Մասնակից:Hasmik Mkrtchyan/Ավազարկղ

Լեզվի զարգացումը կամ լեզվի պատմությունը ներառում է լեզվի զարգացում և բազմազանություն որոշ ժամանակաընթացքում, քանի որ լեզվի տարաձայնությունը հիմնված է գլոտոխրոնոլոգիայի, համեմատական լեզվաբանության, գրառումների և այլ պատմական լեզվաբանական մեխանիզմների վրա։ Լեզվի ծագումնաբանությունը վիճելի թեմա է,քանի որ լեզուները գալիս են պալեոլիթից։ Հնագետները և գրառոմները կապում են լեզվի զարգացումը հնադարյան ժամանակների և Նեոլիթիկների հետ։

Լեզուների բաշխումը փոխվել է ժամանակի ընթացքում։ Հիմնական տարածաշրջանային լեզուները, ինչպիսիք են՝ Էլամերենը, Սողդերենը, քոինի հունարենը կամ նուհատլին հին ժամանակներում, հետդասական և վաղ մոդեռն ժամանակներում դեր են խաղացել փոփոխվելով ուրիշների կողմից՝ ուժերի հարաբերակցությանը, կոնֆլիկտի և միգրացիայի հիման վրա։ Լեզվի հարաբերական կարգավիճակը նույնպես փոխվել է 20-րդ դարի վերջին ֆրանսերենի և գերմաներենի նշանավորության անգլերենի համեմատ անկում ապրելու պատճառով:

Նախապատմություն

Հին քարե դար (200,000–20,000 տարի առաջ)

Զանազան նիլոսահարական լեզուներում, 1963 թվականին առաջին անգամ առաջարկվել է Ժոզեֆ Գրինբեռգի կողմից ինչպես լեզվաընտանիք Վերին Պալեոլիթում։ Եռակողմ թվային համակարգը հաշվի առնելով ժամանակակից նիլոսահարյան լեզուներում, լեզվաբան Ն․Ա․ Բլենչը ենթադրել է գոյականների դասակարգիչը նախալեզուում, որը բաշխվել է Սահարայի ջրային հոսքերի հիման վրա նեոլիթյան ենթապլյուվիալի «խոնավ ժամանակաշրջանում»։

Մեսոլիթիկ (20,000–8,000 տարի առաջ)

Աֆրոասիայի տարածում

Հավելյալ տեղեկություն՝ Afroasiatic Urheimat

1990-ականների և 2000-ականների ժամանակաընթացքում գիտնականները կարողացան վերահսկել Պրոտաֆրոասիական լեզու, ենթադրելով, որ այն առաջացել է 18000 և 12000 տարի առաջ Լևանտում և այն ծագել է Նատուֆյան մշակույթից այնուհետ Աֆրիկա մինչև տարբեր լեզուներ հասնելը։

Նեոլիթիկ (12,000–6500 տարի առաջ)

2000-ական թվականների բնակչության գենետիկայի հետազոտությունը ենթադրում է, որ Դրավիդյան լեզուների ամենավաղ նախնիները խոսել են հարավ-արևմտյան Իրանում 15000 և 10000 տարի առաջ մինչ Հնդկաստան տարածվելը։ Արևելյան Սուդանի նիլոսահարային լեզուները միախմբվել են շուրջ 5000 տարի առաջ։

Արիոն Ռոդրիգեսը ենթադրում է առաջացումը Պրոտոտուպիան լեզուն Գուապորե և Արիպուանա գետերի միջև, Մադեյրա գետի ավազանում (համապատասխանում է ժամանակակից բրազիլական Ռոնդոնիա նահանգին) մոտ 5000 տարի առաջ։ Կաղապար:Relevance inline

Վաղ պատմություն (3000 մ․թ․ա․–500 մ․թ)

Africa

Փյոնիկայն լեզուների տարածում

Վանդալները գաղթման ժամանակաընթացքում

Մեր թվարկությունից առաջ մոտ 11-րդ դարում Լեվանտում սկսված, փյոնիկիան դարձել էր վաղ փողանակման կենտրոն և գաղութարար իշխանություն, իրենց լեզուն Լիբյայում, Թունիսիայում, Ալջիրիայում, Մոռոկկոյում, ինչպես նաև հարավային Իսպանիայում, Բալեարյան կղզիներում, Սարդինիայի ափամերձ տարածքներում և Կորսիկայում, նաև Կիպրոսում: Փյունիկերենի այբուբենը ամենահինն է աբջադում(բաղաձայնային այբուբեն) և Լատինական այբուբենի նախահայրն է:

Մոտ 3000 և 4000 տարի առաջ, Պրոտո-Բանտու, որը խոսվում է կենտրոնական և արևմտյան Աֆրիկայում Կամերունի մերձակայքում բաժանվել են այլ բանտոիդ լեզուներից Բանտուի ընդլայնման սկզբում: Հաջող փաստագրված լեզուները հիմնականում պահպանվել են հյուսիսային Աֆրիկայում, որտեղ կազմվեցին ընդհանուր պետություններ և կապ հաստատեցին այլ Միջերկրական աշխարհի հետ։ Փյունիք, Փյունիկիայի ճյուղերից մեկը, որը դարձավ դոմինանտ լեզու մոտ 2 դար, 8-րդ դարից մինչև 6-րդ դար Կարթագենյան կայսրությունում։ Լեզուն պահպանեց իր երկարատև կապը փյունիքյան լեզվաճյուղի հետ մինչ Հռոմի կողմից կայսրոթյան անկում ապրելը 146 ք․ա․, բայց սկսեց ընթունել նոր բառեր և անվանումներ հարևան Բերբերական լեզուներից ժամանակի ընթացքում։ Հռոեացի զավթիչները իրենց հարգանքը հայտնեցին Կարթագենյան մոնումենտալ արձանագրությունների համար, թարգմանելով և նվիրելով Բերբերական գրադարանից։ Լեզվի կեռացուվածքը ժամանակակից գիտնականների կողմից անդրադարձած ինչպես լատինոփյունիկյան շարունակվել է դարերով նույն բառակազմությամբ և ֆոնետիկայով, բայց գրելը կատարվում է լատիներենով։

Պրոտոբերբերական բնույթը և բերբերական լեզուների առաջացումը չպարզաբանված է և առացել է մոտ Մեզոլիթյան կապսիական մշակույթից։ Ռոջեր Բլենչը առաջարկում է պրոտոբերբերական խոսնակներին մեկնել հյուսիսային Աֆրիկա Նիլ գետից 4000-ից 5000 տարի առաջ բաժանվելով սեմա-քամյան լեզվաընտանիքից։ Այս մոդելում, բերբերները վերցրել են Քարտիգյան փյունիկից և լատիներենից։ Միայն Զենագա լեզվում պակասում է փյունիկյան փոխառնությունները։

Նուբիական քաղաքակրթությունը ծաղկում էր Նեղոս գետի հարավային հոսանքի երկայնքով՝ պահպանելով զգալի առևտուր և կապ նախ Եգիպտոսի, ապա՝ Հռոմի հետ։ 700 տարի Քուշի թագավորության մարդիկ խոսում էին մերոյական լեզվով՝ մ.թ.ա. 300-ից մինչև մ.թ. 400 թվականը։ Մերոյական այբուբենով կամ հիերոգլիֆով գրված լեզուն վատ է հասկացվում երկլեզու տեքստերի հազվադիպության պատճառով։ Արդյունքում, ժամանակակից լեզվաբանները շարունակաբար վիճում են՝ լեզուն նիլոսահարական է, թե սեմաքամյան։

Գաղթի ժամանակաշրջանում, որը բերեց Հռոմեական կայսրության մասնատմանը, գերմանական խմբերը կարճ ժամանակով ընդլայնվեցին Եվրոպայից դեպի Հյուսիսային Աֆրիկա: Վատ հաստատված, բայց ենթադրաբար արևելագերմանական վանդալական լեզվի խոսողները վերահսկեցին Իսպանիայի և Պորտուգալիայի մեծ մասը, այնուհետև անցան Հյուսիսային Աֆրիկա 430-ական թվականներին՝ տարածք պահելով մինչև 6-րդ դարը, երբ նրանք անցան բյուզանդական տիրապետության տակ 536 թվականին ռազմական պարտությունից հետո:

Ամերիկա

Ալասկայի մայրենի լեզվի կենտրոնը պնդում է, որ որ ինուիտ լեզուների և ալեուտի ընդհանուր նախնիների լեզուն բաժանվել է ինուիտների և ալեուտների ճյուղերի առնվազն 4000 տարի առաջ։

Մեսոամերիկայում Օտոմանգուեն լեզուներում գոյոթյուն ունեին 2000 մ․թ․ա․, որոնք առաջացել էին հազարավոր տարիներ առաջ Թեհուական մշակույթում, Թեհուական հովիտում։Չվերծանված Զապոտեկի գիրը ներկայացնում է մեսոամերիկյան գրության ամենահին կտորը։

Ասիա

The spread of chariots across prehistoric Europe and Asia. Several major modern language families expanded after their adoption.

Դեռ հին ժամանակներից, Ասիան վերապրել է երկարատև քաղաքականություն։ Համեմատական լեզվաբանությունը նշանակում է, որ դրավիդիան լեզուների ծագումնաբանությունը, որը հիմա խոսվում է հարավային Հնդկաստանումև Պակիստանի մի փոքր հատվածում, շատ դժվար է հասկացվում։ Պրոտոդավիդյան ամենամեծ հավանականությամբ խոսվում է Հնդկաստանում, այնքան վաղ ինչքան 4-րդ հազարամյակից շուտ, մինչև հնդարիական լեզուների կողմից փոխարինվելը։ Ինդոսների հովտում տարածված է դավիդիան լեզուները։ Հնդարյան լեզուներով տիրապետողները սկսել են տարածել սանսկրիտը ք․ա․1500 թվականից հետո։

Բենո Լանդսբերգը և այլ ասորագետները առաջարկում են, որ հիպոտեթիկ չդասակարգված լեզուները, որոնք կոչվում են Պրոտ-Եփրատյան խոսվում են հարավային Իրաքում ուբեյդյան ժամանակաընթացքում մ․թ․ա 5300-ից 4700 թվականներից, սամարյան մշակույթին պատկանող մարդկանց կողմից։

Գության ժողովուրդը, ովքեր գաղթել են Զագրոս սարերից, համախբել են Գուտյան դինաստյան և կառավարել են Սումերը։ Գուտյան լեզուները նշված են սումերյան նմուշներում, գության թագավորների հետ նշված։Լեզվաբան Հեննինգը առաջարկել է հիմնված կապ տոքարյան լեզուների հետ, թագավորների անունների նմանության դեպքերի վրա հիմնված։ Բայց շատերը այս թեորիայի հետ համաձայն չեն։

Այլ լեզուները, որոնք ունեն ավելի քիչ տարածում ներառում են Սեմական ամորերեն լեզու խոսվել է բրոնզե դարում։ Ավելի արևմտյան ուգարական բարբառները հայտնաբերվել են ուգարական տեքստերում ֆրանսիացի հնագետների կողմից Ուգարիտ, Սիրիայում 1929 թվականին: Ավելի քան 50 պոեմներ, ինչպես նաև գրականության գործեր ինչպիսին են բաալի ցիկլը (Գտնվող Լուվրում) ուգարական գրառության վրա մեծ դեր է ունեցել: Սումերական և Աքքդիան խոսնակները նույնպես կապ են ունեցել ք.ա 18-րդ և 4-րդ դարերումՔասիտեյի խոսնակների հետ, ովքեր ապրում էին Մեսոպոտամիայում և Զագրոսի սարերում, մինչ Էլամիտների կողմից վռնդվելը:

Էլամիտների կայսրության վերելքը բերեց էլամիտների լեզվի զարգացման և ստացավ իր նշանավորությունը մ.թ.ա մոտ 2600 և 330-րդ թվականներին: 130 գլիֆներ վերցվել են աքադիան սեպագրերից էլամիտների սեպագրերի համար: Ավելի վաղ մ.թ.ա. 3100-ից և 2900 թվականներին պրոտոէլամիտների գրությունները Իրանի առաջին գրություններն են: Չնայած որ, 20000 էլամիտների հուշատախտակներ են հայտնի, որպես այպպիսին լեզուն շատ բարդ է և դժվար է ընկալելու համար:

Linear Elamite inscription of king Kutik-Inshushinak, "Table du Lion", Louvre Museum Sb 17.

Աշխարհի առաչնային լեզվաընտանիքներից մեկը Խուռիա-ուրարտականլեզուները խոսում էին Անատոլիայում և Մեսոպոտոմայում մինչ վերանալը: Խուռիերեն առաջացել է Հայաստում և տարածվել Միտանիի թագավորությունում հյուսիսային Մեսոպոտամիայում 2-րդ հազարամյակում: 13-րդ դարում լեզուն զոհ դարձավ բրոնզեդարյան փլուզմանը ուգարիտերենի և խեթերենի հետ միասին:

Foundation tablet. Dedication to God Nergal by Hurrian king Atalshen, king of Urkish and Nawar, Habur Bassin, circa 2000 BC. Louvre Museum AO 5678.
"Of Nergal the lord of Hawalum, Atal-shen, the caring shepherd, the king of Urkesh and Nawar, the son of Sadar-mat the king, is the builder of the temple of Nergal, the one who overcomes opposition. Let Shamash and Ishtar destroy the seeds of whoever removes this tablet. Shaum-shen is the craftsman."

Կովկասում նախահայերենը առաջացել է մոտ մ.թ.ա. 3-րդ հազարամյակում, փոխառությունների կուտակումով հնդկա-արիական միտաննիից, անատոլիական լեզուներից, ինչպիսիք են լուվիերենը և խեթերենը, սեմական լեզուները, ինչպիսիք են աքքադերենը և արամերենը, և հուրիո-ուրարտական ​​լեզուները: Մ.թ.ա. 2-րդ դարում Հայաստանը միալեզու երկիր էր: Չնայած որ, գրառումները չեն հայտնվել մինչ Աստվածաշնչի հայտնվելը 5-րդ դարում:

Հյուսիսային և արևմտյան Հայաստանում պրոտո-քարթվելյանը սկսեց բաժանվել, հին վրացերենը առաջացել է մ.թ.ա. առաջին հազարամյակում, Իբերիայի թագավորությունում: Արամեերենը մնաց կրոնայի և գրականության լեզու մինչև 4-րդ դարը, քրիստոնեության ընդունումը:

Փոքր Ասիան դեռ հին ժամանակներից մեծ տարածոթյուն ուներ լեզվաբանությունը: Գալատիայում, կենտրոնական Անատոլիայում խոսում էին մ․թ․ա․ 3-րդ դարից կելտական գարաթերեն մինչև 4-րդ դարում իր վերանալը կամ ում 6-րդ դարում։ Ֆրիգերենը հունարենին ամենամոտ լեզուն է, որը առաջացել է մ․թ․ա․ 8-րդ դարում և չի օգտագործվել 5-րդ դարում պալեո-փռյուգիական արձանագրություններով, որոնք գրված են փյունիկյան ծագում ունեցող գրերով, իսկ ավելի ուշ՝ հունարեն գրություններով։ Փոքր Ասիայում հատիաները խուսում էին ոչ թե հնդեվրոպական, հատիներենով շուրջ 3-րդ և 2-րդ հազարամյակներում։ Կասկիանները խոսում էին կասկիերեն, բնակվում էին սարերում , սև ծովի մոտ բրոնզե դարի մոտ շրջանում։

Կիմերացիները հնդեվրոպական քոչվորներ են, ովքեր հարձակվել են ուրարտուի վրա մոտ մ․թ․ա․ 714 թվականին։ Լեզվաբանները և հնեաբանները թուրքերի և թուրքական լեզուների ծագումնաբանության մասին շատ են վիճում։ Համաձայն Ռոբիթսի նախաթուրքական ժողովուրդը առաջացել են նախատրանսեվրասիական լեզվի կոմիտեից, ովքեր ապրել են արևմտյան Լիաո գետի մոտ մ․թ․ա․ 6000 թվականին և կարող է նմանացվել Սինլոուա մշակույթին։ Նրանք ապրել են գյուղատնտեսներ և ավելի ուշ քոչվորական ապրելակերպ որդեգրեցին և սկսեցին տեղափոխվել դեպի արևմուտք։ 2500 տարի առաջ նախաթրքական լեզուն խոսվել է նաև արևելյան ասիայում։

Լեզվաբանները հերքում են տունգուսային լեզուների առաջացումը ասիայում․ առաջանում են նախատունգուսիկում, որը խոսվում էր Մանչուրիայում մոտ մ․թ․ա․ 50-ից 500-ականներին՝ Բայկալ լճի մոտ։ Որոշ նյութեր նկարագրում են դոնգու ժողովրդի հոդվածները մոտ 7-րդ և 2-րդ դարերին։ Արևմտյան տունգուսների լեզուն ներառում է բազում էսկիմո-ալեուտ բառեր, ավելի քան 2000 տարի առաջ է վերցրել, երբ երկու լեզուները կային արևելյան Սիբերիայում։

Կենտրնական Ասիայում գրառումները,որոնք հին պարսկերենով ներառում են, որ սոգդիան լեզուները առաջացել են աքիմեդիան կայսրության ժամանակ , չնայած որ հին սոգդիան գրառումներ գոյություն չունեն։

Վերակառուցումները, գրառումները և հնեաբանների ապացույցները լուսաբանեցին արևելյան ասիական լեզուների ծագումնաբանության համար։ Համաձայն հնեաբանների և լեզվաբանական ապացույցների Ռոջեր Բլենչի կողմից հրապարակված 2014 թվականին Թայվանում բնակեցված էին ձկնորս Ֆուջյան Դափենկան մշակույթի ժողովուրդը, կորեկի մշակող Լոնգշան մշակույթը Շանդանում և հնարավոր է Գուանդունի ափամերձ տարածքներին։ Թայվանը նախաաստրանեսյան լեզուների հայրենիքն է, որոնք տարածվել են Խաղաղ օվկիանոսում, Հնդկական օվկիանոսում և Հարավարևելյան Ասիայում:

Նախաճապոներենը եկել է Ճապոնիա խաղաղ օվկիանոսյա կղզիներից կամ ասիայի մայրցամաքներից ք․ա 2-րդ դարում Յայոյի շրջանում, փոխարինելով Ջոմոնի բնակիչներին, ովքեր, ամենայն հավանականությամբ, եղել են պրոտո-Այնու մի խումբ։ Օրիգինալ նախաճապոներենը կամ հին ճապոներենը անհիմնված են լեզվաբանական տեսանկյունից։ Ճապոներենի առաջացումը կարող է կապ ունենալ կորեերենի հետ, ինչպես առանձնացված լեզու։ Նախակորեերենը խոսվել է Մանչուրիայում մինչև Կորեական թերակղզում գաղթումը։ Բացատրություններից մեկը պնդում է, որ լեզուն թոխարինում է ճապոներեն խոսնակներին, վախեցնելով Յայոիների արտահանումը, մինր այլ վարկած առաջարկում է, որ նախակորեական խոսողները առանձնացվեցին և փոխվեցին ճապոնական մումունի ֆերմերների:

Եվրոպա

Earliest Eteocretan inscriptio

Հնդեվրոպական լեզուների նախահայրը, գերմանական լեզուները (մ.թ.ա. 750- մ.թ.1) առաջացել են 6500-ից 4500 տարի առաջ, տարածվել է Եվրոպայով , փոխարինելով այդ ժամանակի լեզուները և լեզվաընտանիքները: Կուրգանի վարկածի համաձայն նախահնդեվրոպական լեզուների բնօրինակ խոսնակները բնակվել են պոնտական-կասպյան տափաստաններում արևելյան Եվրոպայում: Նախահնդեվրոպական խոսնակները հիմնվել էին Յամնա մշակույթին, որտեղ եղել են քոչվոր հովիվներ՝ ձիերով և մեքենաներով:

Վաղ ժամանակներից, գրառումներ սկսեցին հայտնվել եվրոպայում, ներառելով բազում հնդեվրոպական գրառումներ. Օրինակ՝ կորսի ժողովուրդը Կորսիկայում թոողել են տեղանուններ պալեո-կորսիկյան լեզուից բրոնզե դարում և երկաթի դարում, որոնք հնարավոր է կապված են եղել լիգուրերենի կամ պիրեներենի հետ: Միջերկրական ծովի այլ վայրերում՝ Կիպրոսում երկաթե դարում և կրետեն համապանասխանաբար խոսում էին նախահնդեվրոպական էտեոկիպրոսերեն և էտեոկրետերեն: Կրետական ​​հիերոգլիֆները պահպանում էին էտեոկրետերենի գրավոր ձևը։

Նորական լեզու, որը հայտնի էր ժամանակակից Ավստրիայի և Սլովենիայի գրառումների որոշ հատվածներից եղել է կա՛մ Կելտական լեզու, կա՛մ Գերմանական լեզու: Նախագերմաներենը առաջացել է հարավային Սկանդինավիայում Հռոմեական երկաթյա դարում: Հնեաբանները կարծում են, որ մարտական կացնի մշակույթը հայտնվել է նախահնդեվրոպական լեզուներուն մոտ 4500 տարի առաջ 3-րդ հազարամյակի մեջտեղում։ Հնեաբանները և լեզվաբանները ֆունելբերդ և փոսային կերամիկայի մշակույթների հնդեվրոպական լինելու մասին։ Գերմանական սուբստրատի վարկածը ենթադրում է, որ վաղ գերմաներենը կրեոլ կամ կոնտակտային լեզու, քանի որ ներառում էր բազում անսովոր բառերից։ Շատ ու շատ կելտական փոխառություններ ենթադրում են, որ նախագերմանական և նախա կելատական լեզուները կապ են ունեցել Հռոմանական երկաթե դարում։

Իտալակելտական ճյուղը բաճանվում է հնդեվրոպական լեզումներից և բաժանվում է կենտրոնական և հարավային եվրոպայում The Italo-Celtic branch of the Indo-European languages split off in Central and Southern Europe, բաժանվում է իտալական լեզուների (որի մեջ ներառում են լատիներենը և այլ ռոմանական լեզուներ) և կելտական լեզուները։ Ուրնֆիլդի մշակույթը, որը հայտնվել է մ․թ․ա․ 1300 թվականին համարվում է, որ եղել է առաջին նախակելտական մշակույթը, որից հետո եկել է հալստատ մշակույթը Ավստրիայում մ․թ․ 800 թվականին։ Կելտական լեզուները տարածվել են կենտրոնական եվրոպայում, կենտրոնական Անատոլիայում , արևմտյան Իբերիայում, Բրիտանական կղզիներում և Ֆրանսիայում, բաճանվում է նաև լեպոնական, գաուլուշ, գալաթիան, կելտիբերյան և գալաեթյան։

Երկու հնդեվրոպական լեզուներ որոնք մեծ տարածում գտան եվրոպայում ՝ հունարենն էր և լատիներենը։ Հունարենի առաջացումը սկսումը Հին Հունաստանից։ Լեզուն և գրականությունը և մշակույթը մեդիթերական շրջանում ուներ մեծ ազդեցություն, ներառելով շրջաններ՝ հարավային Իտալիա և Նեղոսի դելտան, ինչպես նաև այլ ափամերձ տարածքներ՝ Մեծ Հունաստանի գաղութների ստեղծմամբ:

Հին լատիներենը ի հայտ է եկել, որոշ տեքստային հատվածներից և մ․թ․քա․ 75 թվականի արձանագրություններից։Հռոմանական կայսրության ընդլայնման ժամանակ ժողովրդական լատիներենը դարձել է լինգվա ֆրանկա , մինչ դասական լատիներենը համրվում էր բարձր խավի լեզու, հունարենի հետ մեկ տեղ միասին։ Լատինական գրականությունը տևել է մ․թ․ա առաջին դարից և մ․թ․ 1-ին դարում, որին հաջորդել է «Արծաթե դարը»։ Լեզուն շարունակում է մեծ տարածում գտնել հետդասական ժամանակաշրջանում, չնայած հունարենը փոխարինում է լատիներենի արևելյան Հռոմեական կայսրությունում։ Որոշ դեպքերում լեզուները, հստակ չեն և միայն ենթադրություններ են կատարվում լեզվաբանների կողմից։ Որոշ Հռոմեական հաշիվներ առաջարկում են, որ հին բելգերենը խոսում էին բելգերը մինչև հռոմեական նվաճումը:

Հռոմեական Բրիտանիայի ժամանակաշրջանում բնիկ բրիատանացիները խոսում էին բրիտաներեն, չնայած որ բրիտանական ժողովրդական լատիներենը, քչերի կողմից էր խոսվում։ Ժողովրդական լատիներենը Vulgar Latin was commonplace in many areas conquered by the Roman Empire. Proto-Romanian may have originated from forms of Latin spoken in the province of Dacia Traiana or may have been spoken further south and migrated into the language's current territory.

The Migration Period reshuffled the extent of Germanic, Slavic and invading steppe peoples in Europe and the Near East. The almost entirely unattested Hunnic language was spoken by the invading Huns and used alongside Gothic in conquered areas according to Priscus.

Speculated, but unknown European languages from the time period include Dardani, Phrygian and Pelasgian. Several unattested languages are known from Anatolia. The Trojan language—potentially the same as the Luwian language is entirely unattested. Isaurian language funerary inscriptions from the 5th century CE, Mysian or the Ancient Cappadocian language, which were largely replaced with Koine Greek.

Օվկիանիա և Խաղաղ օվկիանոս

Ավստրալիայում, վաղ պամա-Նյունգան լեզուները սկսվել են օգտագործվել և տարածվել աշխարհամասերում: 2018 թվականին հաշվողական ֆիլոգենետի ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ տարածվել է Ավստրալիայի հյուսիսարևելյան ծոցի հարթավայրերից: Մ.թ. մոտ 300 թվականին սկսվել է մարկեզվենրի կողմից հարավային կղզիների բնակեցումը, որը սկիզբ դրեց արևելյան պոլիզերենի շեղմանը հավայան լեզվին:

Post-classical period (500 CE–1500 CE)

Աֆրիկա

During Roman rule in North Africa, Latin made inroads as a language, surviving in some forms as African Romance until the 14th century, even persisting during the first few centuries of Arab-Muslim rule. Together with Berber languages, it was eventually suppressed in favor of Arabic.

Between the 11th and 19th centuries, people in North Africa, as well as Cyprus and Greece commonly communicated in the Mediterranean Lingua Franca from which the widely applied term "lingua franca" is derived. In literal translation to English, lingua franca means "language of the Franks," a general reference to Europeans rather than to Frankish people. Initially, the pidgin drew extensively on Occitano-Romance languages and Northern Italian languages but acquired Portuguese, Spanish, Turkish, French, Greek and Arabic elements over time.

Speakers of the Ngasa language expanded onto the plains north of Mount Kilimanjaro in the 12th century, with mutual intelligibility with Proto-Maasai. But the arrival of Bantu-speaking Chagga over the next five centuries resulted in slow but steady decline of the language.

Although little linguistic evidence exists, Malagasay stories in Madagascar tell of a short-statured zebu-herding people, farming bananas and ginger that were the first inhabitants of the island likely speaking the hypothetical Vazimba language.

Ասիա

A stone carved in Middle Khmer

Sogdian Christian text written in Estrangelo, discovered at Turpan, 9th—11th century.

Tocharian manuscript

Around the Bay of Bengal, early forms of the Bengali language began to evolve from Sanskrit and Magadhi Prakrit, diverging from Odia and Bihari around 500. Proto-Bengali was spoken by the Sena dynasty and in the Pala Empire. In the Sultanate of Bengal it became a court language, acquiring loanwords from Persian and Arabic.

Classical Chinese characters were imported to Japan along with Buddhism and may have been read with the kanbun method. Many texts display Chinese influence on Japanese grammar, such as verbs placed after the object. Sometimes in early texts, Chinese characters phonetically represent Japanese particles. The oldest text is the Kojiki from the 8th century. Old Japanese used the Man'yōgana system of writing, which uses kanji for their phonetic as well as semantic values. Based on the Man'yōgana system, Old Japanese can be reconstructed as having 88 distinct syllables. The use of Old Japanese ended with the close of Nara Period around 794. Early Middle Japanese appeared between the 700s and 1100s with adding labialized and palatalized consonants, before transitioning into Late Middle Japanese up to 1600.

In Vietnam, many interpretations place the Vietnamese language as originating in the Red River valley. However, an alternative interpretation published in 1998 argues that Vietnamese originated further south in central Vietnam and only extended into the Red River region between the 7th and 9th centuries, displacing Tai language speakers.

Distinctive tonal variations emerged during the subsequent expansion of the Vietnamese language and people into what is now central and southern Vietnam through conquest of the ancient nation of Champa and the Khmer people of the Mekong Delta in the vicinity of present-day Ho Chi Minh City, also known as Saigon.

Vietnam gained independence from China in the 10th century, but the ruling classes continued to use Classical Chinese for government, literature and scholarship. As a result, one-third of spoken vocabulary and 60 percent of written words come from Chinese. French sinologist Henri Maspero divided Vietnamese into six phases, with Archaic Vietnamese ending around the 15th century, represented by Chữ Nôm. By this point, the language would have displayed a tone split, with six tones but a lack of contrastive voicing between consonants.

On the Korean Peninsula and in Manchuria, the Goguryeo language was spoken in the Goguryeo, the largest and northernmost of the Three Kingdoms of Korea, which existed between 37 BC and 668 CE. The Goguryeo language was one of several Koreanic or Japonic languages spoken in the peninsula in the early modern period. Others include the Gaya language in the Gaya confederacy, the sparsely attested Buyeo in the Buyeo kingdom or the Baekje language, in the Baekje kingdom of southwestern Korea. This last language was closely related to Sillan, which appeared in the kingdom of Silla and gave rise to modern Korean and Jeju.

During the Jin dynasty from 1115 to 1234, the Jurchen language became the first written Tungusic language. Stelae in Manchuria and Korea record writings in the Jurchen script. This script was displaced by the Manchu alphabet with its last recorded occurrence in 1526. Jurchen subsequently evolved into the Manchu language under Nurhaci in the early 1600s with the formation of the Qing dynasty.

The exact origins of the Austroasiatic Khmer language are unclear and attested around 600 CE in Sanskrit texts. Old Khmer (also known as Angkorian Khmer) was spoken as the primary language of the Hindu-Buddhist and jointly Sanskrit-speaking Khmer Empire between the 9th and 13th centuries. Around the 14th century, it lost its official government status and Middle Khmer became substantially influenced by Vietnamese and Thai loan words into the 19th century.

The early origins of the Tai-Kadai language family predate the post-classical period, but written records only began to appear with the publication of the Chinese "Song of the Yue Boatman" which phonetically incorporates words from non-Sinitic languages identified as "Yue." Comparisons in the 1980s and early 1990s drew parallels with the transliterated words to the Zhuang language and the Thai language. Old Thai was spoken for several centuries with a three-way tone distinction for live syllables but transitioned to modern Thai with a loss of voicing distinction and a tone split between the 1300s and 1600s. Offshore, Classical Malay expanded from its initial extent in Northeastern Sumatra to become the lingua franca of the Srivijayan thalassocracy. Some of the earliest writings in the language in Indonesia include the Kedukan Bukit Inscription or the Sojomerto inscription. High Court Malay was spoken by the leadership of the Johor Sultanate and ultimately adopted by the Dutch in the early modern period, but was strongly influenced by Melayu pasar ("market Malay").

Literary forms of languages in the Caucasus continued to grow throughout the post-classical period. For instance, Middle Georgian was in use in the Kingdom of Georgia for national epics such as the 12th century Shota Rustaveli The Knight in the Panther's Skin.

In Central Asia, the Sogdian language emerged as a lingua franca of the Silk Road, acquiring numerous loanwords from Middle Chinese. Manuscripts written in the language were discovered in the early 20th century, indicating use for business as well as Manichaean, Christian and Buddhist texts. It derived its alphabet from the Aramaic alphabet and is the direct ancestor of the Old Uyghur alphabet.

Manuscripts preserve the Tocharian language, a branch of the Indo-European language family spoken in the Tarim Basin of western China between the 5th century and the 8th century and likely extinct by the 9th century. The documents record three closely related languages, called Tocharian A (also East Tocharian, Agnean, or Turfanian), Tocharian B (West Tocharian or Kuchean), and Tocharian C (Kroränian, Krorainic, or Lolanisch). The subject matter of the texts suggests that Tocharian A was more archaic and used as a Buddhist liturgical language, while Tocharian B was more actively spoken in the entire area from Turfan in the east to Tumshuq in the west. Tocharian C is only attested in a few Kharoṣṭhī script texts from Krorän, as well as a body of loanwords and names found in Prakrit documents from the Lop Nor basin.

Kurdish writings were first translated into Arabic in the 9th century. The Yazidi Black Book is the oldest recorded religious writing, appearing sometime during the 13th century. From the 15th to 17th centuries, classical Kurdish poets and writers developed a literary language.

Americas

The Eskimo language family split into the Yupik and Inuit branches around 1,000 years ago.

Russian-American linguist Alexander Vovin argues that based on Eskimo loanwords in Northern Tungusic, but not Southern Tungusic languages, these languages originated in eastern Siberia, with the languages interacting around 2000 years ago.

In the 20th and early 21st century, linguists debated whether Nahuatl, the dominant language of the Aztec Empire originated to the north of central Mexico or in the historical Aridoamerica region of what is now the southwestern United States. In the northern origin hypothesis, Proto-Nahuan languages emerged around 500 CE and were in contact with the Corachol languages, including the Cora language and Huichol language as its speakers migrated southward. Nahuatl may have appeared after Teotihuacan's fall with some indications that the city would have primarily spoken the Totonacan languages before the arrival of Nahuatl. Potential Nahuatl loanwords in Mayan languages suggest potential contact during the language's formation.

Tupi–Guarani (medium pink), other Tupian (violet),and probable range of Tupi-Guarani languages in 1500 (pink-gray)

In contact with Mayan Oto-Manguean languages and Mixe-Zoque languages, Nahuatl developed similar relational nouns and calques. Nahuatl rose to prominence beginning in the 7th century and dominated the Valley of Mexico by the 11th century, becoming a lingua franca.

Around 1000 CE, the collapse of the Tiwanaku Empire in what is now Chile and western Bolivia may have caused a period of migration in which the Puquina language influenced the Mapuche language.

Եվրոպա

During the Migration Period, Germanic speakers swept through Western Europe. Tribes like the Alemanni, Burgundians and Visigoths speaking the Frankish language began the divergence of Vulgar Latin in Gaul into French. In fact, Old French was the first language in the former Roman Empire to diverge from Latin, as attested in the Oath of Strasbourg. Old Low Frankish had its most long lasting effects in the bilingual regions of what is now northern France, resulting in the split between the more Germanic-influenced langue d'oïl and the southern langue d'oc (the separate Occitan language). Germanic languages remained spoken by officials in Neustria and Austrasia into the 10th century. Կաղապար:Old Norse language map

Off the coast of mainland Europe, Germanic settlers in England began to speak Old English, displacing Old Brittonic with the Northumbrian, Mercian, Kentish and West Saxon dialects. Initially, the language was written in the futhorc runic script until the reintroduction of the Latin alphabet by Irish missionaries in the 8th century. Christianization after 600 added several hundred Latin and Greek loanwords. Some linguists suggest that the arrival of Norsemen and the creation of the Danelaw after 865 may have resulted in a spoken lingua franca with the West Saxon dialect used for literary purposes and the spoken Midland dialect drawing on Norse.

Middle English emerged after 1066 and the prominence of Anglo-Norman and French among the ruling class brought in a substantial number of French words. Literature began to appear in Middle English after the early 1200s. Across the North Sea, Old Dutch diverged from earlier Germanic languages around the same time as Old English, Old Saxon and Old Frisian. It gained ground at the expense Old Frisian and Old Saxon, but the area where it is spoken has since contracted from portions of France and Germany. The Netherlands has one of the only possible remnants of the older poorly attested Frankish language with Bergakker inscription found in Tiel. Old Dutch remained the most similar to Frankish, avoiding the High German consonant shift. Although few records remain in Old Dutch, Middle Dutch and extensive Middle Dutch literature appeared after 1150, together with many dialects and variants, such as Limburgish, West Flemish, Hollandic or Brabantian.

Old Danish appeared around 800 CE and remained "Runic Danish" until the 1100s. For the first 200 years it was almost indistinguishable from early forms of Swedish but differentiated after 1100. Although written records were maintained in Latin, small numbers of early Danish texts were written in the Latin script such as the early 13th century Jutlandic Law and Scanian Law. Royal letters, literature and administrative documents in Danish became more common after 1350 picking up loanwords from Low German.

Norman words from Scandinavia and Old Dutch words entered the French language around the early 1200s. Brythonic-speaking peoples took control of Armorica between the 4th and 7th centuries, spawning the Breton language, which was used by even the ruling class until the 12th century. In the Duchy of Brittany, nobles switched to Latin and then to French in the 15th century, with Breton remaining the language of common people.

The early Romanian language diverged into several different distinct forms in the 10th century, including Istro-Romanian in Istria, Aromanian and Megleno-Romanian. The Albanian language was first attested in writing in Dubrovnik in July, 1284, first the first written document in the language from 1462. Further north and east in the Balkans, early forms of Serbo-Croatian began to emerge from Old Church Slavonic around the 10th century, written in Glagolitic, Latin, Bosnian Cyrillic, Arebica and Early Cyrillic, before becoming a distinct language between the 12th and 16th centuries. Although some early documents, such as the Charter of Ban Kulin appeared as early as 1189, more texts began to crop up in the 13th century like the "Istrian land survey" of 1275 or the Vinodol Codex.

To the north, West Slavic languages began to appear around the 10th century. Polans tribes began to speak early forms of Polish under the leadership of Mieszko I, amalgamating smaller Slavic tribal languages and adopting the Latin alphabet with the Christianization of the area in the late 960s.

The Book of Henryków is the earliest document to include a sentence written entirely in what can be interpreted as Old Polish – Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai highlighted in red

During the Norman invasion of Ireland starting in 1169, speakers of the Fingallian Middle English dialect settled in the baronies of Forth and Bargy in southeast Ireland, spawning the Forth and Bargy dialect spoken until the 19th century. The Mongol invasions spurred the Cumans and Jasz people to take shelter in Hungary under the protection of king Béla IV, with their Ossetian Iranian language spoken for another two centuries. The semi-nomadic Pechenegs and potentially also the Cumans spoke the unattested Pecheneg language in parts of current day Ukraine, Romania, and Hungary between the 7th and 12th centuries.

Writings in Hungarian first emerged in 1055 with a first book, the "Fragment of Königsberg" appearing in the 1350s. By the 1490s, 3.2 million people in the Kingdom of Hungary spoke Hungarian although Latin served as the language of religion. The poorly attested Turkic Khazar language was spoken in the Khazar Khanate. Elsewhere, the Old Tatar language was in use in the Volga-Ural region among Bashkirs and Tatars, written in Arabic script and later the İske imlâ alphabet. In 1951, Nina Fedorovna Akulova found the first of a series of birch bark writings in the Old Novgorod dialect from the 11th to 15th centuries. The writings are letters in vernacular Old East Slavic, including high levels of literacy among women and children and showing an absence of later Slavic features like second palatalization. The expansion of the Kievan Rus' led to the presumed Volga-Finnic Muromian language being absorbed by the East Slavs. The same seemingly occurred for the Meshchera and Merya language.

Early modern period (1500 CE–1800 CE)

Africa

Originally referred to as Kingozi, Swahili emerged as a major language in East African trade, with the first written records in Arabic script from 1711. Its name comes from Arabic: سَاحِل sāħil = "coast", broken plural سَوَاحِل sawāħil = "coasts", سَوَاحِلِىّ sawāħilï = "of coasts".

Asia

In Japan, Late Middle Japanese was documented by Franciscan missionaries and acquired loanwords from Portuguese, such as "pan" for bread and "tabako" for cigarette. The start of the Edo period in 1603, which would last until 1868 witnessed the rise of Tokyo as the most important city in Japan, shifting linguistic prominence from the Kansai dialect of Kyoto to the Tokyo Edo dialect. Ahom people in the current Indian state of Assam spoke the Ahom language during the rein of the Ahom Kingdom, before shifting to the Assamese language in the 19th century. A Kra-Dai language, it is well documented in court records and religious texts.

Both the Dutch Empire and Portuguese Empire competed for spice trading ports and routes in India, Sri Lanka and elsewhere in Southeast Asia during the 16th and 17th centuries, leading to contact and creolization with native languages. For example, Cochin Portuguese creole was spoken among some Christian families on Vypeen Island, with its last speaker not dying until 2010. On a much larger scale, Sri Lankan Portuguese creole was in use as an island-wide lingua franca for almost 350 years, although fell out of use by anyone besides a few Dutch-descended Burghers. In the southern Philippines, the Sultanate of Sulu granted its territories in the Sulu Archipelago to Spain beginning in the early 1760s, leading to an expansion of the Chavacano Spanish creole, which had originated early around the San José Fortress in Zamboanga City around the mid-1600s.

In the 1600s and 1700s the Dutch East India Company adopted Malay as its administrative and trade language as it grew its influence in the Indonesian Archipelago, due in part to the prominence of the language in the Malaccan Sultanate. This positioned Malay (later Indonesian) to become the official language of the archipelago after independence. Compared to other colonial powers the Netherlands seldom used taught Dutch outside of official circles, although there was an increase in Dutch usage after the Batavian Republic formed the Dutch East Indies in 1779 when the Dutch East India Company went bankrupt.

Europe

Although writings existed in many of Europe's languages in the post-classical period, the invention of the printing press which helped to launch the Protestant Reformation quickly expanded the written form of European languages. For example, previously sparse Uralic languages became well documented. Middle Hungarian appeared in a printed book for the first time in 1533, published in Kraków. The language closely resembled its present form, but retained two past tenses and borrowed many German, French and Italian words, along with vocabulary from Turkish during the Turkish occupation. Other Uralic languages began to appear in print in the 1600s. Estonian language#History Similarly, a German-Estonian Lutheran catechism was published in 1637, followed by the New Testament in 1686 in the southern Estonian.

In Northern Europe, Danish became the language of religion after 1536 due to the Protestant Reformation. Literary forms of the language began to differ more substantially from Swedish and Norwegian, with the introduction of the stød and voicing stop consonants. The first translation of the Bible appeared in Danish in 1550. Similarly, Dutch became more standardized as Modern Dutch around the urban dialects of Holland with the first translation of the Bible into the language. Meanwhile, standardization was put on hold in the southern Spanish Netherlands leading to partial divergence of Flemish.

From the 1600s onward, France was a major world power and an influential hub of European culture. Modern French was standardized around this period and spread worldwide with trading fleets, sugar colonies, deported Huguenots and the Acadian or Québécois settlers of New France. Some Romance languages were slower to become well established as literary languages. Although widely spoken by common people in Wallachia and the Carpathian Mountains, Romanian only rarely appeared in written texts, mostly stemming from the Peri Monastery.

Largely Romance speaking European powers like Portugal, Spain and France began assembling overseas empires in the Americas and Asia in the early modern period, spreading their languages through conquest and trade. English and Dutch also began to disseminate with initially smaller empires. Following the Reconquista, the Inquisition posed a serious threat to some Jewish languages. Shuadit, also known as Judæo-Occitan appeared in French documents back to the 11th century but steeply declined, until the death of its last speaker Armand Lunel much later in 1977.

The Spanish conquest of the Canary Islands in the 1400s drove the Berber Guanche language to extinction. Earlier, in 1341, the Genovese explorer Nicoloso da Recco encountered and partially documented the language, which is also recorded in Punic and Libyco-Berber rock inscriptions.

The Age of Discovery began the creation of new creoles and pidgins among enslaved people and trading communities. Some people in the Solombala port in Arkhangelsk in northern Russia spoke Solombala-English, a Russian-English pidgin, in the 18th and 19th centuries in an unusual example of a trade-related pidgin.

Some of the oldest documented sign languages among deaf communities date to the early modern period. Congenital deafness was widespread in villages in Kent, England, leading to the rise of Old Kentish Sign Language which may be recorded in diaries of Samuel Pepys. Old French Sign Language spoken in Paris in the 18th century competes as one of the oldest European sign languages.

Three Baltic languages, Curonian, Selonian and Semigallian were assimilated to Lithuanian in the 16th century. Crimean Gothic, referenced between the 9th century and 18th century was spoken by Crimean Goths although only written down in any form by the Flemish ambassador Ogier Ghiselin de Busbecq in 1562. The Polish–Lithuanian Commonwealth became one of the largest and most powerful states in Europe, propelling Polish to the status of major regional language through the 1500s, 1600s and 1700s.

North America

Apachean languages like the Navajo language migrated south to the Pueblo language area in around 1500. The establishment of the Spanish Empire in 1519 displaced Nahuatl as the dominant Mesoamerican language, although it remained in widespread use among native people and in government documentation of many settlements in Mexico. The use of tens of thousands of Nahuatl-speaking troops from Tlaxcala spread the language northward and into Guatemala.

Page 51 of Book IX from the Florentine Codex. The text is in Nahuatl written in the Latin alphabet.

Spanish priests created documented grammars of Nahuatl and a Romanized version with the Latin alphabet. In 1570, King Philip II of Spain instituted it as the official language of New Spain, resulting in extensive Nahuatl literature and usage in Honduras and El Salvador. However, the language's situation changed with a Spanish-only decree in 1696 by Charles II of Spain.

Pre-contact distribution of Algonquian languages

As European fishing and trading fleets began to arrive off of North America, they encountered Alqonquin languages speakers. Basque whalers were among the first Europeans to establish sustained contact with native peoples in northeastern North America, particularly around the Gulf of Saint Lawrence. The Algonquian–Basque pidgin emerged at an unknown date, before being last attested in 1710.

In the Saint Lawrence valley, Jacques Cartier encountered speakers of the Laurentian language in the mid-1530s. "Canada" the Laurentian word for village was later adopted for the country Canada. However, the language was driven to extinction at an unknown point in the 16th century likely due to war with the Mohawks. French missionary Chrétien Le Clercq documented the Miꞌkmaq hieroglyphic writing system, which may have been the northernmost example of a native writing system in North America. He adapted the writing system to teach common prayers and the catechism.

In the Massachusetts Bay Colony, Plymouth Colony and other parts of southern New England, English settlers interacted with Massachusett language speaking Wampanoag peoples. John Eliot's translation of the Christian Bible in 1663 using the Natick dialect codified the language and it entered widespread use in administrative documents and religious records in praying towns, although the language entered a steady decline toward extinction after King Philip's War.

The Woods Cree and Plains Cree dialects of the Cree language may have diverged from those of other Cree people in northern Canada after 1670 with the introduction of firearms and the fur trade. However, some archaeological evidence suggests that Cree-speaking groups had already reached the Peace River Region of Alberta prior to European contact.

A large influx of Irish laborers to Newfoundland in the 1600s and 1700s led to an outpost of the Irish language in Newfoundland, although the use of the language declined with out-migration to the other Maritime colonies after the collapse of the fishing industry in 1815.

Prior to European arrival, the Arawakan Taíno language displaced most other Caribbean languages but went extinct within 100 years of contact with Spain. Sometime in the 16th century, the poorly attested Guanahatabey language went extinct in western Cuba. Other Caribbean languages died out including the Macorix language in northern Hispaniola and Ciguayo language of the Samaná Peninsula died out in the 16th century, while the Yao language survived in Trinidad and French Guiana, recorded in a single 1640 word list.

Precolombian languages of the Antilles.Ciboney Taíno, Classic Taíno, and Iñeri were Arawakan, Karina and Yao were Cariban. Macorix, Ciguayo and Guanahatabey are unclassified.

In some cases, unique creoles took the place of native languages. For example Negerhollands (spoken until the death of Alice Stevens in 1987) formed as a Dutch-based creole with Danish, English, French and African elements in the Danish colonies of Saint Thomas and Saint John – the current day U.S. Virgin Islands – around 1700.

South America

The oldest written records of the Quechuan languages was created by Domingo de Santo Tomás, who arrived in Peru in 1538 and learned the language from 1540. He published his Grammatica o arte de la lengua general de los indios de los reynos del Perú (Grammar or Art of the General Language of the Indians of the Royalty of Peru) in 1560. At the time of Spanish arrival, Quechua was the lingua franca of the Incan Empire, although it had already spread widely throughout the Andes in the post-classical period before the rise of the Incans.

As result of Inca expansion into Central Chile there were bilingual Quechua-Mapudungu Mapuche in Central Chile at the time of the Spanish arrival. In central Chile, Spanish, Mapuche and Quechua may have seen extended bi-lingual or tri-lingual use throughout the 1600s. Quechua was quickly adopted by the Spanish for administrative interactions with native peoples and for church activity. In the late 18th century, colonial officials ended administrative and religious use of Quechua, banning it from public use in Peru after the Túpac Amaru II rebellion of indigenous peoples. The Crown banned even "loyal" pro-Catholic texts in Quechua, such as Garcilaso de la Vega's Comentarios Reales.

Elsewhere in South America, Jesuit priest Antonio Ruiz de Montoya published the Tesoro de la lengua guaraní (Treasure of the Guarani Language / The Guarani Language Thesaurus) in 1639, beginning the process of codifying Guarani as one of the most widely spoken modern native American languages.

19th century

During the 1800s, the Great Divergence which began in the between the 16th and 18th centuries accelerated. Although the Americas became independent between the American Revolution in the 1770s and the end of South American Wars of Independence in the 1820s, the newly independent nations retained their colonial languages including English, Spanish and Portuguese. With the expansion of European colonies in Africa and Asia throughout the 19th century, the rapidly growing Germanic and Romance increasingly expanded into new geographies.

The rise of nationalist, revolutionary and romantic movements in the 1800s led to a surge in interest in formerly low-class regional and peasant languages. For example, beginning with the poems of Kristjan Jaak Peterson, native Estonian literature appeared around 1810, expanding during the Estophile Enlightenment Period.

In the late 19th century and early 20th century, during the height of the German Empire and the Austro-Hungarian Empire, German had expanded to a large portion of Eastern Europe, as well as to a small degree in German colonies in Africa and northern New Guinea. Middle-class people, intellectuals, the wealthy and government officials in Budapest and Bratislava, as well as Baltic cities such as Tallinn and Riga typically spoke German. In 1901, the Duden Handbook codified orthographic rules for German speakers.

Africa

Written records of most African languages are sparse from the Early Modern Period. In the Dutch Cape Colony, Dutch settlers had created an outpost of the Indo-European languages, speaking Cape Dutch among themselves while slaves may have relied on a 'Hottentot Dutch' creole. The combination of these languages began a process of linguistic diversion to create Afrikaans. The Scottish traveler James Bruce who spoke Amharic recorded the Weyto language spoken by hippopotamus hunters around Lake Tana in 1770, but Eugen Mittwoch found the Weyto speaking only Amharic around 1907.

Asia

When France invaded Vietnam in the late 19th century, French gradually replaced Chinese as the official language in education and government. Vietnamese adopted many French terms, such as đầm (dame, from madame), ga (train station, from gare), sơ mi (shirt, from chemise), and búp bê (doll, from poupée).

In Indonesia, the devastating 1815 eruption of Mount Tambora wiped out the poorly attested Papuan Tambora language, which was the westernmost Papuan language in central Sumbawa. The eruption destroyed the town of Tambora, with 10,000 people that possessed bronze bowls, glass and ceramic plates and were among the last cultures left from the pre-Austronesian history of Indonesia.

Multiple small Siberian languages were lost in the late 18th and early 19th centuries including Kott (documented in an 1858 dictionary by Matthias Castren), Yurats, Mator, Pumpokol, and Arin.

Europe

In France, the monarchy may have favored regional languages to some degree to keep the peasantry disunified. During and after the French Revolution, successive governments instituted a policy of stamping out regional languages including Breton, Occitan, Basque and others that persisted into the late 20th century.

The formation of Belgium as a multi-ethnic buffer state in western Europe placed most power in the hands of the French population, centered in the industrialized south. Except for elementary schools in Flanders, all government services were conducted exclusively in French. In the most egregious cases, some innocent Dutch speakers were sentenced to death after being unable to defend themselves in court in French. Although surrounded by Flemish speaking areas, Brussels relatively rapidly became a French majority city—which it remains in the 21st century. During the disputes over language in Ukrainian and Polish areas, Ukrainian Russophiles in Bukovina, Zakarpattia and Halychyna wrote in Iazychie, a blend of Ruthenian, Polish, Russian and Old Slavic.

Russia annexed Bessarabia in 1812, leading to an increase in Russian bilingualism. Other parts of Slavic Eastern Europe also went through a process of codifying languages as part of larger folk- and nationalist movements. For example, Serbian folklorist Vuk Stefanović Karadžić and the Croatian Illyrian movement proposed uniting Serbo-Croatian around the Shtokavian dialect although they split on whether to use the Serbian Cyrillic alphabet or the Croatian Latin alphabet. With the 1850 Vienna Literary Agreement, the two sides settled on a common form of the language which paved the way for the eventual creation of Yugoslavia in the 20th century.

North America

In Newfoundland, the poorly attested Beothuk language went extinct in 1829 with the death of Shanawdithit. The Miami-Illinois language was documented by Jesuit missionary Jacques Gravier in the early 1700s before being displaced to northeastern Oklahoma in the 1800s. Cree was incorporated into the Michif language, Bungi language and Nehipwat language in Saskatchewan and the area around the Red River Settlement in the early 1800s. The fur trade generated these mixed languages, which combine French, Scottish Gaelic and Assiniboine with Cree respectively. Bungi is now virtually extinct, as its features are being abandoned in favor of standard English.

Oceania and Pacific

After the British explorer James Cook made contact with Hawaiian peoples, Hawaiian crew members began to serve on European ships. A teenage boy named Obookiah sailed to New England and provided information about the Hawaiian language to missionaries.

South America

With the rising prevalence of Spanish in newly independent Central and South American countries, many native languages entered decline. In the central highlands of Nicaragua, the Matagalpa language went extinct around 1875, while the Pacific slope Subtiaba language disappeared sometime after 1909.

In Tierra del Fuego, the Ona language spoken by the Selk'nam people in Tierra del Fuego went into steep decline due to the Selk'nam genocide.

20th century

Africa

Although displaced to the south by Bantu languages much earlier in their history, many Khoisan languages remained widely spoken through the 19th and early 20th century by native people in southern Africa. Nǁng, a member of the Tuu languages in South Africa exemplifies the decline of many Khoisan languages. Speakers of the language were acculturated to Nama or Afrikaans when speakers moved into towns in the 1930s. The language was then declared extinct and the last people in its community were evicted from Kalahari Gemsbok National Park in 1973. Linguists later discovered 101-year old Elsie Vaalboi and 25 others that could still speak the language in the late 1990s.

The Kwadi language, a click language in southwest Angola went extinct at some point in the 1950s.

At an unknown point in the mid- to late 20th century, Cameroonian languages Duli, Gey, Nagumi and Yeni went extinct, together with the Muskum language in Chad, Kwʼadza and Ngasa in Tanzania or the Vaal-Orange language in South Africa. Two South African languages went extinct with attested dates. Jopi Mabinda, the last speaker of ǁXegwi was murdered in 1988 (although a 2018 report suggests the language may still be spoken in the Chrissiesmeer district) and ǀXam disappeared in the 1910s, but with substantial documentation by German linguist Wilhelm Bleek. Nigerian language extinctions throughout the century include Basa-Gumna by 1987, Ajawa around 1930, and Kpati before 1984, with speakers shifting to Hausa

A language shift to Arabic in Sudan displaced Birgid, Gule and Berti between the mid-1970s and late 1990s. Between 1911 and 1968, Sened language, a Zenati Berber language in Sened, Tunisia fell entirely out of use.

Following the end of French rule in the 1950s and 1960s, newly independent governments in North Africa pursued a policy of Arabization which badly impacted many Berber languages. Millions of Berbers immigrated to France and other parts of Western Europe.

Asia

Between 1900 and 1945 the Japanese sprachraum briefly underwent a rapid expansion as the Empire of Japan took control of Korea and Taiwan, instituting Japanese as the official language in its colonies. Much more briefly, during World War II, Japanese had a short-lived official status in the Philippines, China and occupied Pacific islands. Japanese rule began the process of assimilating and marginalizing the diverse Austronesian languages of Taiwan, which accelerated after the arrival of the Kuomintang government at the end of the Chinese Civil War in 1949. In the Andaman Islands, British colonial officials first recognized the Great Andamanese languages in the 1860s. Many of these languages underwent decline and extinction in the 20th century. Aka-Kol, Aka-Bea, Akar-Bale, Oko-Juwoi and Aka-Kede all fell out of use between the early 1920s and early 1950s. Aka-Cari, Aka-Bo, Aka-Jeru and Aka-Kora all survived the 20th century but marked the deaths of their last speakers between 2009 and 2010. The last speakers of Dicamay Agta, one of several Filipino Negrito languages were killed by Ilokano homesteaders in the northern Philippines at some point in the 1950s, 60s or early 70s.

In 1913, the German Jewish aid agency Hilfsverein der deutschen Juden attempted to institute German as the language of instruction for the first technical high school in Palestine prompting the War of the Languages. This sparked a public controversy between those who supported the use of German and those who believed that Hebrew should be the language spoken by the Jewish people in their homeland. The issue was not just ideological: until then, Hebrew was primarily a liturgical language and lacked modern technical terms. The 1910s language debate presaged the revival of Hebrew in an independent Israel after World War II—the only large-scale revival of an extinct language.

Turkish nationalists clashed throughout the century with other language groups in Anatolia. During the Greek genocide, almost all Greek speakers were purged from Turkey and killed or deported to Greece. As a result, speakers of Cappadocian Greek, which had split off of Medieval Greek after the Seljuq Turk victory at the Battle of Manzikert in 1071, were forced to leave for Greece. Most Cappadocian Greek speakers shifted quickly to Modern Greek and linguists presumed that the language was extinct by the 1960s. However, in 2005, Mark Janse and Dimitris Papazachariou found that up to 2800 third-generation speakers were still using the language in Northern and Central Greece.

The Turkish Language Association (TDK) was established in 1932 under the patronage of Mustafa Kemal Atatürk, with the aim of conducting research on Turkish. Several hundred foreign loanwords were banned from use in media and Arabic and Persian vocabulary fell out of use.

In a renewed wave of linguistic tension following the 1980 Turkish coup the Kurdish language was banned until 1991, remaining substantially restricted in broadcasting and education until 2002. At the end of British rule, large portions of Bengal became East Pakistan. The government of the newly formed Dominion of Pakistan, centered in West Pakistan (the current day territory of Pakistan) mandated Urdu as the only official language. This move faced opposition from the Bengali language movement and the government of Pakistan responded to protests in 1952 by killing students at the University of Dhaka. Although language issues were officially settled by 1956 in a new constitution, the subsequent Bangladesh Liberation War in 1971 played an important role in further establishing the Bengali language's status in an independent Bangladesh.

Several Siberian languages went extinct in the late 20th century. Valentina Wye was the last speaker of Sirenik Yupik until 1997, and Klavdiya Plotnikova was last the living speaker of the Samoyedic Kamassian language until 1989.

Europe

The expansion of the German Empire briefly expanded the German language outside of Central Europe to areas in Africa and New Guinea. In the Austro-Hungarian Empire and German Empire, German was a high status language spoken by upper middle classes and settlers in large parts of current day Poland, Slovakia, and elsewhere in Eastern Europe.

Extent of German language speakers in 1910

The expulsion of ethnic Germans from Eastern Europe led to a rapid contraction the German Sprachraum, although not a significant erosion of the language. Dialects from areas where German-speakers were fully displaced largely disappeared, including Silesian German or High Prussian. East Pomeranian survives among small numbers of expellees and their descendants in Iowa, Wisconsin and the Brazilian state of Rondonia.

Similarly, up to 350,000 Italian speakers fled Yugoslavia between 1943 and 1960 as part of the Istrian-Dalmatian exodus.

North America

The US pursued direct anglicizing policies against native peoples until well into the second half of the 20th century. At the end of the Spanish–American War, 75% of people in the newly acquired Northern Marianas and Guam spoke the Chamorro language. By 2000 only 20% of Guam residents could understand Chamorro. In 1922 all Chamorro schools were closed and Chamorro dictionaries burned—a policy that continued until after World War II. In spite of policies that largely disfavored indigenous languages, the US military undertook strategic use of Navajo code talkers to communicate during World War II, taking advantage of a lack of Navajo dictionaries in existence.

Mexico pursued a policy of Hispanicization, leading to a rapid drop in the number of indigenous language speakers. For example, Nahuatl plummeted from 5% of the population in 1895 to 1.49% in 2000. The Zapatista Army of National Liberation in-part forced new recognition of indigenous languages in the late 1990s, with the creation of the National Commission for the Development of Indigenous Peoples (CDI) and the Instituto Nacional de Lenguas Indígenas (INALI), as well as offering bilingual education.

In contrast to losses of regional languages throughout much of North America, the Quebec nationalist movement pushed back in the late 1960s and Canada adopted national bilingualism in 1982. The Charter of French Language in 1977 established French as the sole language of government and education in the Quebec. The number of English speakers in the province, which began declining in the 1960s had dropped by 180,000 since the 1970s in the 2006 census.

Oceania and Pacific

A renewed interest in indigenous cultures after the 1960s and 1970s prompted small scale efforts to revitalize or revive endangered and extinct languages, particularly in Australia and New Zealand. Since 1992, the Tasmanian Aboriginal Centre has constructed Palawa kani as a composite of Tasmanian languages.

South America

Similar Hispanicization policies in much of South America reduced many native languages to lower status, as some languages became extinct. In the Atacama Desert in Chile, the last speaker of Kunza language isolate was found in 1949, with the final shift to Spanish completed at some point in the 1950s. The Ona language spoken by Selk'nam people in Tierra del Fuego went extinct around the early 1980s, although some sources suggest a handful of speakers still existed around 2014.

21st century

The end of the Cold War and new globalization into the early 21st century led to large expansions in the number of English speakers, as well as more international education in Mandarin Chinese. Political disruptions changed language use in some areas, with the abandonment of Russian as a second language in some parts of Eastern Europe.

Due to high levels of crime in South Africa, large numbers of Afrikaans speakers emigrated to Australia, Canada, the US and UK throughout the late 1990s and early 21st century. In spite of the loss of state support for the language after the end of apartheid, it remains the second mostly widely spoken language in South Africa, with a growing majority among Coloured people. Census data in 2012 indicated a growing number of speakers in all nine provinces. In Namibia, the percentage of Afrikaans speakers declined from 11.4 percent in the 2001 Census to 10.4 percent in the 2011 Census.

Beginning in 2014, China launched major crackdowns on the Uyghur people of Xinjiang, imprisoning up to one million people in detention camps. In 2017, the government banned all Uyghur language education, instituted a Mandarin only policy and by 2018 had removed Uyghur script from street signs.

Nursultan Nazarbayev announced in early 2018 a plan to transition the Kazakh language from Cyrillic to Latin script, estimated to cost 218 billion Kazakhstani tenge ($670 million 2018 US dollars).

Interest in language preservation, revitalization and revival which began in the 19th and 20th centuries accelerated in the 1990s and into the 21st century, particularly with frequent news articles about the rapid decline of small languages. Form 990 non-profit organization filings in the United States indicate several organizations working on endangered languages, but a continued lack of substantial funding. Language categorization and population surveys continue to be undertaken by Glottolog and SIL Ethnologue. Instability in North Africa has brought a surge in some Berber languages. Tuareg rebels revolted against the government of Niger, while reports indicate that tribes in the Nafusa Mountains allied with the National Transitional Council in Libya's civil war are seeking co-official status for the Nafusi language with Arabic.

Although the population of Polish speakers within Poland itself shrank, the Polish language made inroads in other parts of Europe as Polish workers flocked to the UK, Netherlands, France and Germany as guest workers.

Future of language

The future of language has been a popular topic of speculation by novelists, futurists, journalists and linguists since the 19th century. American linguist and author John McWhorter projects that by the early 2100s only 600 to 700 languages will be in widespread daily use, with English remaining as the dominant world language. He imagined a scenario in which languages become more streamlined and blended, giving the examples of "Singlish" in Singapore, Wolof in Senegal, Kiezdeutsch in Germany and "Kebabnorsk" in Norway.

Others argue that English will become only one of several major world languages with an increase in bi-lingualism, given evidence that the number of native speakers of the language is falling. In 2004, consultant and linguistics researcher David Graddol suggested that native English speakers will fall from nine percent to five percent of all language speakers by 2050, with Mandarin Chinese and Hindi-Urdu rising up the list.

In a widely debated assessment, the French investment bank Natixis proposed that French would become the world's most spoken language by 2050, with 750 million speakers in sub-Saharan Africa.

References

Works cited

• Andreose, Alvise; Renzi, Lorenzo (2013). «Geography and distribution of the Romance languages in Europe». In Maiden, Martin; Smith, John Charles; Ledgeway, Adam (eds.). The Cambridge History of the Romance Languages, Volume II: Contexts. Cambridge University Press. էջեր 283–334. ISBN 978-0-521-80073-0.
• Cline, Sarah; León-Portilla, Miguel, eds. (1984). The Testaments of Culhuacan. Los Angeles: UCLA Latin American Center Publications. ISBN 978-0-87903-502-0.
• Fortson IV, Benjamin W. (2011). Indo-European Language and Culture: An Introduction (2nd ed.). Blackwell Publishing. ISBN 978-1-4443-5968-8.
• Fowler, William R. Jr. (1985). «Ethnohistoric Sources on the Pipil Nicarao: A Critical Analysis». Ethnohistory. 32 (1): 37–62. doi:10.2307/482092. JSTOR 482092. OCLC 62217753.
• Greenberg, Robert D. (2004). Language and Identity in the Balkans: Serbo-Croatian and its Disintegration (1st ed.). New York, NY: Oxford University Press. ISBN 9780191514555.
• Holm, David (2013). Mapping the Old Zhuang Character Script: A Vernacular Writing System from Southern China. BRILL. ISBN 978-9-004-22369-1.
• Kaufman, Terrence (2001). «The history of the Nawa language group from the earliest times to the sixteenth century: some initial results» (PDF). Project for the Documentation of the Languages of Mesoamerica. Revised March 2001. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2020 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2007-10-07-ին.
• Kaufman, Terrence; Justeson, John (2009). «Historical linguistics and pre-columbian Mesoamerica». Ancient Mesoamerica. 20 (2): 221–231. doi:10.1017/S0956536109990113. S2CID 163094506.
• Kimura, Larry; Wilson, Pila (1983). «Native Hawaiian Culture». Native Hawaiian Study Commission Minority Report. Washington: United States Department of Interior. էջեր 173–203.
• Maenchen-Helfen, Otto J. (1973). The World of the Huns: Studies in Their History and Culture (Edited by Max Knight). University of California Press. ISBN 978-0-520-01596-8.
• Merrill, W. L.; Hard, R. J.; Mabry, J. B.; Fritz, G. J.; Adams, K. R.; Roney, J. R.; Macwilliams, A. C. (2010). «Reply to Hill and Brown: Maize and Uto-Aztecan cultural history». Proceedings of the National Academy of Sciences. 107 (11): E35–E36. Bibcode:2010PNAS..107E..35M. doi:10.1073/pnas.1000923107. PMC 2841871.
• Pedersen, Inge Lise (1996). «Sprogsamfundets Historie». In Gregersen, Frans; Holmen, Anne; Kristiansen, Tore; Møller, Erik; Pedersen, Inge Lise; Steensig, Jakob; Ulbæk, lb (eds.). Dansk Sproglære. Dansklærerforeningen.
• Schütz, Albert J. (1994). The Voices of Eden: A History of Hawaiian Language Studies. Honolulu: University of Hawaiʻi Press. ISBN 0-8248-1637-4.
• Willemyns, Roland (2013 թ․ մարտի 15). Dutch: Biography of a Language (անգլերեն). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-932366-1.