Մահ օժիտի պատճառով

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Մահ օժիտի պատճառով, ամուսնացած կնոջ մահը, որը սպանվել կամ ինքնասպան է եղել օժիտի վեճերի պատճառով։ Օժիտի պատճառով մահերը հիմնականում հանդիպում են Հնդկաստանում[1], Պակիստանում[2], Բանգլադեշում և Իրանում[3][4]։ Հնդկաստանում 2010 թվականին գրանցվել է օժիտի պատճառով մահացության ամենաբարձր ընդհանուր ցուցանիշը (8,391 մահ՝ 1,4 մահ 100,000 կնոջ հաշվով)։ Կանանց՝ օժիտի պատճառով մահացությունը կազմում է Հնդկաստանում տարեկան գրանցված բոլոր կանանց սպանությունների 40%-50%-ը, ինչը կայուն միտում է 1999-2016 թվականներին[5]։ Պակիստանը, որտեղ տարեկան գրանցվում է 2000 այդպիսի մահ, օժիտի մահացության ցուցանիշը 2,45 է 100,000 կնոջ հաշվով[6][7]։

Հնդկաստան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օժիտի պատճառով մահացությունների մեծ մասը ինքնասպանություն է (երիտասարդ կինը, չդիմանալով ճնշումներին և կտտանքներին, ինքնասպան է լինում)։ Այս ինքնասպանությունների մեծ մասը տեղի է ունենում կախաղանի, թունավորման կամ այրման միջոցով։ Երբեմն կինը այրվում է ամուսնու կամ ամուսնու հարազատների կողմից (հարսի այրում) և քողարկվում է որպես ինքնասպանություն կամ դժբախտ պատահար[8]։ Հնդիկ կանանց այրելու հետևանքով մահն առավել հաճախ կապված է օժիտի շուրջ կոնֆլիկտների հետ։ Սպանության կամ ինքնասպանության մեղավորը փեսայի ընտանիքն է[9]։

Հնդկաստանը օժիտի հետ կապված մահվան դեպքերի ամենամեծ թիվն ունի աշխարհում։ Օժիտի խնդիրները Հնդկաստանում տարեկան 1,4 մահվան պատճառ են հանդիսանում 100,000 կանանց հաշվով[10][11][12]։

Հնդկաստանի ոստիկանությունը 1996 թվականին հարսնացուներին այրելու մասին ավելի քան 2500 հաղորդում է ստացել[13]։

Օժիտի պատճառով մահվան դեպքերը 2008 թվականին (8172) աճել են 14,4%-ով՝ 1998 թվականի մակարդակի համեմատ (7146)[14], մինչդեռ Հնդկաստանի բնակչությունը 10 տարվա ընթացքում աճել է 17,6%-ով[15]։ 2011[16] թվականին Հնդկաստանում գրանցվել է օժիտի պատճառով 8331 մահվան դեպք[16], 2012 թվականին՝ 8 233 դեպք։ Օժիտի պատճառով մահվան տվյալները անընդհատ թաքցվում են[17]։ Հնդկաստանում օժիտի պատճառով մահերը չեն սահմանափակվում որևէ կրոնով[18]։

Օրենքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հնդիկ կանանց իրավունքների պաշտպանները ավելի քան 40 տարի հանդես են եկել օժիտի պատճառով մահվան դեպքերը սահմանափակող օրենքների ընդունման օգտին։

«1961 թվականի օժիտի արգելքի մասին» օրենքը արգելում է օժիտ հայցելը, վճարելը կամ ընդունելը «որպես ամուսնության պարգև», որտեղ «օժիտը» սահմանվում է որպես նվեր, որը պահանջվում կամ փոխանցվում է որպես ամուսնության նախապայման։ Օրենքի խախտման դեպքում նախատեսվում է մինչև վեցամսյա ազատազրկում կամ տուգանք։ Օրենքը փոխարինել է օժիտն արգելող մի քանի օրենսդրական ակտերի, որոնք ընդունվել էին Հնդկաստանի տարբեր նահանգների կողմից[19]։ Սպանությունն ու դրդյալ ինքնասպանությունը քննարկվում են Հնդկաստանի Քրեական օրենսգրքում։

1983 թվականին ընդունվել Է Հնդկաստանի Քրեական օրենսգրքի ավելի խիստ 498a հոդվածը։

Ընտանեկան բռնությունից կանանց պաշտպանության մասին 2005 թվականի օրենքը նպատակ է ունեցել վերջ դնելու օժիտի համար կանանց հետապնդումներին, դրա համար պետք էր դիմել ընտանեկան բռնությունից պաշտպանող սպային։ Այնուամենայնիվ, դատերը հաճախ ավարտվում էին հարկադիր խորհրդատվության առաջարկով, ինչը հանգեցնում էր անցանկալի արդյունքների։ Օրենքները չեն առաջարկում գործնական միջոցներ՝ բժշկական օգնության, կարճաժամկետ կացարանների, մանկապարտեզների, հոգեբանական աջակցության, ապաստարանների կամ տնտեսական կամ նյութական օգնության տեսքով այն կանանց համար, որոնց օգնություն է պետք[20]։

Հնդկական օրենքները քննադատվում են անարդյունավետության համար[21]։ Օժիտի պատճառով մահվան և սպանության պրակտիկան շարունակվում է Հնդկաստանի շատ շրջաններում[22]։

Պակիստան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պակիստանում օժիտի (Ջահեզ) պրակտիկան մշակույթի մի մասն է։ Պակիստանի բոլոր շրջաններում ամուսնությունների ավելի քան 95%-ը կապված է հարսնացուի ընտանիքից փեսայի ընտանիքին օժիտի փոխանցման հետ[23]։

Պակիստանում օժիտի պատճառով մահացությունն աճում է[24][25][26], հատկապես նկատելի է վիճակագրության աճը Պակիստանի անկախացումից հետո[27][28][29]։ Պակիստանն ունի աշխարհում 100,000 կնոջ հաշվով օժիտի պատճառով մահացության ամենաբարձր ցուցանիշը, տարեկան ավելի քան 2000 օժիտի հետ կապված մահ և տարեկան ավելի քան 2,45 մահ 100,000 կնոջ հաշվով[30][31]։

Ենթադրվում է, որ Պակիստանի պաշտոնյաները հաճախ չեն գրանցում օժիտի պատճառով մահվան դեպքերը, ուստի մահացության մակարդակը իրական մակարդակից ցածր է և կարող է զգալիորեն բարձր լինել։ Օրինակ՝ կան տվյալներ, որ այրման հետևանքով մահացության մակարդակը 33-ն է 100,000 պակիստանցի կանանց համար, որոնցից 49%-ը դիտավորյալ է եղել, այսինքն՝ տարեկան միջին մակարդակը 100,000 կանանց հաշվով նվազագույնը 16 է[32][33][34]։

2008 թվականի Պակիստանի օժիտի և հարսանեկան նվերների (սահմանափակումների) օրինագիծը սահմանափակում է օժիտի չափը 30,000 պակիստանյան ռուփի (~ 300 ԱՄՆ դոլար), մինչդեռ հարսանեկան նվերների ընդհանուր արժեքը սահմանափակվում է 50,000 պակիստանյան ռուփիով[35]։ Այնուամենայնիվ, 1967, 1976 և 1998 թվականների այս և նմանատիպ օրենքները, որոնք արգելում էին օժիտը, ինչպես նաև 1964 թվականի ընտանեկան գործերով դատի մասին օրենքը հայցային ուժ չեն ունեցել[36]։ Ոստիկանությունը հրաժարվում է գրանցել և հետաքննել ընտանեկան բռնության մեղադրանքները, որոնք կապված են օժիտի հետ։

Փորձել են օրենքից դուրս հայտարարել օժիտի ավանդական ցուցադրությունը և թանկարժեք երեկույթները (վալիմա)։ Դրան էր ուղղված 1997 թվականի օրենքը, 1998 թվականի հրամանագիրը (15-րդ) և 1999 թվականի հրամանագիրը (3-րդ)։ Օրենքները վիճարկվել են Պակիստանի Գերագույն դատարանում՝ մեջբերելով շարիաթի կրոնական օրենքներին համապատասխանող մի շարք հադիսներ, որոնք ցույց են տալիս Իսլամի վալիմայի և դրա հետ կապված սովորույթների խրախուսումը։ Գերագույն դատարանը հակասահմանադրական է ճանաչել այս օրենքներն ու կանոնակարգերը[37]։

Բանգլադեշ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բանգլադեշում օժիտը կոչվում է ջուտուկ (բենգալերեն՝ যৌতুক), և Բանգլադեշում կանանց մահացության լուրջ պատճառ է հանդիսանում։ Տարեկան 100,000 կնոջ հաշվով 0,6-ից 2,8 հարսնացու մահանում է օժիտի հետ կապված բռնության պատճառով[38][39]։ Մահը տեղի է ունենում ինքնասպանության, հրդեհի և ընտանեկան բռնության այլ ձևերի արդյունքում։ 2013 թվականի 10 ամիսների ընթացքում օժիտի պատճառով բռնության զոհ Է դարձել 4470 կին և մահացել է տարեկան 7,2 հարսնացու 100,000 կանանց հաշվով։

Իրան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օժիտը հին պարսկական սովորույթ է, որը տեղացիներն անվանում են ջահազ (երբեմն գրվում է ջահիզիե)[40][41]։  Օժիտի պատճառով բռնությունների և մահվան մասին հաղորդվում է իրանական և անգլիական թերթերում[42]։ 2014 թվականի ուսումնասիրությունը հաղորդում է Իրանում[4] օժիտի պատճառով մահվան դեպքերի մասին։ Իրանցի ռեժիսոր Մարիամ Զահիրիմերի «Անվերջը» (2018) ֆիլմում անդրադարձ է կատարվում է Իրանում օժիտի մահվան հետ կապված տրավմաներին[43]։

Արմատախիլ անելու միջազգային ջանքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միավորված ազգերի կազմակերպությունը (ՄԱԿ) առանցքային դեր է խաղացել կանանց նկատմամբ բռնության դեմ պայքարում։

ՄԱԿ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միացյալ ազգերի կազմակերպությունը իր ստեղծումից՝ 1945 թվականից, ի վեր հանդես է եկել որպես կանանց իրավունքների պաշտպան։

Կանանց իրավունքների պաշտպանության մասին գրված է ՄԱԿ-ի կանոնադրության պրեամբուլայում[44], Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրում[45] (1948), Քաղաքացիական և քաղաքական իրավունքների միջազգային դաշնագրում (1966), Տնտեսական, սոցիալական և մշակութային իրավունքների միջազգային դաշնագրում[46][47] (1966), Կանանց նկատմամբ խտրականության բոլոր ձևերի վերացման մասին կոնվենցիայում[48] (2012)։

ՄԱԿ-ի մանկական հիմնադրամը (ՅՈՒՆԻՍԵՖ) նույնպես ակտիվ դիրքորոշում է որդեգրել օժիտի պատճառով մահվան դեմ։ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի տնօրենը հրապարակավ դատապարտել է օժիտի պատճառով մահը և օրենսդրական համակարգերը, որոնք թույլ են տալիս մեղավորներին անպատիժ մնալ։ 2009 թվականին ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը գործարկել է գենդերային հավասարության իր առաջին ռազմավարական առաջնահերթ գործողությունների ծրագիրը, որին հաջորդել է գործողությունների երկրորդ ծրագիրը 2010 թվականին։ Այս ծրագրերի նպատակն էր գենդերային հավասարությունն ավելի բարձր կարգի առաջնահերթություն դարձնել ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի բոլոր միջազգային ծրագրերում և գործառույթներում[49]։

Մասնավոր կազմակերպություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Amnesty International-ը, նպատակ ունենալով կրթել հասարակությանը, օժիտի պատճառով մահը անվանել է կանանց նկատմամբ գլոբալ բռնության հիմնական գործոն։ Amnesty International-ը մարդու իրավունքների իր ամենամյա գնահատականներում քննադատում Է Հնդկաստանին մեղավորների անպատժելիության համար[50]։

2004 թվականին Կանանց գլոբալ հիմնադրամը սկսել է «հիմա կամ երբեք» ֆինանսավորման նախագիծը՝ նպատակ ունենալով ֆինանսավորել ֆեմինիստական կազմակերպությունների ջանքերն ամբողջ աշխարհում, ներառյալ հնդիկ կանանց իրավունքների ակտիվիստներին։ 2007 թվականի համար հավաքվել է և բաշխվել մոտ 7 միլիոն դոլար[51]։

2011 թվականին Human Rights Watch նույնպես քննադատել է Հնդկաստանի կառավարությանը[52]։

V-Day ընկերությունն անցկացնում է միջոցառումներ, ինչպիսիք են ներկայացումները, արվեստի ցուցահանդեսները և սեմինարները ԱՄՆ-ի համայնքներում, քոլեջներում, համալսարաններում, միջոցներ է հավաքում և հասարակությանը կրթում գենդերային բռնության թեմաների (ներառյալ օժիտի մահը) շուրջ[53]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «National Crime Statistics (page 196)» (PDF). National Crime Records Bureau, India. 2013 թ․ հունվարի 16. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 2-ին.
  2. ↑ PAKISTAN: The social injustice behind the practice of dowry-when greed dictates society Asian Human Rights Commission (2014)
  3. ↑ . Around 87,000 women were killed around the world last year and some 50,000 — or 58 per cent — were killed at the hands of intimate partners or family members. This amounts to some six women being killed every hour by people they know, according to new research published by the United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC). Isfahan man kills daughter over inability to pay dowry Public Broadcasting Service, Washington DC (August 16, 2010)
  4. ↑ 4,0 4,1 Kiani et al. (2014), A Survey on Spousal Abuse of 500 Victims in Iran, American Journal of Forensic Medicine and Pathology, 35(1):50-54, March 2014
  5. ↑ «Dowry Deaths Make Significant Share Of Female Killings In India: Report». NDTV. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 8-ին.
  6. ↑ Subhani, D., Imtiaz, M., & Afza, S. (2009), To estimate an equation explaining the determinants of Dowry, MePRC Journal, University of Munich, Germany
  7. ↑ Anderson, Siwan (2000), «The economics of dowry payments in Pakistan», Mimeo, Tilburg University Press, Center for Economic Research
  8. ↑ Kumar, Virendra (2003 թ․ փետրվար). «Burnt wives». Burns. 29 (1): 31–36. doi:10.1016/s0305-4179(02)00235-8. PMID 12543042.
  9. ↑ Oldenburg, V. T. (2002). Dowry murder: The imperial origins of a cultural crime. Oxford University Press.
  10. ↑ Provisional 2011 Census Data, Government of India (2011)
  11. ↑ Crime statistics in India Արխիվացված 2013-01-29 Wayback Machine Արխիվացված 29 հունվարի 2013 թվականին., Government of India (2011)
  12. ↑ http://ncrb.nic.in/CD-CII2011/Statistics2011.pdf Արխիվացված 2013-01-29 Wayback Machine Crime statistics in India Արխիվացված 29 հունվարի 2013 թվականին., Government of India (2011)
  13. ↑ Bride-burning claims hundreds in India: Practice sometimes disguised as suicide or accident CNN, August 18, 1996.
  14. ↑ Point No.17, Dowry Deaths Արխիվացված 2011-06-28 Wayback Machine Արխիվացված 28 Հունիսի 2011 թվականին.
  15. ↑ Decadal Growth Rates in India Արխիվացված 5 Հոկտեմբերի 2013 թվականին. Census of India, Government of India, New Delhi (2012)
  16. ↑ 16,0 16,1 «National Crime Statistics (page 196)» (PDF). National Crime Records Bureau, India. 2013 թ․ հունվարի 16. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 2-ին.
  17. ↑ Caleekal, Anuppa. «Dowry Death». Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 5-ին.
  18. ↑ Devadas, David (1988 թ․ հունիսի 30). «Dowry-related deaths break religious, caste and geographical barriers». India Today (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 12-ին.
  19. ↑ «Section 1-4, Dowry Act». indiacode.nic.in. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 10-ին.
  20. ↑ Nigam, Shalu (2020). Women and Domestic Violence Law in India: A Quest for Justice. Routledge. էջեր 1–2. ISBN 978-1-138-36614-5. {{cite book}}: Unknown parameter |место= ignored (օգնություն)
  21. ↑ Manchandia, Purna (2005). «Practical Steps towards Eliminating Dowry and Bride-Burning in India». Tul. J. Int'l & Comp. L. 13: 305–319.
  22. ↑ Spatz, Melissa (1991). «A "Lesser" Crime: A Comparative Study of Legal Defenses for Men Who Kill Their Wives». Colum. J. L. & Soc. Probs. 24: 597, 612.
  23. ↑ Zeba Sathar, Cynthia Lloyd, et al. (2001—2002) «Adolescents and Youth in Pakistan» Արխիվացված 2014-03-12 Wayback Machine Արխիվացված {{{2}}}. pp.92-116, Population Council (with support from UNICEF)
  24. ↑ Yasmeen, S. (1999) «Islamisation and democratisation in Pakistan: Implications for women and religious minorities», South Asia Journal of South Asian Studies 22(s1), pages 183—195 doi:10.1080/00856408708723381
  25. ↑ Ibraz, T. S., Fatima, A., & Aziz, N. (1993) «Uneducated and Unhealthy: The Plight of Women in Pakistan» Արխիվացված {{{2}}}. [with Comments], The Pakistan Development Review Vol.32 No.4 pp.905-915
  26. ↑ Niaz, U (2004). «Women's mental health in Pakistan». World Psychiatry. 3 (1): 60–2. PMC 1414670. PMID 16633458.
  27. ↑ Hussain, R. (1999) «Community perceptions of reasons for preference for consanguineous marriages in Pakistan», Journal of Biosocial Science Vol.31 No.4 pp.449-461
  28. ↑ Shah, K. (1960). «Attitudes of Pakistani students toward family life», Marriage and Family Living Vol.22 No.2 pp. 156—161
  29. ↑ Korson, J. H., & Sabzwari, M. A. (1984). «Age and Social State at Marriage, Karachi, Pakistan 1961-64 and 1980: A Comparative Study», Journal of Comparative Family Studies 15(2), pp. 257—279.
  30. ↑ Operational Note: Pakistan Արխիվացված 2013-09-25 Wayback Machine Refworld, A United Nations initiative (August 2011), see pages 16-21
  31. ↑ Imtiaz, Subhani, Muhammad; Sarwat, Afza (2018 թ․ ապրիլի 10). «To estimate an equation explaining the determinants of Dowry». mpra.ub.uni-muenchen.de. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 10-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  32. ↑ Nasrullah; Muazzam (2010). «Newspaper reports: a source of surveillance for burns among women in Pakistan». Journal of Public Health. 32 (2): 245–249. doi:10.1093/pubmed/fdp102. PMID 19892782.
  33. ↑ Juliette Terzieff (October 27, 2002) «Pakistan’s Fiery Shame: Women Die in Stove Deaths» WeNews, New York
  34. ↑ Miller, B. D. (1984). «Daughter neglect, women's work, and marriage: Pakistan and Bangladesh compared"]». Medical Anthropology. 8 (2): 109–126. doi:10.1080/01459740.1984.9965895. PMID 6536850.
  35. ↑ Ashraf Javed (June 9, 2013) «Done to a daughter over dowry» Արխիվացված 1 Սեպտեմբերի 2013 թվականին., The Nation (Pakistan)
  36. ↑ (2006) Fight Against Dowry Արխիվացված 2014-11-08 Wayback Machine Արխիվացված 8 Նոյեմբերի 2014 թվականին., SACHET (Pakistan); also see Dr. A.Q. Khan’s July 2003 foreword on widespread Dowry problems to the Prime Minister of Pakistan
  37. ↑ «Смерть из-за приданого» (ռուսերեն). 2024 թ․ հունվարի 5. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  38. ↑ Shahnaz Huda (2006), Dowry in Bangladesh: Compromizing Women’s Rights Արխիվացված 26 Ապրիլի 2015 թվականին., South Asia Research, November vol. 26 no. 3, pages 249—268
  39. ↑ Women’s Safety: Ghosts on the Prowl Արխիվացված 9 Նոյեմբերի 2014 թվականին. Mahfuzur Rahman, Dhaka Courier, January 26, 2012
  40. ↑ Steingass Persian-English Արխիվացված 2017-03-24 Wayback Machine Արխիվացված {{{2}}}., University of Chicago, See explanation for Jahiz
  41. ↑ Persian English Dictionary see Dowry
  42. ↑ Isfahan man kills daughter over inability to pay dowry Public Broadcasting Service, Washington DC (August 16, 2010)
  43. ↑ King, Loren (2018 թ․ մարտի 29). «Boston Globe Summiting Provincetown to address sexual harassment, racism, and pay disparity in the entertainment industry». The Boston Globe. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 21-ին.
  44. ↑ «Charter of the United Nations: Preamble». United Nations. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 4-ին.
  45. ↑ «The Universal Declaration of Human Rights». United Nations. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 4-ին.
  46. ↑ «International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights». Office of the United Nations High Commissioner on Human Rights. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 4-ին.
  47. ↑ «International Law». Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 4-ին.
  48. ↑ «Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women». United Nations. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 4-ին.
  49. ↑ «UNICEF Strategic Priority Action Plan for Gender Equality: 2010–2012» (PDF). UNICEF. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ սեպտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 11-ին.
  50. ↑ «India». Amnesty International. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 4-ին.
  51. ↑ «Her Majesty Queen Noor and Nancy Pelosi Join GFW to Announce Endowment for the World's Women». Global Fund For Women. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ նոյեմբերի 8-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 4-ին.
  52. ↑ «India: Disappointing Year for Human Rights». 2012-09-04. Human Rights Watch. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ նոյեմբերի 8-ին.
  53. ↑ «Dowry Deaths & Bride Burning». V-Day. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 3-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 4-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Dowry Murder։ The Imperial Origins of a Cultural Crime, by Veena Talwar Oldenburg. Published by Oxford University Press, 2002.
  • Dowry and Protection to Married Women, by Paras Diwan, Peeyushi Diwan. Published by Deep & Deep Publications, 1987.
  • Crime in Marriages, a Broad Spectrum, by Poornima Advani. Published by Gopushi Publishers, 1994.
  • Encyclopaedia of violence against women and dowry death in India, by Kalpana Roy. Published by Anmol Publications PVT. LTD., 1999. 81-261-0343-4.
  • Dowry Death in India, by Geetanjali Mukherjee. Published by Indian Publishers Distributors, 1999. 81-7341-091-7.
  • Dowry Death, by Kamakshya Prasad, Jawaid Ahmad Khan, Hari Nath Upadhyaya. Published by Modern Law Publications, 2000. 81-87629-04-5.
  • Women in South Asia։ Dowry Death and Human Rights Violations, by Pramod Kumar Mishra. Published by Authorspress, 2000. 81-7273-039-X.
  • Dowry murder։ the imperial origins of a cultural crime, by Veena Talwar Oldenburg. Published by Oxford University Press US, 2002. 0-19-515071-6.
  • Death by Fire։ Sati, Dowry, Death, and Female Infanticide in Modern India, by Mala Sen. Published by Rutgers University Press, 2002. 0-8135-3102-0.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մահ_օժիտի_պատճառով&oldid=9809077» էջից