Մասնակից:Արփիշահին/Ավազարկղ1
Հեռախոսային բանկային ծառայությունը (անգլ.՝ Mobile banking) բանկի կամ ֆինանսական հաստատության մատուցած ծառայություն է, որը թույլ է տալիս իր հաճախորդներին իրականացնել հեռակա ֆինանսական գործարքներ՝ գործածելով հեռախոս կամ պլանշետ: Ի տարբերություն ինտերնետային բանկային ծառայությանը, այն կիրառում են հավելվածի միջոցով: Հեռախոսային բանկային ծառայությունը սովորաբար ունի 24–ժամյա հասանելիություն: Որոշ ֆինանսական հաստատություններ ունեն սահմանափակումներ, օրինակ՝ սահմանում են, թե որ հաշիվները կարող են հասանելիություն ունենալ բանկային ծառայությանը կամ նշում գումարի չափ, որով կարելի է գործարք կատարել։ Հեռախոսային բանկային ծառայությունը գործում է բջջային սարքին միացված ինտերնետի առկայության դեպքում:
Կախված հեռախոսային բանկային ծառայության հավելվածից՝ ծառայությունը կարող է ներառել հաշվի մնացորդի և վերջին գործարքների ցուցակի, էլեկտրոնային վճարումների, P2P վճարումների և ուրիշ հաշիվների միջև դրամական փոխանցումների տեղեկություններ[1]: Որոշ հավելվածներ նաև հնարավորություն են տալիս ներբեռնել քաղվածքների պատճենները և երբեմն տպել դրանք: Հեռախոսային բանկային ծառայության կիրառումը թույլ է տալիս գործարքներն անել հեշտ, արագ, ապահովում է ճկունություն, նաև անվտանգություն, քանի որ այն ներկառուցված է օգտատիրոջ բջջային սարքի անվտանգության մեխանիզմներին:
Բանկի տեսանկյունից հեռախոսային բանկային ծառայությունը թույլ է տալիս ավելի քիչ ծախս անել գործարքների իրականացման համար՝ նվազեցնելով բանկ այցելելու անհրաժեշտությունը անկանխիկ միջոցների դուրսբերման և ավանդային գործարքների համար: Հեռախոսային բանկային ծառայությունը չի կատարում կանխիկ գումարի հետ կապված գործարքներ, և հաճախորդը պետք է այցելի բանկոմատ կամ բանկի մասնաճյուղ՝ կանխիկացման կամ ավանդների համար: Շատ հավելվածներ այժմ ունեն հեռավոր ավանդի տարբերակ՝ օգտագործելով սարքի տեսախցիկը չեկերը փոխանցվում են ֆինանսական հաստատությանը:
Հեռախոսային բանկային ծառայությունը տարբերվում է բջջայինի միջոցով կատարած վճարումներից[2], որոնց դեպքում պետք է գործածել բջջային սարքը ապրանքների կամ ծառայությունների դիմաց վճարելու համար կա՛մ վաճառքի կետում, կա՛մ հեռակա կարգով, ինչպես դեբետային կամ վարկային քարտի օգտագործումը՝ EFTPOS վճարումն իրականացնելու համար:
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վաղ շրջանում հեռախոսային բանկային ծառայությունները գործածում էին SMS, ծառայություն, որը հայտնի է որպես SMS բանկինգ (բանկային ծառայություն): 1999 թվականին WAP աջակցությամբ խելացի հեռախոսների ներդրմամբ, որոնք հնարավորություն են տալիս օգտագործել բջջային ցանցը, եվրոպական առաջին բանկերը սկսեցին իրենց հաճախորդներին առաջարկել հեռախոսային բանկային ծառայություններ[3]։
Հեռախոսային բանկային ծառայությունը մինչև 2010 թվականը առավել հաճախ իրականացվում էր SMS-ի կամ բջջային ցանցի միջոցով: Apple-ի՝ iPhone-ի թողարկման հաջողությունը և Google-ի Android օպերացիոն համակարգի վրա հիմնված հեռախոսների արագ աճը հանգեցրեցին հեռախոս ներբեռնվող հատուկ բջջային հավելվածների գործածման ավելացմանը: Նաև վեբ տեխնոլոգիաների զարգացմանը համընթաց (HTML5, CSS3 և JavaScript), ավելի շատ բանկեր սկսեցին բջջային հավելվածին կից ստեղծել նաև դրանց վեբ տարբերակը[4]:
Mapa Research-ի 2012թ. մայիսին արած ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ բանկերի ավելի քան մեկ երրորդի[5] վեբ կայքերում կան հեռախոսով այցելություններ։ Բջջայինի հայտնաբերման ժամանակ կարող է տեղի ունենալ մի քան բան, օրինակ՝ վերահղում դեպի հավելվածների ներբեռնելու վայր, վերահղում դեպի հեռախոսային բանկային ծառայության հատուկ կայք և այլն:
Հեռախոսային բանկային ծառայության հայեցակարգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հեռախոսային բանկային ծառայությունը սահմանվում է հետևյալ կերպ[6]․
Հեռախոսային բանկային ծառայությունը վերաբերում է շարժական հեռահաղորդակցության սարքերի միջոցով բանկային և ֆինանսական ծառայությունների մատուցմանը և գործածմանը: Առաջարկվող ծառայությունները կարող են ներառել բանկային և ֆոնդային շուկայի գործարքներ իրականացնելու, հաշիվների կառավարման և անհատական տեղեկության հասանելիության հնարավորություններ:
Համաձայն այս սահմանման հեռախոսային բանկային ծառայությունը բաղկացած է հետևյալ փոխկապակցված հասկացություններից՝
• Բջջային հաշվառում
• Բջջային ֆինանսական տեղեկատվության ծառայություն
Հեռախոսային բանկային ծառայությունը կարող է կիրառվել հաշվապահության և բրոքերային ծառայությունների մեծ մասում, որոնք հիմնված է գործարքների վրա: Այլ ծառայությունները նույնպես կարևոր գործարքներ իրականացնելու համար կարող են օգտվել հեռախոսային բանկային ծառայությունից: Այն կարող է օգտագործվել նաև բիզնեսում, նաև ֆինանսական իրավիճակում օգնելու համար։
Առաջարկվող ծառայություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հեռախոսային բանկային ծառայությունը ներառում է հետևյալ հիմնական տիպային ծառայությունները՝
Օգտահաշվի մասին տեղեկություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Մինի քաղվածքներ և հաշվի պատմության ստուգում
- Հաշվի գործունեության կամ սահմանված շեմն անցնելու մասին ահազանգ
- Ժամկետային ավանդների մոնիտորինգ
- Վարկային քաղվածքների հասանելիություն
- Քարտի քաղվածքների հասանելիություն
- Ընդհանուր հիմնադրամների / սեփական կապիտալի հաշվետվություններ
- Ապահովագրական քաղաքականության կառավարում
Գործարքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Հաճախորդի կապակցված հաշիվների միջև դրամական փոխանցումներ
- Երրորդ անձանց վճարում, ներառյալ հարկերի վճարումները և երրորդ կողմին դրամական փոխանցումները (տես, օրինակ՝ FAST)
- Ավանդերի ստուգում
Ներդրումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Պորտֆոլիոյի կառավարման ծառայություններ
- Տվյալ պահի բաժնետոմս
Աջակցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Վարկի, ներառյալ հիպոտեկի հաստատման և ապահովագրական ծածկույթի հայտերի կարգավիճակը
- Չեկերը և քարտի հարցումները
- Տվյալների հաղորդագրությունների և էլ․ փոստի փոխանակում, ներառյալ բողոքների ներկայացումը և դրանց հետևելը
- Բանկոմատի գտնվելու վայրը
- Վարկի հայտ
Բովանդակության ծառայություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ընդհանուր տեղեկություններ, ֆինանսների վերաբերյալ նորություններ
- Հավատարմության հետ կապված առաջարկներ
ԱՄՆ Դաշնային պահուստային համակարգի 2012 թվականի մարտի զեկույցը ցույց է տվել, որ բջջային հեռախոսների սեփականատերերի 21 տոկոսը վերջին 12 ամիսների ընթացքում օգտվել է հեռախոսային բանկային ծառայությունից[7]: Forrester-ի կողմից անցկացված հարցման հիման վրա հեռախոսային բանկային ծառայությունը գրավիչ է հիմնականում երիտասարդ, ավելի շատ «տեխնոլոգիական գիտելիքներ» ունեցող հաճախորդների համար: Բջջային հեռախոսների օգտատերերի մեկ երրորդն ասում է, որ երբեմն կարող է մտածել հեռախոսի միջոցով ինչ-որ ֆինանսական գործարք իրականացնելու մասին: Բայց օգտատերերի մեծամասնությունը շահագրգռված է հիմնականում ծառայության միջոցով ստուգել հաշվի մնացորդը և հաշիվ կազմել:
Մարտահրավերներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մոբայլ բանկինգի բարդ հավելվածի մշակման հիմնական մարտահրավերներն են․
Հեռախոսի հասանելիություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գոյություն ունեն մեծ թվով տարբեր բջջային հեռախոսներ, և բանկերի համար մեծ մարտահրավեր է ցանկացած տեսակի սարքի համար մոբայլ բանկինգ առաջարկելը: Այս սարքերից մի քանիսը աջակցում են Java ME-ին, իսկ մյուսները՝ SIM Application Toolkit-ին, WAP դիտարկիչին կամ միայն SMS-ին: Այնուամենայնիվ, գործակցության սկզբնական խնդիրները տեղայնացվել են։ Հնդկաստանի նման երկրները գործածում են «R-World»-ի նման պորտալներ՝ ակտիվացնելու ցածր մակարդակի Java-ի վրա հիմնված հեռախոսների սահմանափակումները, մինչդեռ Հարավային Աֆրիկայում ի սկզբանե դրված է եղել USSD-ը՝ որպես հաղորդակցության հասանելի հիմք ցանկացած հեռախոսի համար։ Java-ի վրա հիմնված հեռախոսներն ավելի լավ են ապահովում անվտանգությունը, ավելի հեշտ են գործածվում և թույլ են տալիս զարգացնել ավելի բարդ հնարավորություններ, որոնք նման են ինտերնետ բանկինգին, մինչդեռ SMS-ը կարող է ապահովել հիմնական անհրաժեշտ հնարավորությունները, բայց դժվար է բարդ գործարքներ իրականացնել: Գործնականում բանկային միջերեսները լավ սահմանված են, և բանկերի միջև դրամական շարժումներն իրականացվում են IS0-8583 ստանդարտին համապատասխան: 2009 թվականի հունվարին Mobile Marketing Association (MMA) բանկային ենթահանձնաժողովը, հրապարակեց մոբայլ բանկինգի մասին համառոտ ակնարկ ֆինանսական հաստատությունների համար, որտեղ քննարկվում էին բջջային կապի հարթակների առավելություններն ու թերությունները[8]։
Անվտանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հեռախոսային բանկային ծառայությունն ավելի ապահով է, քան ինտերնետային բանկինգը: Մոբայլ բանկինգը կարող է իրականացվել միայն մեկ կոնկրետ սարքից (սմարթֆոն կամ պլանշետ), որն ունի SIM քարտ, որի հեռախոսահամարն արդեն գրանցված է բանկային հաշվին, ի տարբերություն ինտերնետ բանկինգի, որը կարող է իրականացվել ինտերնետին միացված ցանկացած թվով սարքերի միջոցով, ինչպիսիք են սմարթֆոնը, պլանշետը, նոութբուքը, համակարգիչը: Ինտերնետ բանկինգի դեպքում հաքերը պետք է գողանա հավատարմագրերը (օգտանուն և գաղտնաբառ), ինչը հնարավոր է հեռակա կարգով տուժողի սարքում տեղադրելով ստեղնաշարի մուտքագրման ծրագիր, իսկ մոբայլ բանկինգի դեպքում հակերը պետք է գողանա բջջային սարքը, որն ունի SIM քարտ, որի հեռախոսահամարն արդեն գրանցված է բանկային հաշվին։ Եթե տուժողի բջջային սարքը գողանան, ապա նա կիմանա այդ մասին շատ արագ: Բայց եթե տուժողի ինտերնետ բանկինգի հավատարմագրերը (օգտանունը և գաղտնաբառը) գողանան, ապա մինչև նա դա կհասկանա, հաքերն արդեն կկոտրի նրա բանկային հաշիվը:
Բանկերը կարող են էլ ավելի անվտանգ դարձնել մոբայլ բանկինգը, եթե կարողանան օգտագործել սմարթֆոնների մատնահետքի սկաները, նաև այբբենական գաղտնաբառ՝ հաճախորդի ինքնությունը ստուգելու համար: Այսպիսով, ներառելով բազմագործոն նույնականացում, մատնահետքի սկանավորում և այբբենական գաղտնաբառ, բանկերը կարող են մոբայլ բանկինգը դարձնել էլ ավելի անվտանգ։
Ինչպես ինտերնետին միացված սարքերի մեծ մասի, այդպես էլ բջջային հեռախոսների դեպքում, կիբերհանցագործությունների մակարդակը տարեցտարի աճում է: Կիբերհանցագործությունների տեսակները, որոնք կարող են ազդել մոբայլ բանկինգի վրա, կարող են տատանվել՝ սկսած չլիազորված գործածումից մինչև հեռահար հաքերային հարձակումներ: Այդպիսին էր SMSZombie.A կոչվող ծրագիրը, որը վարակել է չինական Android սարքերը։ Այն ներկառուցված էր պաստառների հավելվածներում՝ գողանալով բանկերի վարկային քարտերի համարները և ֆինանսական գործարքների հետ կապված տեղեկություններ[9]: Վերջերս հայտնաբերված ամենատարածված ծրագրերից մեկը Bankbot կոչվող տրոյանն էր: Այն անցել է Google-ի պաշտպանությունը Android հավելվածների շուկայում և թիրախ է դարձրել Wells Fargo-ի, Chase-ի և Citibank-ի ամբողջ աշխարհի հաճախորդներին, որոնք ունեին Android սարք։ Google-ն այն հեռացրել է 2017 թվականի սեպտեմբերին[10]:
Բանկային աշխարհում արժույթի փոխարժեքները կարող են փոխվել միլիվայրկյանների ընթացքում:
Ֆինանսական գործարքների անվտանգությունն ամենաբարդ մարտահրավերն է, որ պետք է համատեղ լուծեն բջջային հավելվածների մշակողները, անլար ցանցի ծառայություններ մատուցողներն ու բանկերի ՏՏ բաժինները:
Անլար ցանցի միջոցով ֆինանսական գործարքների համար ապահով ենթակառուցվածք առաջարկելու համար անհրաժեշտ է ուշադրություն դարձնել հետևյալ հայեցակետերին՝
- Ֆիզիկական մաս: Եթե բանկն առաջարկում է խելացի քարտի վրա հիմնված անվտանգություն, ապա սարքի ֆիզիկական անվտանգությունն ավելի կարևոր է:
- Սարքը գողանալու դեպքում հակերը պետք է պահանջի առնվազն ID/գաղտնաբառ՝ հավելված մուտք գործելու համար:
- Սարքի նույնականացում ծառայություն մատուցողի հետ գործարք սկսելուց առաջ: Սա կապահովի, որ չթույլատրված սարքերը ֆինանսական գործարքներ չկատարեն:
- Բանկի հաճախորդի օգտատիրոջ ID/գաղտնաբառի իսկությունը:
- Օդի միջոցով փոխանցվող տվյալների գաղտնագրում:
- Տվյալների գաղտնագրում, որոնք կպահվեն սարքում՝ հաճախորդի կողմից հետագա/օֆլայն վերլուծության համար:
Մեկանգամյա գաղտնաբառերը (OTP) վերջերս տեղծված գործիք է, որը կիրառում են ֆինանսական և բանկային ծառայություններ մատուցողները կիբեր խարդախության դեմ պայքարում[11]: Ավանդական անգիր արված գաղտնաբառերի փոխարեն՝ մեկանգամյա գաղտաբառերը սպառողը պահանջում է ամեն անգամ, երբ ցանկանում է գործարք կատարել: Հարցումը ստանալուց հետո գաղտնաբառը SMS-ի միջոցով ուղարկվում է սպառողի հեռախոսին: Գաղտնաբառի ժամկետը սպառվում է այն օգտագործելուց կամ ծրագրված ժամանակի ավարտից հետո: Վերևում ներկայացված մտահոգությունների պատճառով չափազանց կարևոր է, որ SMS–ների մատակարարները կարողանան բանկերին և ֆինանսական հաստատություններին ապահովել պատշաճ որակի ծառայություն: Հետևաբար, ծառայությունների մակարդակի համաձայնագրերի (SLAs) տրամադրումն այս ոլորտի համար պահանջ է. անհրաժեշտ է բանկին տրամադրել բոլոր հաղորդագրությունների առաքման երաշխիք, նաև առաքման արագության, թողունակության և այլնի չափորոշիչներ:
Մասշտաբայնություն և հուսալիություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բանկերի տեղեկատվության գլխավոր պատասխանատուի և տեխնոլոգիայի գլխավոր տնօրենի համար մեկ այլ մարտահրավեր է բջջային բանկային ենթակառուցվածքի ընդլայնումը հաճախորդների բազայի էքսպոնենտալ աճը կարգավորելու համար: Մոբայլ բանկինգի դեպքում հաճախորդը կարող է նստած լինել աշխարհի ցանկացած մասում, հետևաբար բանկերը պետք է ապահովեն, որ համակարգը աշխատի և գործարկվի իրական 24 ժամ, յոթ օր ռեժիմով: Բանկերը, որոնք չկարողանան բավարարել հուսալիության ակնկալիքները, կարող են կորցնել հաճախորդների վստահությունը: Կան այնպիսի համակարգեր, ինչպիսին է Mobile Transaction Platform-ը, որը թույլ է տալիս արագ և անվտանգ հեռախոսի միջոցով միանալ տարբեր բանկային ծառայությունների: Վերջերս Հնդկաստանում գրանցվել է հեռախոսային բանկային ծառայությունների գործածման ֆենոմենալ աճ, ինչը հետևանք էր նրա, որ առաջատար բանկերը սկսեցին կիրառել Mobile Transaction Platform-ը, իսկ Կենտրոնական բանկը հրապարակեց ուղեցույցներ հեռախոսային բանկային ծառայությունների համար:
Դիմումների բաշխում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հաշվի առնելով բանկի և հաճախորդների միջև կապը, չի կարել սպասել, որ հաճախորդները կանոնավոր կերպով կայցելեն բանկ կամ կմիանան վեբ կայքին իրենց հեռախոսային բանկային հավելվածը կանոնավոր թարմացնելու համար: Ակնկալվում է, որ բջջային հավելվածն ինքը կստուգի ու կներբեռնի անհրաժեշտ թարմացումները: Հետազոտությունները ցույց են տվել, որ մոբայլ բանկինգի ավելի լայն կիրառություն ունենալու հսկայական խանգարող գործոնը բանկային հաճախորդի կողմից հարմարվելու դժարությունն է: Շատ սպառողներ, անկախ նրանից տեղեկացված են, թե ոչ, չեն ցանկանում սկսել օգտվել հեռախոսային բանկինգից տարբեր պատճառներով:
Անհատականացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ակնկալվում է, որ բջջային հավելվածը թույլ կտա՝
- Ընտրել նախընտրելի լեզու
- Ամսաթիվ / ժամի ձևաչափ
- Գումարի ձևաչափ
- Կանխադրված գործարքներ
- Ստանդարտ շահառուների ցուցակ
- Ահազանգեր
Հեռախոսային բանկային ծառայությունն աշխարհում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սա երկրների ցանկն է՝ ըստ հեռախոսային բանկային ծառայությունների գործածման, որը չափվում է մարդկանց տոկոսով, որոնք նախորդ երեք ամիսներին հեռախոսային բանկային գործարքներ են կատարել ոչ SMS-ով: Տվյալները ստացվել են Research Now-ից և Bain-ից, նաև GMI NPS հարցումներից 2012թվականին[12][13]։
| Դասակարգում | Երկիր/Տարածաշրջան | Գործածությունը 2012–ին |
|---|---|---|
| 1 | Հարավային Կորեա | 47% |
| 2 | Չինաստան | 42% |
| 3 | Հոնկոնգ | 41% |
| 4 | Սինգապուր | 38% |
| 5 | Հնդկաստան | 37% |
| 6 | Իսպանիա | 34% |
| 7 | ԱՄՆ | 32% |
| 8 | Մեքսիկա | 30% |
| 9 | Ավստրալիա | 27% |
| 10 | Ֆրանսիա | 26% |
| 11 | Միացյալ թագավորություն | 26% |
| 12 | Թաիլանդ | 24% |
| 13 | Կանադա | 22% |
| 14 | Գերմանիա | 14% |
| 15 | Պակիստան | 9% |
Աֆրիկյան երկրները, ինչպիսին է Քենիան, բարձր տեղ կզբաղեցնեին ցուցակում, եթե SMS հեռախոսային բանկային ծառայությունը ներառվեր վերը նշված ցանկում: 2011 թվականի դրությամբ Քենիայի բնակչության 38%-ը M-Pesa-ի բաժանորդ է[14]: Թեև 2016 թվականի դրությամբ հեռախոսային բանկային հավելվածները ահռելի աճ է գրանցել Android–ի Play Store-ի և Apple Store-ի տարածման շնորհիվ, սակայն Քենիայի բանկերի հավելվածներն ապացուցել են, որ հաջողված են ու ունեն լայն կիրառություն։
Հեռախոսային բանային ծառայությունը կիրառվում է աշխարհի շատ մասերում, որտեղ ենթակառուցվածքները քիչ են կամ բացակայում են, հատկապես հեռավոր և գյուղական վայրերում։ Այդ վայրերից շատերում բանկ կարելի է գտնել միայն մեծ քաղաքներում, և հաճախորդները ստիպված են հարյուրավոր կիլոմետրեր անցնել մինչև կհասնեն մոտակա բանկ:
2017 թվականի նոյեմբերին Հնդկաստանի Պետական բանկը գործարկեց YONO-ի ինտեգրված բանկային հարթակ, որն առաջարկում է սովորական բանկային գործառույթներ, բայց նաև վճարային ծառայություններ առցանց գնումների, ճանապարհորդության պլանավորման, տաքսիների ամրագրման կամ օնլայն կրթության համար[15]:
Ստորև բերված է ցուցակ, որը ցույց է տալիս 2014 թվականին աշխարհի որոշ երկրներում բջջային բանկային հավելվածներից օգտվողների տեսակարար կշիռը վերջին երեք ամսվա ընթացքում: Ցուցակը հիմնված է statista.com-ի անցկացրած հարցման վրա, որին մասնակցել է 82,914 մարդ[16]:
| Դասակարգում | Երկիր/տարածաշրջան | Գործածությունը 2014-ին |
|---|---|---|
| 1 | Ինդոնեզիա | 77% |
| 2 | Չինաստան | 73% |
| 3 | Թաիլանդ | 64% |
| 4 | Հնդկաստան | 59% |
| 5 | Սինգապուր | 58% |
| 6 | Լեհաստան | 58% |
| 7 | Մալայզիա | 54% |
| 8 | {Հոնկոնգ | 49% |
| 9 | Ավստրալիա | 47% |
| 10 | Մեքսիկա | 45% |
| 11 | Իսպանիա | 44% |
| 12 | ԱՄՆ | 43% |
| 13 | Իտալիա | 42% |
| 14 | Միացյալ Թագավորություն | 41% |
| 15 | Բրազիլիա | 39% |
| 16 | Կանադա | 34% |
| 17 | Պորտուգալիա | 31% |
| 18 | Ֆրանսիա | 30% |
| 19 | Բելգիա | 27% |
| 20 | Գերմանիա | 21% |
| 21 | Ճապոնիա | 19% |
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ BBVA. Mobile Banking (անգլերեն). Centro de Innovación BBVA. էջ 22.
- ↑ KPMG "Monetizing Mobile" July 2011
- ↑ «The World's first WAP Bank is Norwegian». itavisen.no. 24 September 1999. Արխիվացված է օրիգինալից 4 May 2011-ին. Վերցված է 18 October 2010-ին.
- ↑ Das, Kedar; Deep, Kusum; Pant, Millie; Bansal, Jagdish; Nagar, Atulya (2014). Proceedings of Fourth International Conference on Soft Computing for Problem Solving: SocProS 2014, Volume 2. Heidelberg: Springer. էջ 377. ISBN 9788132222194.
- ↑ «A third of banks have mobile detection». Mapa Research. 16 May 2012. Արխիվացված է օրիգինալից 28 January 2013-ին. Վերցված է 16 May 2012-ին.
- ↑ Tiwari 73-74
- ↑ Federal Reserve Board, "Consumers and Mobile Financial Services," March 2012
- ↑ «Archived copy» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 27 November 2010-ին. Վերցված է 9 September 2010-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link) - ↑ Papajorgji, Petraq; Pinet, Francois; Guimaraes, Alaine; Papathanasiou, Jason (2015). Automated Enterprise Systems for Maximizing Business Performance. Hershey, PA: IGI Global. էջ 7. ISBN 9781466688414.
- ↑ Palmer, Danny. «BankBot Android malware sneaks into the Google Play Store – for the third time | ZDNet». ZDNet (անգլերեն). Վերցված է 3 October 2018-ին.
- ↑ [1], Mobile payments
- ↑ «Countries With the Most 4G Mobile Users: Top 10 Nations – Bloomberg». bloomberg.com. Վերցված է 29 April 2014-ին.
- ↑ «Mapping out the world's LTE coverage (It's in fewer places than you think)—Tech News and Analysis». gigaom.com. Վերցված է 29 April 2014-ին.
- ↑ «Celebrating 9 years of changing lives». Safaricom. 10 August 2010. Վերցված է 31 March 2019-ին.
- ↑ «SBI launches YONO, an integrated app for financial services». The Hindu Business Line. 23 November 2017. Վերցված է 24 November 2017-ին.
- ↑ «Usage of mobile banking apps worldwide in 2014, by country». Statista (անգլերեն). Վերցված է 1 September 2018-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Vaidya (2011): "Emerging Trends on Functional Utilization of Mobile Banking in Developed Markets in Next 3–4 Years"
- Tiwari, Rajnish and Buse, Stephan(2007): The Mobile Commerce Prospects: A Strategic Analysis of Opportunities in the Banking Sector, Hamburg University Press (E-Book as PDF to be downloaded)
- Tiwari, Rajnish; Buse, Stephan and Herstatt, Cornelius (2007): Mobile Services in Banking Sector: The Role of Innovative Business Solutions in Generating Competitive Advantage, in: Proceedings of the International Research Conference on Quality, Innovation and Knowledge Management, New Delhi, pp. 886–894.
- Tiwari, Rajnish; Buse, Stephan and Herstatt, Cornelius (2006): Customer on the Move: Strategic Implications of Mobile Banking for Banks and Financial Enterprises, in: CEC/EEE 2006, Proceedings of the 8th IEEE International Conference on E-Commerce Technology and The 3rd IEEE International Conference on Enterprise Computing, E-Commerce, and E-Services (CEC/EEE'06), San Francisco, pp. 522–529.
- Tiwari, Rajnish; Buse, Stephan and Herstatt, Cornelius (2006): Mobile Banking as Business Strategy: Impact of Mobile Technologies on Customer Behaviour and its Implications for Banks, in: Technology Management for the Global Future – Proceedings of PICMET '06.
- Owens, John and Anna Bantug-Herrera (2006): Catching the Technology Wave: Mobile Phone Banking and Text-A-Payment in the Philippines
- Ovum Analyst Research, European Retail Banking Investment Strategies (2013): [2]
- The Himalayan Times: http://www.thehimalayantimes.com/fullNews.php?headline=Dollar+at+historic+high&NewsID=381744 Արխիվացված 1 Հուլիս 2017 Wayback Machine