Իրմա (փոթորիկ)
| Իրմա | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | Հինգերորդ կատեգորիայի փոթորիկ |
| Վարչական միավոր | Պուերտո Ռիկո |
| Երկիր |  ԱՄՆ, Saint Martin,  Անտիգուա և Բարբուդա,  Կուբա,  Անգիլիա,  Ամերիկյան Վիրջինյան կղզիներ,  Բրիտանական Վիրջինյան կղզիներ,  Թերքս և Քայքոս կղզիներ,  Բահամյան Կղզիներ և  Ֆրանսիա |
| Մասն է | Ատլանտյան փոթորկային շրջան 2017 |
| Ձևավորված | օգոստոսի 30, 2017 |
| Քայքայված | սեպտեմբերի 12, 2017 |
| Վնաս | 64 760 000 000 $ |
| Զոհվածներ | 133 մարդ |
 Hurricane Irma Վիքիպահեստում | |
«Իրմա (փոթորիկ)» (անգլ.՝ Hurricane Irma)- հզոր ատլանտյան արևադարձային ցիկլոն 5-րդ մակարդակի։ Ատլանտյան օվկիանոսի արևելյան հատվածում ձևավորված առաջին հզոր փոթորիկն է «Ջուլիա» 2010-ից հետո[1] և երկրորդ հզոր ատլանտյան փոթորիկը 2017 թվականի։ Ամենահզոր փոթորիկն է վերջին տասնամյակի և 5-րդ մակարդակի ամենաերկարատև փոթորիկն է դիտարկումների ողջ պատմության ընթացքում։
Իրման «Կաբո Վերդե» փոթորկի տեսակ է[2][3][4], որը ձևավորվել է 2017 թվականի օգոստոսի 30-ին Կաբո Վերդե կղզու մոտակայքում, Աֆրիկայի արևմտյան մասից ուժեղ արևադարձային ալիքի դուրս գալու ժամանակ։ Բարենպաստ պայմանների շնորհիվ, փոթորիկը ձևավորման պահից 24 ժամ անց հասել է 2-րդ մակարդակի։ Ըստ ԶԼՄ-ների ալիքների բարձրությունը հասել է 9 մետրի, իսկ փոթորիկը շարժվել է 250 կմ/ժամ արագությամբ[5]։
Սեպտեմբերի 5-ին Իրման հասավ 5-րդ մակարդակի՝ քամու արագությունը հասնելով 295 կմ/ժ-ի, իսկ ճնշման արագությունը` 360 կմ / ժ-ի)։
Շարժման հետագիծն ու հետևանքները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Փոթորիկն առաջացրել է ավերածություններ Բարբուդա, Սուրբ Բարդուղիմեոս, Սեն-Մարտեն, Անգիլիա, Վիրջինյան, Թերքս և Քայքոս կղզիներում և Բահամյան Կղզիների հարավային մասում[6]։ Բարբուդա և Սեն-Մարտեն կղզիներում փոթորիկը քանդել և վնասել է շենքերի 90%-ը, բնակիչների կեսից ավելին մնացել են անօթևան։ Ավերվել է Սեն-Մարտեն կղզու նիդեռլանդական տարածքի Արքայադուստր Յուլիանայի անվան միջազգային օդանավակայանը[7]։ Սեպտեմբերի 8-ի լույս 9-ի գիշերը փոթորիկը հասել է Կուբայի ափերին[8], ինչի հետևանքով զոհվել են 21 մարդ[9]։ Ջրի տակ են անցել Հավանայի Մալեկոն առափնյակը և ափի երկայնքով բազմաթիվ փողոցներ։ Որոշ շրջաններում մարդիկ շարժվել են մինչև գոտկատեղերը կամ նույնիսկ մինչև կրծքները հասնող ջրի միջով։ Փոթորիկի ուժը նվազել է երրորդ մակարդակի, սակայն հետագայում այն կրկին բարձրացել է, հասնելով 4-րդ մակարդակի։
Ֆլորիդա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Սեպտեմբերի 8-ին Ֆլորիդայի նահանագապետ Ռիք Սքոթը մամուլի ասուլիսի ժամանակ հայտարարել է 5,6 միլիոն մարդ էվակուացիայի մասին։ Սեպտեմբերի 10-ի առավոտյան փոթորիկը հասել է Ֆլորիդա։ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը «Իրմա» փոթորկին «հսկա հրեշ» է անվանել, իսկ Ֆլորիդա նահանգը հայտարարել է աղետի գոտի[10][11] Սեպտեմբերի 10-11-ը փոթորիկ է մոտեցել է Ֆլորիդայի արևմտյան ափին և ուժեղ հարևված հասցրել Ֆլորիդա Կիս կղզեխմբին և ջրհեղեղներ առաջացրել Մայամիում և այլ քաղաքներում։ Նրա ուժը 4-րդ մակարդակից իջել է և հասել 1-ին մակարդակի։
Սեպտեմբերի 20-ի դրությամբ փոթորկից զոհվել են 102 մարդ[6][12][13][14][15][16][17]։
Փոթորիկների սանդղակ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]| Մակարդակ | Քամու արագություն, մ/վ (կմ/ժամ) | Ալիքի բարձրությունը Քամու ուժգնացում, մ |
|---|---|---|
| 5 | > 70 (250) | > 5,5 |
| 4 | 58-70 (210—250) | 4—5,5 |
| 3 | 50-58 (180—210) | 2,5—4 |
| 2 | 42-50 (150—180) | 2—2,5 |
| 1 | 33-42 (120—150) | 1—2 |
| Լրացուցիչ մակարդակներ | ||
| Արևադարձային փոթորիկ | 17-33 (60—120) | 0—1 |
| Արևադարձային դեպրեսիա | < 17 (60) | 0 |
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Klotzbach, Philip [@philklotzbach] (August 31, 2017). «#Irma is the first major hurricane this far east in the tropical Atlantic since Julia (2010)» (Թվիթ). Վերցված է 5 September 2017-ին – via Թվիթթեր.
- ↑ Angela Chen (2017 թ․ սեպտեմբերի 1). «Harvey's not over, but Hurricane Irma is now headed toward the East Coast». The Verge. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 4-ին.
- ↑ Brandon Miller (2017 թ․ սեպտեմբերի 2). «Powerful Hurricane Irma could be next weather disaster». CNN. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-09-20-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 2-ին.
- ↑ Rob Gutro (2017 թ․ օգոստոսի 30). «GPM satellite sees Tropical Storm Irma forming near Cape Verde Islands». Phys.org. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 4-ին.
- ↑ «Разрушительный ураган «Ирма» приближается к Флориде». Русская служба Би-би-си. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.
- ↑ 6,0 6,1 «Hurricane Irma batters Bahamas and Haiti as Florida evacuates – latest updates». The Guardian. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
- ↑ Ураган «Ирма» разрушил нидерландский аэропорт на острове Сен-Мартен, 07.09.2017
- ↑ «Ураган «Ирма» бушует у севера Кубы и движется к Флориде». Русская служба Би-би-си. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 9-ին.
- ↑ Կարիբյան ավազանում ավերածությունների հանգեցրած «Իրմա» փոթորիկը հասել է Բահամյան կղզիներ և Կուբա (տեսանյութ)(չաշխատող հղում)
- ↑ Трамп назвал «огромным монстром» бушующий во Флориде ураган «Ирма»
- ↑ Трамп объявил режим крупного стихийного бедствия во Флориде
- ↑ Innerarity, Andrew; Ortiz, Ricardo. «Florida governor vows aggressive probe of Irma nursing home deaths». Yahoo News. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.
- ↑ Shapiro, Emily; Allen, Karma; Jacobo, Julia. «Irma leaves 9 dead in US, 'devastation' in Florida Keys». ABC News. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.
- ↑ (now), Alastair Lawson; Jackson, Patrick; (earlier), Courtney Subramanian (2017 թ․ սեպտեմբերի 11). «Irma weakens but still wreaks chaos» (բրիտանական անգլերեն). BBC. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.
- ↑ Millar, Joey (2017 թ․ սեպտեմբերի 6). «Hurricane Irma: Three dead as Caribbean islands battered in 'hard and cruel' conditions». Express.co.uk (անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.
- ↑ «Young surfer's death comes as a shock». Barbados Today. 2017 թ․ սեպտեմբերի 5. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.
- ↑ «Hurricane Irma». The Guardian. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 9-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իրմա (փոթորիկ)» հոդվածին։ |
|
