Կույս Մարիամի նշանադրությունը (Ռաֆայել)
 | |
|---|---|
 | |
| տեսակ | գեղանկար |
| նկարիչ | Ռաֆայել Սանտի |
| տարի | 1504[1] |
| բարձրություն | 175 սանտիմետր[1] |
| լայնություն | 118 սանտիմետր[1] |
| ուղղություն | Բարձր վերածնունդ |
| ժանր | հոգևոր արվեստ |
| նյութ | յուղաներկ[1] և փայտե տախտակ[1] |
| գտնվում է | Բրերա պատկերասրահ |
| հավաքածու | Բրերա պատկերասրահ |
| ներշնչված է | Marriage of the Virgin?[2] |
| հիմնական թեմա | marriage of the Virgin? |
պատկերված են
| |
| https://www.wga.hu/html/r/raphael/1early/10spozal.html, https://www.wga.hu/html/r/raphael/1early/11spozal.html, https://www.wga.hu/html/r/raphael/1early/12spozal.html կայք | |
Ծանոթագրություններ | |
 Marriage of the Virgin (Raphael) Վիքիպահեստում | |
«Կույս Մարիամի նշանադրությունը» (իտալ.՝ Lo sposalizio della Vergine) 1504 թվականի Ռաֆայել Սանտիի վրձնած նկարը, որը գտնվում է Միլանի Բրերա պատկերասրահում։ Նկարը (ստորագրված և թվագրված՝ RAPHAEL URBINAS MDIIII) ձեռք է բերվել Ալբիցինի (Albizzini) ընտանիքի կողմից՝ Ումբրիայի Չիտա դի Կաստելո (Città di Castello) քաղաքի Սուրբ Ֆրանցիսկ եկեղեցու Սուրբ Հովսեփ մատուռի համար։ 1798 թվականին նկարը հայտնվել է Նապոլեոնի գեներալ Լեկիի (Lechi) ձեռքում, որն այն վաճառել է միլանցի արվեստի գործերի վաճառքով զբաղվող Սանացարիին (Sannazzari): 1804 թվականին վերջինս նկարը կտակել է Միլանի կենտրոնական հոսպիտալին։ Սակայն 1806 թվականին այն ձեռք է բերել Էժեն Բոգարնեն՝ գեղեցիկ արվեստների ակադեմիա համար։
Նկարը պատկանում է նկարչի վաղ ստեղծագործական շրջանի գործերին, երբ նա կապված էր Պիետրո Պերուջինոյի արվեստանոցի հետ։ Վերջինիս աշխատանքները, մասնավորապես, նրա՝ 1481-1482 թվականների Վատիկանի Սիքստինյան կապելլայի՝ «Բանալիների հանձնումը սուրբ Պետրոսին» և Կան քաղաքի գեղեցիկ արվեստների թանգարանի՝ 1500-1504 թվականներին վրձնած «Կույս Մարիամի նշանադրությունը» որմնանկարներն, անկասկած, էական ազդեցություն են ունեցել Ռաֆայելի նկարների պատկերագրության և ընդհանուր հորինվածքային լուծումների վրա։
Նկարագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առաջնային պլանի վրա պատկերված են հարսանեկան արարողության մասնակից մի խումբ անձինք. տաճարի կենտրոնում հոգևորականն է, որը բռնել է Մարիամի և Հովսեփի ձեռքը, որը Մարիամին է մեկնում նշանադրության մատանին։ Հովսեփի ձախ ձեռքին գունազարդ գավազան է, որն, ըստ ավանդության, հանդիսանում է Աստծո ընտրյալը լինելու նշան։ Հովսեփի մոտ գտնվում է մերժված փեսացուներից մեկը, որը զայրութից ջարդում է իր գավազանը։ Հետաքրքիր է, որ համաձայն վաղ քրիստոնեական ավանդության, (ամրագրված օրինակ «Հակոբ Կրտսերի» պարականոն գրվածքում, գլուխ IX) մյուս բոլոր փեսացուներից Հովսեփի ընտրությունը տեղի է ունենում մեկ այլ խորհրդանշական հրաշքի շնորհիվ. նրա գավազանից դուրս է թռչել աղավնի և նստել գլխին։ Ռաֆայելը Պերուջինոյի պես հենվում է սուրբ Հիերոնիմի վկայության վրա, որն իր հերթին հղում է կատարել Ահարոնի՝ գունազարդ նշենու փայտից մականի աստվածաշնչյան պատմությանը։ Virga՝ «փայտիկ» և virgo՝ «կույս» բառերի նմանությունից միջնադարում նշենուն վերագրվել է կուսական մաքրության հատկանիշ, իսկ նշենին դարձել է Աստվածամոր խորհրդանիշերից մեկը։
Խորհրդանշական տեսանկյունից հետաքրքիր են տաճարից այն կողմ երևացող լայն փռված, անձեռնմխելի բնապատկերները։ Մի կողմից տաճարի միջով անցնող լույսը խորհրդանշում է Մարիամի և Հովսեփի ամուսնության Աստծո օրհնանքը, մյուս կողմից՝ տաճարը տեղակայված է մարդկային աշխարհի (հրապարակում գտնվող մարդկանց պատկերները) և անձեռնմխելի բնության սահմանին, և այս երկուսի միահյուսումը տալիս է Քրիստոսի մեջ աստվածայինի և մարդկայինի միավորման խորհուրդը։
Չնայած Ռաֆայելն ամբողջությամբ կրկնում է Պերուջինոյի պատկերագրական ծրագիրը, սակայն գեղագիտական տեսանկյունից նրա նկարները մեկ քայլ առաջ են։ Նրա պատկերները զրկված են հնամենի կաշկանդվածությունից, նրանցում քիչ է անշարժությունը նույնիսկ այն դեպքում, երբ նա գործածում է համաչափ պատկերներ, որոնց մաթեմատիկական ճշգրտությունը միայն ընդգծում է հետին պլանի կատարյալ տաճարը։ Նրա ճարտարապետության նորարարական լեզուն՝ իոնական թեթև կամարաշարով, կատարյալ կիսագնդաձև գմբեթով, որոշ հետազոտողների թույլ է տալիս ենթադրել, որ Ռաֆայելի ստեղծագործությունների վրա ազդեցություն է ունեցել Դոնատո Բրամանտեն, որն արդեն 1502 թվականին կառուցել է իր հայտնի Տեմպիետոն։ Սակայն, մինչև Ֆլորենցիա մեկնելը, Ռաֆայելն ամենայն հավանականությամբ չէր կարող տեսնել այդ կառույցը, բացի այդ, նրա նկարում պատկերված տաճարը տարբերվում է խիստ ոչ կառուցվածքային ոգով, ինչը հատուկ արտահայտվել է որմապարույկների վրա, որոնք ապահովում են սյունապսակներից անցումը դեպի գմբեթի թմբուկը, որի բարդագույն պարույրանման ձևը այդքան էլ հարմար չէ քարից կառուցելու համար։ Նրա տաճարն առաջին հերթին խորհրդանիշ է, հետո միայն՝ նոր ճարտարապետական մտահղացումների հրովարտակ։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Մ.Ա.Ռոգով Հին դրամագիտությունը Ռաֆայելի «Մարիամի նշանադրությունը» ստեղծագործության մեջ։ // Արտիկուլտ : Ամսագիր. — 2016. — № 23 (3). — ISSN 2227-6165.
- Պաոլո Ստրադա, Սանդրինա Բանդերա Պինակոտեկա Բրերի. — Ժնև-Միլան: Skira, 2012. — ISBN 978-88-572-1636-2
- Raffaello e Brera, exh. cat. ed. by C. Bertelli and M. Olivari, (Milan, Pinacoteca di Brera), Milan 1984
- Raffaello. Lo Sposalizio della Vergine restaurato, exh. cat. ed. by E. Daffra and M. Ceriana, Milan 2009
- Champlin, John Denison; Charles Callahan Perkins (1913). Cyclopedia of Painters and Paintings. C. Scribner's sons. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 5-ին.
- Pierluigi De Vecchi ed Elda Cerchiari, I tempi dell’arte, volume 2, Bompiani, Milano 1999. ISBN 88-451-7212-0
- AA.VV., Brera, guida alla pinacoteca, Electa, Milano. 2004 ISBN 978-88-370-2835-0
- Paolo Franzese, Raffaello, Mondadori Arte, Milano 2008. ISBN 978-88-370-6437-2
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Պինակոտեկի Բրերա կայքում Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine(իտալ.)