Կաղապար:Օրվա հոդված/Սեպտեմբերի 2, 2015 թ.

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
< Նախագիծ:Օրվա հոդված
Կալանի արտաքին տեսքը
Կալանի արտաքին տեսքը

Կալան (ծովային կուղբ, կամչատկայի կուղբ կամ ծովային ջրասամույր (լատին․՝ Enhydra lutris)), կզաքիսների ընտանիքին պատկանող ծովային գիշատիչ կաթնասուն։ Ջրասամույրերին մոտ տեսակ է։

Կալանը ունի ջրային միջավայրում ապրելու մի շարք հարմարանքներ, ինչպես նաև համարվում է այն քիչ կենդանի ոչ պրիմատներից մեկը, ովքեր կարողանում են օգտագործել գործիքներ։ Կալաննները բնակվում են Խաղաղ օվկիանոսի հյուսիսային ափերին՝ Ռուսաստանում, Ճապոնիայում, ԱՄՆ-ում և Կանադայում։ 18-րդ և 19-րդ դարերում իր թանկարժեք մորթու պատճառով ենթարկվեց զանգվածային կոտորածի, ինչի հետևանքով տեսակը հայտնվեց վերացման եզրին։ 20-րդ դարում մտցվել են ԽՍՀՄ և այլ երկրների Կարմիր գրքի մեջ։ 2009 թվականի դրությամբ կալանների որսը արգելված է գրեթե բոլոր երկրներում։ Կալանների որսը թույլատրվում է միայն Ալյասկայի տեղաբնիկներին՝ ալեուտներին, այդ էլ բացառապես տվյալ շրջանում ձևավորված ազգերի ավանդույթների և սննդային օրակարգի պահպանման պատճառով։

Կալաններին նվիրված առաջին գիտական նկարագրությունը գրել է Գեորգ Ստելերը և հրատարակվել է 1751 թվականին (հետմահու)։ Գեորգ Ստելերը մասնակցում էր Վիտուս Բերինգի գլխավորած Կամչատկայի երկրորդ էքսպեդիցիային շարունակել...