Պուերտո Ռիկոյից մեկնելուց հետո, Դոմինիկյան Հանրապետության արևելքով անցնող Մարիայի ինֆրակարմիր արբանյակային օղակը
  • Կոտրված պատուհան Ագուաս Բուենասում
    Կոտրված պատուհան Ագուաս Բուենասում

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ International Best Track Archive for Climate Stewardship
  2. ↑ Oliver Laughland, Matthew Weaver and Claire Phipps (2017 թ․ սեպտեմբերի 19). «Hurricane Maria: Storm grows in force to category 5 as Caribbean battered again – live». The Guardian. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 19-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Matthew Weaver, Claire Phipps and Sam Levin (2017 թ․ սեպտեմբերի 20). «Hurricane Maria: category 5 storm hits Virgin Islands – live updates». The Guardian. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.
  4. ↑ O'Connor, BBrian (2017 թ․ սեպտեմբերի 21). «St. Croix barely escapes worst of Maria's wrath». The Virgin Islands Daily News. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 «В Пуэрто-Рико полностью отключилось электричество из-за урагана «Мария»». Meduza. 21 сентября 2017. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 «Hurricane Maria Live Updates: In Puerto Rico, the Storm 'Destroyed Us'». The New York Times. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
  7. ↑ Ураган «Мария» сломал знаменитый радиотелескоп «Аресибо»
  8. ↑ «3 Drown Off Jersey Shore, Dozens Rescued Despite 'No Swimming' Warning». New York, NY: WNBC-TV. 2017 թ․ սեպտեմբերի 25. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.
  9. ↑ CNN, Kevin Liptak and Jeremy Diamond. «Trump touts Puerto Rico response as 'fantastic' despite nearly 3,000 dead». CNN. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 29-ին. {{cite news}}: |last= has generic name (օգնություն)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • NOAA. «Hurricane Maria». National Hurricane Center. National Oceanic and Atmospheric Administration (անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 9-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարիա (փոթորիկ)» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մարիա_(փոթորիկ)&oldid=9769198» էջից