Ժիլբեր Լազար

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ժիլբեր Լազար
Lazard.JPG
Ծնվել էփետրվարի 4, 1920(1920-02-04)[1][2][3]
Փարիզի 10-րդ շրջան, Փարիզ[3]
Մահացել էսեպտեմբերի 6, 2018(2018-09-06)[3] (98 տարեկան)
Փարիզի 14-րդ շրջան, Փարիզ[3]
ՔաղաքացիությունFlag of France.svg Ֆրանսիա
Մասնագիտությունլեզվաբան
Հաստատություն(ներ)Փարիզի համալսարան և Բարձրագույն հետազոտությունների գործնական դպրոց
Գործունեության ոլորտԻրանական լեզուներ և լեզվաբանական տիպաբանություն
Պաշտոն(ներ)նախագահ, նախագահ, տնօրեն, նախագահ և նախագահ
ԱնդամակցությունԱրձանագրությունների և բելետրիստիկայի ակադեմիա[4][5], Ասիական ընկերություն և Association pour l'avancement des études iraniennes?
Ալմա մատերԲարձրագույն նորմալ դպրոց
Տիրապետում է լեզուներինֆրանսերեն[6]
Եղել է գիտական ղեկավարJoyce Blau?, Philippe Gignoux?, Ալի Շարիաթի և Pouran Shariat-Razavi?
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Madeleine Lazard?[8]
Commons-logo.svg Gilbert Lazard Վիքիպահեստում

Ժիլբեր Լազար (ֆր.՝ Gilbert Lazard, փետրվարի 4, 1920(1920-02-04)[1][2][3], Փարիզի 10-րդ շրջան, Փարիզ[3] - սեպտեմբերի 6, 2018(2018-09-06)[3], Փարիզի 14-րդ շրջան, Փարիզ[3]), ֆրանսիացի լեզվաբան և իրանագետ, պարսկական և թահիթյան քերականության, ինչպես նաև շարահյուսության տիպաբանության և աշխարհի լեզուների նախապատմական-փաստական կառուցվածքի մասնագետ, պարսկական գրականության թարգմանիչ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ժիլբեր Լազարը ծնվել է Փարիզում։ Նրա հայրը բնիկ Լոթարանգիայից էր՝ հրեա առևտրականների ընտանիքից, իսկ մայրը՝ կաթոլիկ էր արմատներով Նորմանդիայից։ 1940 թվականին ավարտել է Հենրիխ 4-րդի լիցեյը, ապա ընդունվել Ավագ դպրոց։ Նրա ուսանողական տարիները համընկել են Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին և Փարիզի օկուպացիան գերամանցիների տարիներին։ Լազարը, թողնելով ուսումը, միացել է երիտասարդական թևին՝ պարտիզանական գործողությունների համար։ 1944 թվականին ձերբակալվել է գեստապոյի կողմից և երկու ամիս անց է կացրել բանտում, հետո աքսորվել է Դախաու, որտեղ մնացել է մինչև պատերազմի ավարտը[9][10]։

Ազատ արձակումից հետո Լազարն ավարտել է ուսումը ավագ դպրոցում, ստացել է  ֆրանսիական քերականության դասախոսի դիպլոմ[11]։ 1948 թվականին ավարտել է Արևելյան լեզուների ազգային դպրոցի (այժմ՝ Արևելյան լեզուների և մշակույթների ազգային ինստիտուտ) պարսկերենի ֆակուլտետը և հաջորդ երեք տարին աշխատել է Թեհրանի Ֆրանս-իրանական ինստիտուտում (այժմ ՝ Իրանի ֆրանսիական հետազոտական ինստիտուտ)[12]։ 1951-1969 թվականներին Սորբոնում դասավանդել է իրանական մշակույթ (1966 թվականին արդեն որպես պրոֆեսոր), միաժամանակ 1958-1966 թվականներին և 1969-1981 թվականներին Լազարը Փարիզի Նոր Սորբոնի III համալսարանի պրոֆեսոր էր, որտեղ երկար տարիներ ղեկավարել է արևելագիտական բաժինը[12] և իրանագիտության ինստիտուտը[12]։ 1972-1990 թվականներին եղել է նաև Բարձրագույն հետազոտությունների գործնական դպրոցում Գիտական հետազոտությունների ղեկավար[13]։

1970-1990-ական թվականներին Լազարը ղեկավարել է մի քանի լաբորատորիաներ, որոնք մասնագիտանում են Իրանագիտության և լեզուների նախապատմական-փաստական կառուցվածքում, գիտական հետազոտությունների ազգային կենտրոնին և Նոր Սորբոնին կից։ Եղել է Իրանագիտության ոլորտում հետազոտությունների քարոզչության ասոցիացիայի նախագահ և բազմաթիվ գիտական հաստատությունների, այդ թվում ՝ Ասիական հասարակության և Փարիզի լեզվաբանական հասարակության անդամ։ 1980 թվականին ընտրվել է Ֆրանսիայի ինստիտուտին կից արձանագրությունների և նրբաճաշակ բառապաշարի ակադեմիայի անդամ, 1990 թվականին զբաղեցրել է նրա նախագահի պաշտոնը[14]։ Իր մատենաշարով հայտնի Լազարն անձնական հավաքածուից շուրջ 1500 գիրք է նվիրաբերել լեզուների և քաղաքակրթությունների համալսարանական գրադարանի հիմնադրամին, որոնցից մի քանիսը հազվագյուտ հրատարակություններ են եղել[15]։

Լազարը շատ մենագրությունների և իրանական փիլիսոփահությանը, քերականությանը և ընդհանուր հասկացությանը վերաբերող տասնյակ հոդվածների հեղինակ է։ Իր հայտնի ստեղծագորոծություններից են «Ժամանակակից պարսկերենի քերականությունը» (1957, վերահրապարկվել է 2006 թվականին), «Ֆրանս-պարսկական բառարան» (1990, վերահրապարակվել է  2017 թվականին), «Նախապատմական-փաստարկի կառուցվածքը» (ֆր.՝ L'actance, 1994 թվականին), «Թաիթյան լեզվի կառուցվածքը» (2000 թվական), «Լեզվական տիպաբանություն» (ֆր.՝ Typologie linguistique, 2004 թվական)։ Նա նաև հայտնի է կլասիկ (Օմար Խայամ) և ժամանակակից (Ս. Խեդայատ) պարսկական պոեզիայի թարգամնություններով[16]։ Հարկ է հատկապես նշել նրա 1979 թվականին հրատարակված Ֆիրդուսիի «Արքաների գրքի» ֆրանսերեն թարգմանությունը (ի սկզբանե 19-րդ դարում թարգմանությունը կատարել է Ժ. Մոլեմը)։

Լազարն ամուսնացել է Մադլեն Լազարի հետ։ Մահացել է Փարիզում 2018 թվականին, 99 տարեկան հասակում, հուղարկավորված է Մոնմարտրի գերեզմանատանը[17]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 AlKindi
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 Fichier des personnes décédées
  4. ↑ http://www.aibl.fr/membres/academiciens-depuis-1663/article/lazard-gilbert-leon-jean
  5. ↑ https://aibl.fr/academiciens-depuis-1663/
  6. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  7. ↑ 7,0 7,1 https://www.aibl.fr/membres/academiciens-depuis-1663/article/lazard-gilbert-leon-jean
  8. ↑ https://www.whoswho.fr/decede/biographie-gilbert-lazard_10576
  9. ↑ Yann Richard, Justine Landau. «Gilbert Lazard: Linguist and Iranologist (Paris, 4 February 1920-Paris, 6 September 2018)». Iranian Studies 52/1-2, с. 271—276.
  10. ↑ «Élection de M. Gilbert Lazard». «Le Monde», 18 ноября 1980 г.
  11. ↑ Les agrégés de l’enseignement secondaire. Répertoire 1809—1960
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 LAZARD Gilbert, Léon, Jean. Académie des inscriptions et belles-lettres.
  13. ↑ Gilbert Lazard. Dictionnaire prosopographique de l’EPHE.
  14. ↑ présidences | studiairanica
  15. ↑ Farzaneh Zareie. «Don Lazard» Archived 2020-10-30 at the Wayback Machine.. Университетская библиотека языков и цивилизаций.
  16. ↑ «Gilbert Lazard: French Linguist who Lived in Persian Poetry». «Asharq Al-Awsat». 9 сентября 2018 г.
  17. ↑ Décès de Gilbert Lazard Archived 2020-06-05 at the Wayback Machine.. LLACAN.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Վիիքպահեստ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ժիլբեր_Լազար&oldid=8542892» էջից