Մասնակից:Milena Avagyan/Ավազարկղ
Կոկոսի ջուր (նաև կոկոսի հյութ), կոկոսների ներսում մաքուր հեղուկ (կոկոսի արմավենու պտուղներ)։ Զարգացման վաղ շրջանում՝ զարգացման միջուկային փուլում, այն ծառայում է որպես կոկոսի էնդոսպերմի ընդհատում։ Աճը շարունակվելուն պես՝ էնդոսպերմը հասունանում է, մտնում է բջջային փուլ և նստում կոկոսի միջուկի կեղևի մեջ[1]։ Երիտասարդ կոկոսի հեղուկը հաճախ նախընտրելի է հասած կոկոսի հեղուկից։ Երիտասարդ կանաչ կոկոսների ջուրը նաև մասնավորապես հայտնի է որպես բուկո հյութ Ֆիլիպինյան անգլերենում[2]։
Բերքահավաք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սովորաբար թարմ կոկոսները քաղվում են ծառից, երբ դրանք դեռ կանաչ են։ Կոկոսի վրա կարելի է անցք բացել «մսին» (հեղուկին և միջուկին) հասնելու համար։ Երիտասարդ կոկոսներում հեղուկը և օդը կարող են որոշ ճնշման տակ լինել և թեթևակի ցայտել, երբ առաջին անգամ դիպչեն ներքին կեղև։ Այն կոկոսները, որոնք գետին են ընկել, ենթակա են փտելու կամ միջատների և կենդանիների կողմից վնասվելու։
Արտադրանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սովորական կոկոսի ջուրը արևադարձային երկրներում վաղուց հայտնի ըմպելիք է, որտեղ այն հասանելի է թարմ վիճակով՝ տարաներով կամ էլ շշալցված։
Խմելու համար կոկոսը մատուցվում է սառեցված, թարմ կամ փաթեթավորված։ Սրանք հիմնականում վաճառում են փողոցային վաճառողները, որոնք դրանք հիմնականում բացում են մաչետեներով կամ նմանատիպ պարագաներով հաճախորդների առջև։ Մանրածախ կոկոսի ջուրը կարելի է գտնել սովորական այլումինե տարաներով, Tetra Pak-ով, ապակե կամ պլաստիկե շշերով, երբեմն պարունակելով կոկոսի միջուկ կամ կոկոսի դոնդող։
Կոկոսի ջուրը կարող է խմորվել՝ վերածվելով կոկոսի քացախի։ Այն նաև օգտագործում են նատա դե կոկո՝ դոնդողանման մթերք պատրաստելու համար։
Սննդային արժեք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տրամադրոմ է 79 կիլոջոուլ (19 կկալ) սննդային էներգիան, 100 միլիլիտր քանակությամբ կոկոսի ջուրը բաղկացած է 95% ջրից և 4% ածխաջրերից, 1%-ից պակաս սպիտակուցներից և ընդհանուր ճարպից (տես աղյուսակը). Կոկոսի ջուրը պարունակում է քիչ քանակությամբ վիտամիններ և սննդային հանքանյութեր՝ ընդհանուր Օրական արժեքի (ՕԱ) 10%-ից պակաս։
Ռիսկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կոկոսի ջրի չափից շատ օգտագործման հնարավոր առաջացող (բայց, ըստ երևույթին, բավականին հազվադեպ) առողջական ռիսկերից մեկը արյան մեջ կալիումի գերառատությունն է (հիպերկալեմիա), որը առաջացնում է երիկամների սուր անբավարարություն, սրտի առիթմիա, գիտակցության կորուստ և ի վերջո մահ[3][4]։ Մի քանի լիտր կոկոսի ջուր խմելուց հետո հիպերկալեմիայի և գիտակցության կորստի մասին զեկուցվել է միայն որպես կլինիկական դեպքի ուսումնասիրում՝ մեկ անձի տվյալ արտադրանքի օգտագործումը ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունից հետո[4]։
Սննդամթերքի և դեղամիջոցների վարչությունը հայտնաբերել է կոկոսի ջրի բակտերիալ վարակման վտանգ, քանի որ այն վաճառվում է «հում»։
Անեկդոտային աղբյուրները կոկոսի ջուրը նկարագրում են որպես սենիցի՝ տարեց մարդկանց սպանելու միջոց, Հնդկաստանի հարավային մասում, որը ինչպես նաև հայտնի է որպես թալայկութալ[5]։ Այս սովորության համաձայն, տարեց մարդուն ստիպում են խմել մեծ քանակությամբ կոկոսի ջուր, ինչը ի վերջո հանգեցնում է տենդի և մահվան, որոնց հստակ պատճառները պարզված չեն[5]։
Կոմերցիոնացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
21–րդ դարի սկզբից, կոկոսի ջուրը արևմտյան երկներում վաճառվում էր որպես բնական էներգետիկ կամ սպորտային ըմպելիք՝ ունենալով քիչ քանակությամբ ճարպեր, ածխաջրեր, կալորիաներ և զգալի էլեկտրոլիտներ։
Կեղծ գովազդ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կոկոսի ջրի օգտակարության մասին մարքեթինգային պնդումները հիմնված չեն գիտական ապացույցների վրա և արգելված են որոշ կարգավորող կազմակերպությունների կողմից՝ ինչպիսիք են Միացյալ Նահանգների Սննադամթերքի և դեղամիջոցների վարչությունը, որը արտադրողներին զգուշացրել է մոլորեցնող մարքեթինգային պնդումների մասին, թե կոկոսի ջուրն ունի հակավիրուսային հատկություններ, կարող է իջեցնել խոլեսթերինը, կարող է կարգավորել արյան գլյուկոզի մակարդակը, և այլ կեղծ պնդումներ, որոնք չեն համապատասխանում արտադրանքին[6][7]։
Որոշ ընկերություններ բախվել են խմբակային հայցերի կեղծ գովազդային պնդումների պատճառով, այն մասին, թե ապրանքը «գերխոնավեցնող է», «սնուցող» և «մեգաէլեկտրոլիտ է»[8]։ Հայցվորները նաև պնդում էին, որ մի ընկերություն՝ Վիտա Կոկոն, կեղծ պնդում է, որ իր արտադրանքը պարունակում է «15 անգամ ավելի շատ էլեկտրոլիտներ, քան սպորտային ըմպելիքները» և խեղաթյուրել է նատրիումի և մագնեզիումի գովազդվող մակարդակը։ Ընկերությունը հերքել է որևէ օրինազանցություն և 2012 թվականի ապրիլին կարգավորել է 10 միլիոն ԱՄՆ դոլարի հայցը[8]։
Բժշկական օգտագործումը Կամբոջայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թեև այսօր բժիշկները չեն թույլատրում փոխարինել աղի լուծույթը կոկոսի ջրով, ինչը Կարմիր քմերների ռեժիմի ժամանակ սովորություն է եղել Կամբոջայում 1975 -1979 թվականններին[9][10]։ Կամբոջայի փաստաթղթային կենտրոնը Պոլ Պոտի ժամանակ մարդկության դեմ հանցագործություն անվանեց այն սովորությունը, որի համաձայն անփորձ բուժքույրներին թույլ էր տրվում կանաչ կոկոսի ջուրը որպպես դեղամիջոց օգտագործել[11]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Janick J, Paull RE (2008). Cocos in The Encyclopedia of Fruit and Nuts. էջեր 109–113. ISBN 978-0851996387. Արխիվացված օրիգինալից 18 May 2015-ին. Վերցված է 11 May 2015-ին.
- ↑ Chanco, Boo (16 September 2009). «Buko juice: The next big thing!». PhilStar Global. Վերցված է 19 April 2020-ին.
- ↑ Rees, Richard; Barnett, Joe; Marks, Daniel; George, Marc (September 2012). «Coconut water-induced hyperkalaemia». British Journal of Hospital Medicine. 73 (9): 534. doi:10.12968/hmed.2012.73.9.534. PMID 23124410.
- ↑ 4,0 4,1 Hakimian, J; Goldbarg, SH; Park, CH; Kerwin, TC (2014). «Death by coconut». Circulation: Arrhythmia and Electrophysiology. 7 (1): 180–181. doi:10.1161/CIRCEP.113.000941. PMID 24550410. Արխիվացված օրիգինալից 23 May 2015-ին.
- ↑ 5,0 5,1 Shahina, KK (20 November 2010). «Mother, shall I put you to sleep?». Tehelka Magazine. 7 (46). Արխիվացված է օրիգինալից 29 April 2014-ին. Վերցված է 1 June 2014-ին.
- ↑ Martinez-Belkin N (2 December 2014). «"Raw" Coconut Water Under Scrutiny of the FDA». BevNet.com.
- ↑ Crawford, Elizabeth (29 October 2014). «Coconut products can never claim to be 'healthy' because of the saturated fats, says legal expert». foodnavigator-usa.com. Արխիվացված օրիգինալից 10 February 2016-ին. Վերցված է 31 December 2015-ին.
- ↑ 8,0 8,1 «Vita Coco coconut water settles class action lawsuit». Lexology. Manatt Phelps & Phillips LLP. 27 May 2012. Արխիվացված օրիգինալից 4 March 2016-ին. Վերցված է 31 December 2015-ին.
- ↑ Barclay, Eliza (15 August 2011). «Coconut Water To The Rescue? Parsing The Medical Claims». NPR. Արխիվացված օրիգինալից 27 September 2013-ին. Վերցված է 1 October 2013-ին.
- ↑ Short, Philip (2006). Pol Pot: Anatomy of a Nightmare. New York: Henry Holt. ISBN 978-0805080063.
- ↑ Vilim, Laura (2012). «'Keeping Them Alive, One Gets Nothing; Killing Them, One Loses Nothing': Prosecuting Khmer Rouge Medical Practices as Crimes against Humanity» (PDF). Georgetown University Law Center. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 7 April 2014-ին. Վերցված է 11 January 2014-ին.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(օգնություն)