Մասնակից:Թինա Ասատրյան/Սևագրություն 3
«Paranoid»(հայ.), բրիտանական Black Sabbath ռոք խմբի երկրորդ ստուդիական ալբոմը, որը ձայնագրվել է Լոնդոնի Regent Sound ստուդիայում պրոդյուսեր Ռոջեր Բեյնի կողմից[1], թողարկվել է 1970 թվականին: Թողարկվել է Անգլիայի Vertigo Records լեյբլներում և Warner Bros. Records-ը ԱՄՆ-ում: Ալբոմը պարունակում է խմբի ամենահայտնի երգերը, այդ թվում՝ «Iron Man», «War Pigs» և «Paranoid» խորագիրը կրող երգը, որը զբաղեցրել է 4-րդ տեղը Մեծ Բրիտանիայի չարթերում։ 1970 թվականի հոկտեմբերի 10-ին ալբոմը բարձրացավ Միացյալ Թագավորության ալբոմների աղյուսակի վերևում՝ Սայմոնի և Գարֆանկլի «Bridge Over Troubled Water»-ի առաջին հորիզոնականից հեռացնելով: ԱՄՆ-ում այն զբաղեցրել է 12-րդ տեղը[2]:
Ալբոմը հաճախ անվանում են հիմնական գործոն, որն ազդել է ծանր մետալ երաժշտական ժանրի զարգացման վրա, ինչպես նաև ամենավաղ ծանր մետալ ալբոմներից մեկը[3][4]։ 2017 թվականին Rolling Stone ամսագիրը Paranoid-ը դասել է «բոլոր ժամանակների 100 մեծագույն մետալ ալբոմների» ցուցակի առաջին հորիզոնականում[5]։ Paranoid-ը եղել է միակ ալբոմը, որը գլխավորել է բրիտանական ալբոմների աղյուսակը մինչև 2013 թվականի 13-րդ ալբոմի թողարկումը ։
Ալբոմի ձայնագրման պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իրենց դեբյուտային ալբոմի հաջող թողարկումից հետո Black Sabbath-ը պրոդյուսեր Ռոջեր Բեյնի հետ վերադարձել է ստուդիա 1970 թվականի հունիսին՝ ալբոմի թողարկումից ընդամենը չորս ամիս անց։ Paranoid-ը ձայնագրվել է Անգլիայի Լոնդոնի Regent Sound Studios-ում և Island Studios-ում:
Դեբյուտային ալբոմի հաջող թողարկումից հետո Black Sabbath-ը վերադարձել է ստուդիա պրոդյուսեր Ռոջեր Բեյնի հետ 1970 թվականի հունիսին՝ ալբոմի թողարկումից ընդամենը չորս ամիս անց։ Paranoid-ը ձայնագրվել է Regent Sound Studios և Island Studios ստուդիաներում Լոնդոնում։ Թողարկվող սկավառակի աշխատանքային անվանումը եղել է War Pigs (ռազմական խոզեր), սակայն դրանից ստիպված են եղել հրաժարվել, քանի որ ձայնագրման ընկերությունը վախենում էր բացասական արձագանքից ԱՄՆ-ում, որը պատերազմում էր Վիետնամում։ Այնուամենայնիվ, հակապատերազմական ուղղվածությունը պահպանվել է ալբոմի ձևավորման մեջ: Այն խորհրդանշել է ծառի հետևից դուրս եկած մարդու աղավաղված լուսանկարչական կերպարը՝ վահանը և թուրը ձեռքին։ Բրիտանական վինիլային բնօրինակ թողարկումը շրջադարձային ծրարի մեջ էր, որի վրա պատկերվել էր խմբի սև և սպիտակ լուսանկարը, որը նկարվել էր դրսում, խոտածածկ բլրի վրա:
Ալբոմի երգերի մեծ մասը գրվել են բեմում իմպրովիզացիոն ջեմերի ժամանակ: Paranoid-ի ստեղծման մասին Classic Albums վավերագրական ֆիլմում կիթառահար Թոնի Այոմին հիշում է, որ « War Pigs»-ը եկել է «ակումբներից մեկից»։ Նույն վավերագրական ֆիլմում Այոմին ցույց է տալիս իր մոտեցումը երգի կիթառի մենակատարին ՝ բացատրելով, որ «նա միշտ փորձում էր օգտագործել ստորին լարերը, որպեսզի լրացնեն վերին լարերը»: «Planet Caravan»-ում Օզի Օսբորնը երգում է Լեսլիի խոսնակի միջոցով:
Գլխավոր կոմպոզիցիան գրվել է անմիջապես ստուդիայում 25 րոպեում։
1998 թվականի Reunion համերգային ալբոմի գրառումներում բասիստ Գիզեր Բաթլերը Ֆիլ Ալեքսանդրին ասում է, որ նրանք գրել են երգը հինգ րոպեում, «հետո ես նստեցի և տեքստը գրեցի որքան հնարավոր է արագ`մոտ երկու ժամ»: Ալեքսանդրն ասում է, որ Paranoid-ը բյուրեղացրել է խմբում երաժշտություն գրելու գործընթացը, և Այոմին նախաձեռնել է գաղափարներ իր ածխացած ռիֆերով, Օզին աշխատում է մեղեդու վրա, Գիզերը մղում է և գրում է տեքստերի մեծ մասը, իսկ Բիլ Ուորդը ստեղծում է հզոր ռիթմեր բաս Բաթլերի դղրդյունի տակ":
Ալբոմը միայն ԱՄՆ-ում վաճառվել է 4 միլիոն տպաքանակով[6], թեև այն ժամանակ ռադիոյով գրեթե չէր հնչում։ Բրիտանիայում ալբոմը դարձել է ոսկե[7]։
Ալբոմի երգերի մասին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ալբոմի բացման երգը՝ «War Pigs»-ը, ի սկզբանե նախատեսվում էր անվանել «Walpurgis»: Ալբոմի բառերի մեծ մասի հեղինակ Գիզեր Բաթլերը բացատրել է Classic Albums ֆիլմում վերնագրի փոփոխության պատճառը՝
«Ես ուզում էի գրել մի երգ, որը կոչվում է Walpurgis, որը նշանակում է «Վալպուրգյան գիշեր»,դա սատանայական Սուրբ Ծննդյան նման մի բան է: Գրվել է այն մասին, որ Սատանան հոգևոր բան չէ, այլ պատերազմ հրահրող: Ահա թե ովքեր են իրական սատանիստները՝ բոլոր այն մարդիկ, ովքեր փորձել են ստիպել բանվոր դասակարգին պատերազմներ վարել իրենց համար: Մենք այն ուղարկեցինք ձայնագրման ընկերություն, և նրանք ասացին՝ «Ոչ, մենք չենք պատրաստվում այդպես անվանել: Չափազանց սատանայական է հնչում:» Դրա համար էլ անունը փոխեցի։ Այնուհետև մենք ուզում էինք մեր ալբոմն անվանել «War Pigs», բայց ձայնագրման ընկերությունն առաջարկեց «Paranoid» տարբերակը, քանի որ նրանք այդ սինգլում ներուժ էին տեսնում»:
Իր ինքնակենսագրության մեջ վոկալիստ Օզզի Օսբորնը հիշում է. «Գիզերը ծանր տեքստեր էր գրում մահվան և ոչնչացման մասին։ Զարմանալի չէ, որ մեր համերգներին երբեք աղջիկներ չեն եղել։ Գիզերին պարզապես չէին հետաքրքրում «ես քեզ սիրում եմ» տիպի փոփ երգերի սովորական բառերը։ Գիզերը սիրում էր շատ արդիական բաներ ներդնել մեր երգերի մեջ, օրինակ ՝ Վիետնամին ուղղված հղումները»։
2013-ին Բաթլերը Mojo ամսագրին ասաց, որ «Paranoid» երգը «դեպրեսիայի մասին է, քանի որ ես իսկապես չգիտեի դեպրեսիայի և պարանոյայի տարբերությունը»: 2015 թվականին Բաթլերը Classic Rock-ի Դեյվ Էվերլիին ասաց. «Ես կտրեցի ձեռքերս, մատներս քորոցներով ծակեցի և այլն։ Ես նախկինում իսկական ընկճվածության մեջ էի, և երաժշտությունը միակ բանն էր, որը կարող էր ինձ դուրս հանել դրանից: Եթե խումբը բաժանվեր, ես վաղուց մեռած կլինեի»:
«Planet Caravan» ը անսովոր հանգիստ երգ էր, որը ցույց է տվել, որ խումբն ունակ է ավելին անել, քան պարզապես ջախջախիչ կիթառի ռիֆերը։ Այոմին խոստովանեց, որ խումբը կասկածներ ուներ փափուկ համարի վերաբերյալ՝ ասելով Classic Albums-ին.«մենք դա ինքնաբուխ հորինեցինք ստուդիայում և չէինք ուզում սովորական սիրային անհեթեթություն ասել»:
«Iron Man» երգն ի սկզբանե կոչվել է «Iron Bloke»։ Լսելով, թե ինչպես է Այոմին առաջին անգամ նվագում կիթառի հիմնական ռիֆը, Օզզին նկատել է, որ այն հնչում է այնպես, կարծես քայլում է մի մեծ երկաթե տղա: Հետագայում անունը փոխվել է «Iron Man»: Օսբորնը իր հուշերում հայտարարել է, որ Թոնի Այոմին բոլոր ժամանակների ծանր ռոք-ռիֆերի մեծագույն ստեղծողներից մեկն է: «Ուր էլ որ գնայինք, ստուդիա գալով, մենք նրան առաջարկեցինք խաղալ իր վերջին ռիֆը և նա հորինեց «Iron Man»-ի նման մի բան և բոլորի տանիքը քանդեց»: Երգի սյուժեն կայանում է նրանում, որ մարդը ճանապարհորդում է դեպի ապագա և ականատես է լինում ապոկալիպսիսին։ Ներկային վերադառնալու գործընթացում մագնիսական դաշտով այն վերածվում է պողպատի։ Բնակչությանը նախազգուշացնելու նրա փորձերը անտեսվում և ծաղրվում են: Սա ստիպում է երկաթե մարդուն զայրանալ և վրեժխնդիր լինել՝ առաջացնելով նրա տեսիլքում տեսանելի ավերածություններ:
«Electric Funeral» ներկայացրել են միջուկային պատերազմի հետևանքով ավերված աշխարհը:
«Hand of Doom» նվիրվել է է Վիետնամի պատերազմից վերադարձած զինվորների թմրամոլությանը, ինչին խումբն ականատես է եղել, երբ ելույթ է ունեցել ամերիկյան բանակի երկու հենակետերում։ Գիզեր Բաթլերի խոսքով՝ ինքը ցնցված է, որ լուրերում այդ մասին ոչինչ չի ասվել։ Վիետնամում ամերիկյան զորքերի այս խնդիրների մասին ձեզ պատմող ծրագրեր չկային, ոչինչ չկար: Դա պարզապես խրվեց գլխումս, և երբ մենք հասանք տեքստ գրելուն, ես գրեցի դրա մասին:
Բաթլերի խոսքերով, «Rat Salad»-ի թմբուկային սոլոն առաջացել է այն պատճառով, որ կարիերայի սկզբում նա ստիված էր նվագել օրական 8 և 3-4 ժամ երեկոյան Եվրոպայում: «Առաջ Բիլլը ծախսում էր 45 րոպե թմբուկային սոլոյի վրա, ուղղակի այդ 45 րոպեից ազատվելու համար», — պատմել է նա Classic Albums-ին: «Սակայն ես գաղափար էլ չունեմ, թե որտեղից է ծագել անվանումը»:
Ալբոմի քննադատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ընդհանուր առմամբ, ինչպես նշում էին քննադատները, երկրորդ ալբոմը առաջինից տարբերվում էր ավելի սուր հնչողությամբ, համեմատաբար կոմպակտ գործիքավորումներով և ավելի քիչ երկարատև իմպրովիզացիաներով։ Մամուլի սկզբնական արձագանքը դրան (ինչպես խմբի բոլոր վաղ թողարկումներին) հիմնականում բացասական էր։ Հետահայաց տեսանկյունից Ալբոմը սկսեց դասական համարվել իր ժանրում։ Allmusic կայքի սյունակագիր Սթիվ Հյուիթը Paranoid-ն անվանել է ծանր մետալ ժանրի ամենաազդեցիկ ալբոմներից մեկը:
«Paranoid-ը ոչ միայն Black Sabbath-ի ամենահայտնի ալբոմն էր, այլ նաև բոլոր ժամանակների ամենամեծ և ամենաազդեցիկ ծանր մետալ ալբոմներից մեկն է: Այս ձայնասկավառակում խումբը կատարելագործեց իր բնորոշ հնչյունը՝ ի սկզբանե հիմնված ծանր բլյուզ ռոքի վրա, և կիրառեց այն գրավիչ ռիֆերով երգերի հետևողական հավաքածուի վրա, որոնցից շատերն այժմ համարվում են պատմական ծանր մետալ դասականներ»:
Ստեղծագործությունների ցանկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բոլոր երգերի հեղինակն է Օսբորն, Այոմի, Բաթլեր, Ուորդ.
| # | Անվանում | Տևողություն | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | «War Pigs» (հայերեն՝ Պատերազմի խոզեր) | 7:58 | |||||||
| 2. | «Paranoid» (հայերեն՝ Պարանորիդ) | 2:52 | |||||||
| 3. | «Planet Caravan» (հայերեն՝ Մոլորակների քարավան) | 4:34 | |||||||
| 4. | «Iron Man» (հայերեն՝ Երաթե տղամարդը) | 5:58 | |||||||
| 5. | «Electric Funeral» (հայերեն՝ Էլեկտրական հոգոհանգիստ) | 4:52 | |||||||
| 6. | «Hand of Doom» (հայերեն՝ Ճակատագրի ձեռքը) | 7:09 | |||||||
| 7. | «Rat Salad» (հայերեն՝ Առնետների աղցան) | 2:30 | |||||||
| 8. | «Fairies Wear Boots» (հայերեն՝ Փերիները կոշիկներ են հագնում) | 6:13 | |||||||
| 42:16 | |||||||||
Ամերիկյան հրատարակությունում «War Pigs» ը նշվել է որպես «War Pigs/Luke 's Wall», իսկ «Fairies Wear Boots »-ը՝ «Jack the Stripper/Fairies Wear Boots» ։
Ձայնագրության մասնակիցները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Օզզի Օսբորն — վոկալ;
- Թոնի Այոմի — կիթառ;
- Գիզեր Բաթլեր — բաս կիթառ;
- Билл Уорд — հարվածային գործիքներ;
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Black Sabbath discography» (անգլերեն). www.discogs.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2010-03-10-ին. Վերցված է 2010-10-13-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Paranoid Billboard 200» (անգլերեն). allmusic.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-03-02-ին. Վերցված է 2010-03-02-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Weekly, L. A. (2013-01-31). «The 20 Greatest Metal Albums in History: The Complete List». LA Weekly. Վերցված է 2022-02-14-ին.
- ↑ Loudwire Staff (2015-09-08). «The 50 Best Metal Albums of All Time». Loudwire. Վերցված է 2022-02-14-ին.
- ↑ «Rolling Stone Share Their Choices For 'The 100 Greatest Metal Albums Of All Time'». Theprp.com (անգլերեն). 2017-06-21. Արխիվացված է օրիգինալից 2021-02-28-ին. Վերցված է 2021-12-06-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «RIAA Gold & Platinum database-Paranoid» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012-03-02-ին. Վերցված է 2009-02-22-ին.
- ↑ «Certified Awards» (անգլերեն). British Phonographic Industry. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-10-ին. Վերցված է 2017-03-09-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն)