Jump to content

Մարիա Ֆեոդորովա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մարիա Ֆեոդորովա
ռուս.՝ Мария Алексеевна Фёдорова
Ի ծնեռուս.՝ Мария Алексеевна Ионова
Ծնվել էմարտի 28 (ապրիլի 9), 1859
ԾննդավայրՍանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել էապրիլի 11, 1934(1934-04-11)[1][2] (75 տարեկան)
Մահվան վայրՀելսինկի, Ֆինլանդիա
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  Ֆինլանդիա
Մասնագիտություննկարչուհի և սրբանկարիչ
Ժանրբնանկար
ստորագրություն
Изображение автографа
 Maria Feodorova Վիքիպահեստում

Մարիա Ալեքսեևնա Ֆեոդորովա (ռուս.՝ Мари́я Алексе́евна Фёдорова, օրիորդական անւոնը՝ Իոնովա, ռուս.՝ Ионова, մարտի 28 (ապրիլի 9), 1859, Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն - ապրիլի 11, 1934(1934-04-11)[1][2], Հելսինկի, Ֆինլանդիա[3][4]), ռուս նկարչուհի, բնանկարիչ։ Կյանքի վերջին տարիներին ստեղծել է նաև սրբապատկերներ։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարիա Ալեքսեևնան ծնվել է 1859 թվականի մարտի 28 (ապրիլի 9)-ին Սանկտ Պետերբուրգի մերձակայքում՝ հաշվապահի ընտանիքում։ 1878 թվականից սովորել է Սանկտ Պետերբուրգում արվեստի խթանման ընկերության նկարչական դպրոցում։ 1881 թվականից մասնակցել է Արվեստի ակադեմիայի դասերին որպես կամավոր, սակայն ակադեմիայի դասընթացը չի ավարտել[5]։ 1890 թվականին ստացել է ակադեմիայի փոքր, 1891 թվականին՝ մեծ խրախուսական մեդալ[6]։ Աշակերտել է Իվան Շիշկինին։ 1892 թվականին կանանց գիմնազիաներում դասավանդելու վկայական է ստացել։ Բազմիցս ճանապարհորդել է Ռուսաստանում, եղել է Վոլգայում։ Մասնակցել է Սանկտ Պետերբուրգի նկարիչների միության, Մոսկվայի արվեստասերների ընկերակցության և Արվեստի ակադեմիայի ցուցահանդեսներին։ 1898 թվականին Հովհաննես Այվազովսկին Գեղարվեստի ակադեմիայի խորհրդին միջնորդագիր է ներկայացրել Մարիա Ալեքսեևնային գեղանկարչության բնագավառում ունեցած հաջողությունների համար պատվավոր կոչում տալու համար։ Հեղափոխությունից հետո արտագաղթել է Ֆինլանդիա։

1923 թվականին համատեղ ցուցահանդեսներ է ունեցել Գրիգորի Պրոկոֆևի (1882-1967 թթ.) հետ Վիբորգում և Հելսինկիի Ստրինդբերգ սալոնում։ 1933 թվականին դարձել է Ֆինլանդիայի ռուս նկարիչների ընկերության անդամ, ներկայացրել է իր բնանկարները ընկերության 1-ին ցուցահանդեսում (1933 թ.): 1936 թվականին ընկերությունում կազմակերպված երեկույթի ժամանակ Վլադիմիր Շչեպանսկին հանդես է եկել նկարչուհու հիշատակին նվիրված «Ռուս բնանկարիչները» խորագրով ելույթով։

Ստեղծագործություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարիա Ֆեոդորովայի «К ненастью» ամենահայտնի աշխատանքը 1891 թվականին իր պատկերասրահի համար ձեռք է բերել Պավել Մխայլովիչ Տրետյակովը[7][8]։ Նկարչուհու հետաքրքիր աշխատանքներից մեկը`«Երեկո»-ն, 2013 թվականի հունվարին ցուցադրվել է Պոլտավայում «Դարերի ոգեշնչում» ցուցահանդեսում։ Ֆեդորովայի նկարները գտնվում են նաև Տագանրոգի և Ռյազանի թանգարաններում, Ռուսաստանի և Ֆինլանդիայի մասնավոր հավաքածուներում։

Հելսինկիի Սուրբ Նիկոլասի եկեղեցու համար (դստեր՝ Լյուդմիլայի հետ միասին) նկարել է սրբապատկերներ, Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու համար «Գողգոթա» և «Плащаница» սրբապատկերները։

  • Դուստր՝ Լյուդմիլա Վ. Պլատան (օրիորդական անունը՝ Ֆեոդորովա), նկարչուհի (5.8.1885 թ. - 7.2.1944 թ.): Ամուսնացել է Վալդեմար Պլատանի (ֆիններեն՝ Karl Waldemar Platan) հետ (24.10.1890 թ.  - 7.2.1944 թ.), երեխաներ չեն ունեցել, մահացել են Հելսինկիի ռմբակոծության ժամանակ։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 Artnet — 1998.
  2. 2,0 2,1 2,2 Invaluable — 1989.
  3. Феодорова (урожд. Ионова) Мария Алексеевна
  4. Во всех советских источниках в качестве года смерти указан 1916
  5. РГИА Ф. 79. Оп. 11. 1881. Д. 168.
  6. Энциклопедия русской живописи - Федорова (Ионова) Мария Алексеевна
  7. История русского искусства, под редакцией академика И. Э. Грабаря, том X, книга 1, изд. « Наука», М., 1968, стр.177
  8. Государственная Третьяковская галерея. Каталог живописи XVIII - начала XX века (до 1917 года), М., «Изобразительное искусство», 1984, стр. 483