Մասնակից:Tsovinar Alexanian/Ավազարկղ11
Դոլոմիտյան Ալպեր (իտալ.՝ Dolomiti, գերմ.՝ Dolomiten), լեռնաշղթա Արևելյան Ալպերում։ Հարավային Կրաքարային Ալպերի մասն է կազմում: Լեռնազանգվածը գտնվում է Իտալիայի հյուսիսարևելյան մասում, Բելունո, Բոլցանո, Պորդենոնե, Տրենտո և Ուդինե գավառների տարածքում: Լեռնազանգվածը սահմանափակվում է Իզարկո (հյուսիս-արևմուտք), Պուստերիա (հյուսիս), Պյավե (արևելք և հարավ-արևելք), Բրենտա (հարավ-արևմուտք) և Ադիջե (արևմուտք) գետերի հովիտներով[1]: Լեռնահամակարգի երկարությունը մոտ 150 կմ է, ամենաբարձր կետը` Մարմոլադա լեռն է (3342 մ):
2009 թվականին Դոլոմիտյան Ալպերը ներառվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում՝ VII և VIII չափանիշներով:
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դոլոմիտյան Ալպեր անունը և նրան բնորոշ տեսակը (Դոլոմիտ) եկել է 18-րդ դարի ֆրանսիացի աշխարհագետ Դեոդ դե Դոլոմիտեքսի անունից, ով անցկացրեց տարածքի առաջին գիտական ուսումնասիրությունը: Լեռները կազմված են հիմնականում Դոլոմիտներ և կրաքարեր, վերաբերում է Ալպյան ծալքավորությանը։ Լեռնազանգվածը ընդգրկում է 15,9 հազար կմ քառ․ տարածք և ներառում է 18 գագաթներ` ավելի քան 3 հազար մետր բարձրության վրա [2]: Էրոզիայի պրոցեսները լանդշաֆտներ էին ստեղծել ուղղահայաց ժայռերով, չքաշած ժայռերով և նեղ ու երկար ձորերով, այդ թվում, սառցադաշտային և Կարստի օգնության ձևերով: Հաճախ առաջանում են սողանքներ, ջրհեղեղներ և ձնահյուսեր [3]: Երկրորդ անգամ (1963 և 1966 թվականներին) ծանր փոթորիկները առաջացրեցին սողանքները, որոնք հանգեցրին Վիոնտե դամբարանի (Պյավե գետի վտակի վրա) և Լոնգարոնյան գյուղի ջրհեղեղի առաջացմանը [2]:
Կենտրոնական մասում կան ձյունապատ տարածքներ և մոտ 40 սառցադաշտ, որոնցից ամենամեծը Մարմոլադան է, որի տարածքը 3 կմ է: Սառույցի ընդհանուր մակերեսը հասնում է 9 կմ քառ․ [2] [4]:
- ↑ Dolomites (mountains, Italy) — Britannica Online Encyclopedia