Jump to content

Լազար Բուդագով

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
(Վերահղված է Ղազարոս Բուդաղյանից)
Լազար Բուդագով
Դիմանկար
Ծնվել էապրիլի 12 (24), 1812[1]
ԾննդավայրԱստրախան, Աստրախանի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Մահացել էդեկտեմբերի 30 1878 (հունվարի 11 1879)[1] (66 տարեկան)
Մահվան վայրՍանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն
ԳերեզմանՍմոլենկայի հայկական գերեզմանոց
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն
ԿրթությունԿազանի Դաշնային համալսարան
Մասնագիտությունթարգմանիչ և թուրքագետ
ԱշխատավայրՍանկտ Պետերբուրգի համալսարան

Լազար Բուդագով (Ղազարոս Բուդաղյան, ապրիլի 12 (24), 1812[1], Աստրախան, Աստրախանի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - դեկտեմբերի 30 1878 (հունվարի 11 1879)[1], Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն), ռուսահայ թուրքագետ, արևելագետ։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծագումով հայ է[2]։ Ավարտելով Աստրախանի վարժարանը՝ 1833 թվականից սովորել է Մոսկվայի համալսարանի փիլիսոփայության ֆակուլտետի պատմա-բանասիրական բաժնում[3]։ Երկուսուկես տարի դասավանդել է թվաբանություն արևելյան լեզուների Լազարյան ինստիտուտում[4]։ 1840 թվականին ավարտել է Կազանի համալսարանի փիլիսոփայության ֆակուլտետի արևելյան լեզուների բաժինը ՝ ոսկե մեդալով[4]։

Թիֆլիսում դասավանդել է թվաբանություն, ադրբեջաներեն և պարսկերեն լեզուներ (տղամարդկանց վարժարանում և կանանց ինստիտուտում)։

1845 թվականին հաստատվել է թաթարական լեզվի (ադերբեջանի բարբառի) դասախոս Սանկտ Պետերբուրգի պետական համալսարանի արևելյան լեզուների ֆակուլտետում, 1849 թվականից դարձել դոցենտ։ Թոշակի է անցել 1870 թվականի ապրիլի 4-ին։

1861 թվականից ծառայել է ԱԳ նախարարության Ասիական դեպարտամենտում դրագոմանի պաշտոնում[4]։

Մահացել է Սանկտ Պետերբուրգում և թաղվել Սմոլենսկի հայկական գերեզմանատանը[4]։

Գիտական գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բուդագովի բառարանի՝ նրա գլխավոր աշխատության ծավալը և կազմը որոշվում է նախևառաջ նրանով, որ այն կառուցված է թյուրքական լեզուների այն երկու դասակարգային խմբերի բառապաշարի համեմատության վրա, որոնց վրա այդ վերջիններս այդ ժամանակ դեռ զուտ ինտուիտիվ էին, այն է՝ «թուրքական» (ըստ ժամանակակից տերմինաբանության՝ օգուզերեն կամ հարավ-արևմտյան) և «թաթարական» (ղփչաքերեն կամ արևելյան) խմբերի։ Բառարանի լայն արտացոլումն է գտել համաթուրքական և միջթուրքական բառապաշարը։

Մատենագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Մագոմետի վարդապետության և դրա արագ տարածման պատճառի մասին (Թիֆլիս, 1841 թվական)։
  • Թաթարերենի համառոտ դասագիրք, (Թիֆլիս, 1844 թվական)։
  • Թուրք-թաթարական բարբառի գործնական ուղեցույց, (Մոսկվա, 1857 թվական)։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Будагов, Лазарь Захарович (ռուս.) // Русский биографический словарьСПб.: 1908. — Т. 3. — С. 429.
  2. «Будагов, Лазарь Захарович». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  3. Отчет о состояниях и действиях Императорского Московского университета за 1835/6 академический и 1836 гражданский годы.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Кононов А. Н. Будагов, Лазарь Захарович // Биобиблиографический словарь отечественных тюркологов. Дооктябрьский период / ред. А. Н. Кононов. — М.: Главная редакция восточной литературы издательства «Наука», 1974. — С. 130—131.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]