Կարդիցա

Կարդիցա
Քաղաք
	Կարդիցա
	հուն․՝ Καρδίτσα
Երկիր	Հունաստան
Պերիֆերիա	Թեսալիա
Նոմոս	Կարդիցա (նոմոս)
Ներքին բաժանում	6 շրջան
Դիմարխ	Դոմինիկոս Վերիլիս (Δομήνικος Βερίλλης)
Առաջին հիշատակում	1811
Այլ անվանումներ	Գրադիցա
Մակերես	110,086 կմ²
ԲԾՄ	105 մ
Կլիմայի տեսակ	միջերկրածովյան
Խոսվող լեզուներ	հունարեն
Բնակչություն	56 747 մարդ (2011)
Խտություն	88 մարդ/կմ²
Ազգային կազմ	հույներ
Կրոնական կազմ	ուղղափառ
Ժամային գոտի	UTC+2, ամառը UTC+3
Հեռախոսային կոդ	24410
Փոստային ինդեքս	43100
Փոստային դասիչ	43100
Ավտոմոբիլային կոդ	KA
Պաշտոնական կայք	karditsa-city.gr
	Կարդիցա (Հունաստան)
	Կարդիցա (Հունաստան)
	Կարդիցա Վիքիպահեստում

Կարդիցա (հուն․՝ Καρδίτσα), քաղաք Հունաստանում, Թեսալիայում։ Կարդիցա նոմոսի վարչական կենտրոնը։ Գտնվում է Թեսալիայի հարավ-արևմուտքում, Թեսալիական հարթավայրի կենտրոնական հատվածում, Պինիո գետի (հունարեն՝ Πηνειός, նախկինում Պինյոս) վտակներից մեկի մոտակայքում, որը կոչվում է «Կարդիցայի գետ»։ Քաղաքից արևմուտք վեր է խոյանում Պինդոս լեռնազանգվածը (հին հունարեն՝ և հուն․՝ Πίνδος):

Անվան ծագումնաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքի անվանումը ծագում է հունարեն՝ καρυδίτσα բառից («հունական ընկույզ» կամ «ընկուզենի» տեղական թեսալիական բարբառով կամ հունարեն՝ καρδιά բառից, թարգմանաբար նշանակում է «սիրտ», ինչը համապատասխանում է քաղաքի՝ Հունաստանի կենտրոնում գտնվելու դիրքով։

Գոյություն ունի նաև ձևափոխված սլավոնական «Գրադիցա» անվանումը։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կարդիցան համարվում է Թեսալիայի նոմոսների երեք մայրաքաղաքներից ամենաերիտասարդը, չնայած նոմոսի տարածքը բնակեցվել է դեռևս պալեոլիթի ժամանակաշրջանում։

Բնակավայրի ստեղծումը թվագրվում է թուրքական տիրապետության ժամանակաշրջանին։ Այն կառուցվել է Ագրաֆայի լեռների բնակիչների հարձակումներից պաշտպանվելու համար։ Առաջին անգամ նկարագրվել է 1811 թվականին անգլիացի ճանապարհորդ, ռազմածովային նավատորմի գնդապետ Ուիլիամ Մ. Լիկի կողմից (անգլ.՝ William M. Leake): 1821 թվականին քաղաքը գրեթե դատարկվել է ժանտախտի համաճարակի պատճառով, սակայն դարի կեսերին հաշվվում էր 400 կալվածք։ 1882 թվականին թուրքերից ազատագրվելուց հետո, բնակավայրը ձևափոխվում է քաղաքի և դառնում Կարդիցա դիմոսի կենտրոնը։ 1943 թվականի մարտի 12-ին ԷԼԱՍ-ի պարտիզանների ակտիվ գործունեության արդյունքում իտալական կայազորը ստիպված էր լքել քաղաքը։

Քաղաքացիական պատերազմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1948 թվականին Կարդիցայում տեղի է ունեցել Հունաստանի քաղաքացիական պատերազմի ամենաարյունալի ճակատամարտներից մեկը, երբ Հունաստանի դեմոկրատական բանակը հարձակվել է քաղաքի վրա։ Դեկտեմբերի 11-ի լույս 12-ի գիշերը այն Կարդիցայից դեպի արևմուտք լեռնային տեղանքում կենտրոնացրել է 1-ին և 2-րդ դիվիզիաները և հեծելազորի բրիգադը Կոստաս Կարայորգիսի (հունարեն՝ Κώστας Καραγιώργης) գլխավորությամբ և առաջ շարժվել դեպի քաղաք։

Կարդիցայի անվտանգության համար քաղաքում տեղակայվել են 600 հոգուց բաղկացած կառավարական զորքեր հրետանիով և մոտ 90 ոստիկան, որոնք տեղաբաշխված են եղել հսկիչ անցագրային կետերով և քաղաքի դիմադրության այլ կետերով։ Քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ Ազգային բանակի կորուստը կազմել է 19 մարդ զոհված և 85 վիրավոր^[1]։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կլիման միջերկրածովյան է, որը բնորոշ է Հունաստանի կենտրոնական հատվածին, որն աչքի է ընկնում շոգ ամառներով և ցուրտ ձմեռներով, հաճախակի ձյան տեղումներով։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2001 թվականի մարդահամարի դրությամբ բնակչության թիվը կազմում էր 32 252 մարդ՝ արվարձանների բնակիչների հետ միասին՝ 37 768 մարդ, իսկ 2011 թվականի մարդահամարի դրությամբ՝ 56 747 մարդ։ Բնակչության խտությունը կազմում է 88 մարդ/կմ²։

Կարդիցայի բնակչության փոփոխության աղյուսակը
1950	1970	1980	1991	2001	2011
14 000	25 700	27 532	30 067	32 252	56 747

Հայտնի անձինք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նիկոլաոս Պլաստիրաս (Νικόλαος Πλαστήρας) (1883-1953) – զինվորական, քաղաքական գործիչ, 1945, 1950 և 1952 թվականներին եղել է Հունաստանի վարչապետ։
Դիմիտրիս Յոլդասիս (Δημήτρης Γιολδάσης) (1897-1993) – բնանկարիչ։
Սիանտոս Յորգիս (հուն․՝ Γιώργης Σιάντος, 1890-1947 թվականի մայիսի 20) – հունական քաղաքական գործիչ, 1942-1945 թվականներին եղել է Հունաստանի Կոմունիստական կուսակցության գլխավոր քարտուղար։
Նիկոլայ (Մեսիակարիս) (1924-2013) - Համայն Հելլադայի Արքեպիսկոպոս։