Հարյուր ձի
 | |
|---|---|
 | |
| տեսակ | թղթագլան |
| նկարիչ | Ջուզեպպե Կաստիլիոնե |
| տարի | 1728 |
| բարձրություն | 94,5 սանտիմետր |
| լայնություն | 776,2 սանտիմետր |
| նյութ | Մետաքս և թանաք |
| գտնվում է | Կայսերական պալատի թանգարան |
| հավաքածու | Կայսերական պալատի թանգարան |
պատկերված են
| |
| https://painting.npm.gov.tw/Painting_Page.aspx?dep=P&PaintingId=3614 կայք | |
Ծանոթագրություններ | |
 One Hundred Horses Վիքիպահեստում | |
«Հարյուր ձի» (չին. ավանդ. 圖成百駿, կառ. 图成百骏, պինյին tú chéng bǎi jùn), հարյուր ձիերի պատկերով 7,76 մետր լայնությամբ հորիզոնական թղթագլանը ստեղծվել է 1728 թվականին պալատական գեղանկարիչ-միսիոներ Ջուզեպպե Կաստիլյոնեի կողմից (Չինաստանում հայտնի է Լան Շինին (郎世宁) անվամբ)։ Ներկայումս այն գտնվում է Թայբեյում, Կայսերական պալատի թանգարանի հավաքածուում, 1723-1725 թվականներին ստեղծված թղթագլանի էսքիզը գտնվում է Նյու Յորքի Մետրոպոլիտեն թանգարանի հավաքածուում[1]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
18-րդ դարում պալատական գեղանկարիչները Չինաստանում հասել էին նոր մոնումենտալ մասշտաբի աշխատանքների ստեղծման և գեղանկարչության տեխնիկայի հղկվածության[1]։ Այդ գործընթացի գլխավոր դեմքերից մեկը դարձավ Իտալիայից Չինաստան եկած միսիոներ-ճիզվիտ։ Նախկինում հայրենիքում զբաղվելով մոնումենտալ աշխատանքներով՝ վարպետը Չինաստանում նոր ոճ ստեղծեց, որը իր մեջ միավորում էր արևմտյան ռեալիզմի և չինական ավանդական գեղանկարչության առանձնահատկությունները[1]։
Նկարիչը կայսերական արքունիքի պատվերով 1724 թվականին ստեղծեց հարյուր ձիերի պատկերով թղթագլան (այդ մասին արխիվում պահպանվել են գրառումներ)[2], որտեղ ձիերը համարվում էին սիրված թեմատիկաներից մեկը[3]։ Հետագայում ձիերի թեման դարձավ հիմնականներից մեկը Ջուզեպպե Կաստիլյոնեի ստեղծագործություններում, իսկ «Հարյուր ձին» նրա գլխավոր աշխատանքը[4]։ Արվեստագետներ Սեսիլը և Մայքլ Բյորդլեյը գրում են, որ թղթագլանի ստեղծումից առաջ Կաստիլյոնեին առաջարկվեց մի տարբերակ, որտեղ հավանաբար ոգեշնչման աղբյուրը դարձավ Լի Գունլինի «Երամակը արոտավայրում» աշխատանքը, որտեղ պատկերված էին 1200 ձի և ավելի քան 140 մարդ[4]։ Թեմատիկայի մասշտաբը ենթադրում էր եվրոպական մոտեցում պատկերին[1]։ Մի քանի տարի առաջ պատրաստված թղթագլանի էսքիզը ստեղծվել էր եվրոպական ավանդական նախշակաղապարով, չնայած վրձնի օգտագործմանը[1]։ Աշխատանքը ստեղծվել է 1728 թվականին Յունչժեն կայսեր օրոք[2]։ Սակայն մի շարք պատճառներով Յունչժենը այդպես էլ չտեսավ պատրաստի թղթագլանը[5]։ Նոր կայսր Ցյանլունը, 1735 թվականին տեսնելով թղթագլանը այն հայտարարեց գլուխ-գործոց, իսկ Կաստիլյոնեին անվանեց գլխավոր պալատական նկարիչ[5]։
Բնութագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բազմաթիվ նժույգներ պատկերված են տարբեր դիրքերով, դրանց որոշ մասը խաղաղ հանգստանում են գետի ափին, իսկ մի մասն էլ եռանդուն կերպով ցատկոտում են[2]։ Հորիզոնի գիծը գտնվում է պատկերի ընդհանուր բարձրության երկու երրորդի վրա, որը ստեղծում է նկարի տարածականության լիարժեք և ծավալային ընկալում[2]։ Ծառերը, բուսականությունը և բնապատկերի մյուս տարրերը ստեղծվել են ճիշտ համամասնությամբ, որը նպաստում է տարածականության տպավորության ստեղծմանը։ Կաստիլյոնեի գեղանկարի ոճը տարբերվում է Չինաստանի ավանդական արվեստի տեխնիկայից, մուգ և լուսավոր երանգների շնորհիվ նկարիչը ստեղծում է ծավալային առարկաներ և լուսաստվեր։ Ձիերի տեսքը պատկերվում է գծանշումների և երանգային շերտերի օգնությամբ, սակայն Կաստիլյոնեն գիտակցաբար ձիերի պատկերման առավել հակադիր ստվերագծեր չի օգտագործել, այլ կիրառել է գեղանկարչության երկու տարբեր ավանդույթների տարատեսակ գծեր[2]։
Պատկերում տեղաշարժը ստեղծվել է աջից դեպի ձախ[4]։ Թղթագլանի աջ եզրին պատկերված է հին կեչի։ Ձախ կողմում երեք ձիեր անցել են գետը, իսկ նրանց ետևից շարժվում են մնացած բոլորը։ Առաջընթացը ստեղծվում է տարբեր նախագծերի օգնությամբ, դիտողից տարբեր հեռավորությունների վրա պատկերված են ձիերը տեղաշարժման ընթացքում[6]։
Առավել հեռավոր տեսադաշտը ապահովվել է գրեթե թափանցիկ և լուսավոր երանգներով[6]։ Նորարարական առանձնահատկություններից կարելի է նշել ձիերին քշողի կիսամերկ պատկերը ետին պլանում, նախկինում չինական գեղանկարչության մեջ մերկ մարդկային մարմին չէր պատկերվել, քանի որ այն համարվել էր մարգինալ[6]։ Էսքիզում նկարիչը պատկերել էր երկու մերկ պատկերներ, բայց երկու մշակույթների տարբեր մոտեցումների արդյունքում թողել էր միայն մեկը, որն ավելի քիչ էր աչքի զարնվում[7]։
Եվրոպական նորարարական տարրերի առկայության պայմաններում, թղթագլանը ենթարկվել է չինական ավանդական կանոններին։ Ինչպես գրել է չինացի գեղագիր և նկարիչ Դուն Ցիչանը (1555-1636), «Նկարված պատկերները պետք է նայեն և խոսեն։ Ծաղիկները և մրգերը պետք է ուղղված լինեն քամուն և թրջվեն ցողով։ Թռչունները պետք է ծլվլան, կենդանիները վազեն։ Նկարի ընդհանուր տրամադրությունը պետք է բարձր լինի իրական երևույթներից։ Հոսքերի ակունքները պետք է հստակ լինեն։ Այսպիսի որակների դեպքում, եթե նույնիսկ նկարիչը ճանաչված չէ նրա աշխատանքը կգնահատվի որպես մեծ վարպետի ստեղծագործություն»[7]։ Թղթագլանում առկա են նաև նկարով չլրացված հատվածներ, որոնք բնորոշ են չինական գեղանկարչությանը[7]։ Ծառերը նկարում պատկերված են չինական ոճով, բայց ստվերների կիրառմամբ[4]։ Չինական կանոնների համաձայն, ծառերը պատկերված են արմատներով, վերամբարձ և կորացված բներով, կեղևը պատված է թեփուկներով[8]։ Աշխատանքի համար ընտրված ծառերը բուդդայական խորհրդանիշեր են։ Կաղնին տղամարդկային ուժի խորհրդանիշ է, ուռենին, հնազանդության, սոճին երկարակեցության և դիմացկունության, թխկին (և նրա տերևները), առատության, սոֆորան, անմահների հետ հանդիպման, պտղաբերության և հաջողության[8]։ Առաջին պլանում ծառերի արմատների վրա տեսանելի են սնկերը, որոնք համարվում են չինական ավանդական գեղանկարչության ոճերից են և համարվում են սրբազան[9]։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Cécile Beurdeley, Michel Beurdeley. Giuseppe Castiglione: a Jesuit painter at the court of the Chinese emperors. - C.E. Tuttle Co., 1971. - 204 p. - ISBN 0804809879. - ISBN 9780804809870.
- Marco Musillo. The Shining Inheritance: Italian Painters at the Qing Court, 1699–1812. - Getty Publications, 2016. - 184 p. - ISBN 1606064746. - ISBN 9781606064740.
- Сураева Н. Г. Джузеппе Кастильоне и его картина «Сто лошадей» // Известия РГПУ им. А. И. Герцена. - 2010. - № 126. - С. 269-276.
- «Հարյուր ձի», թղթագլան և էսքիզ
-
-
.jpg)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 «清 郎世寧 百駿圖白描稿 卷 One Hundred Horses». The Metropolitan Museum of Art.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 «Conceiving and Completing «One Hundred Horses»». National Palace Museum. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 19-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 29-ին.
- ↑ Musillo, 2016, էջ 89
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Сураева, 2010, էջ 270
- ↑ 5,0 5,1 Сураева, 2010, էջ 275
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Сураева, 2010, էջ 271
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Сураева, 2010, էջ 272
- ↑ 8,0 8,1 Сураева, 2010, էջ 273
- ↑ Сураева, 2010, էջ 274