Հարբուխ (վեպ)
| Հարբուխ լեհ.՝ Katar | |
|---|---|
| Տեսակ | գրական ստեղծագործություն |
| Ժանր | գիտական ֆանտաստիկա, դետեկտիվ, կոշտ գիտական ֆանտաստիկա և փիլիսոփայական գեղարվեստական գրականություն |
| Ձև | վեպ |
| Հեղինակ | Ստանիսլավ Լեմ |
| Երկիր | .svg){kind=small} Լեհաստան |
| Բնագիր լեզու | լեհերեն |
| Գրվել է | 1976 |
| Հրատարակչություն | Wydawnictwo Literackie? |
| Հրատարակվել է | 1976 |
«Հարբուխ»(լեհ.՝ «Katar»), Ստանիսլավ Լեմի վեպը։ Այն առաջին անգամ լույս է տեսել լեհերեն՝ 1976 թվականին։
1979 թվականին վեպը արժանացել է ֆրանսիական «Grand Prix de Littérature Policière» գրական մրցանակի։
Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գլխավոր հերոսը տիեզերագնաց է, որը մասնակցում է Նեապոլում մի շարք խորհրդավոր մահերի հետաքննությանը։ 12 զբոսաշրջիկների մահը, առաջին հայացքից, ոչնչով կապված չեն։ Նրանցից ոմանք ինքնասպան են եղել, իսկ մյուսները` դժբախտ պատահարի զոհեր են։ Բայց այն փաստը, որ բոլոր զոհերը մահվան նախօրեին արմատապես փոխել են իրենց կյանքի ուղին, հանգեցնում է հանցավոր ծրագրի մտքին։
Հերոսի անցկացրած հետաքննության ընթացքում պարզվում է, որ մահերի պատճառ է դարձել օրգանիզմում հայտնված բազմաթիվ, առանձին անվնաս, քիմիական նյութերի պատահական համադրությունը (ճաղատության դեմ միջոց, ալերգիայի դեմ դեղամիջոց, նուշ և այլն), որը գործել է որպես ուժեղ հոգեակտիվ նյու ՝ մղձավանջներ և ժամանակավոր խանգարման պատճառ դառնալով։ Գտնվելով այդ նյութի ազդեցության տակ ՝ զոհերը, որոնք չեն կարողանում վերահսկել իրենց վարքը, զոհվել են։
Քննադատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Հարբուխ» վեպ է, կարելի է վերագրել դետեկտիվ ժանրի կամ սասպենսի[1], բայց հեղինակը դրանում այլ ժանրերից բազմաթիվ տարրեր է ներմուծել։ Քննադատներից շատերն ընդգծում էին, որ վեպն ավելի մոտ է փիլիսոփայական աշխատությանը, այն վերաբերում է տրամաբանության, պատահականության, մարդկային գիտելիքների սահմանափակումների և նույնիսկ գոյության ապարդյունությանը[1][2]։
Նշվում է Խորխե Լուիս Բորխեսի «Մահը և կողմնացույցը»-ի ազդեցությունը «Հարբուխ» վեպի վրա, բայց վեպը, առաջին հերթին, «զուտ Լեմովսկու» գործ է։ The Barnes & Noble Review- ի քննադատը նշել է, որ Ստանիսլավ Լեմի ստեղծագործությունները, ներառյալ«Հարբուխ»-ը, ազդել են Պոլ Օստերի, Սթիվ Էրիկսոնի և Հարուկի Մուրակամիի աշխատանքի վրա։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 «The chain of chance — Kirkus Book Reviews» (անգլերեն). en:Kirkus Reviews. 1978 թ․ օգոստոսի 1. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
- ↑ Di Filippo, Paul (2007 թ․ օգոստոսի 22). «The Chain of Chance» (անգլերեն). The Barnes & Noble Review. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Katar» (լեհերեն). lem.pl. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.