Թեյա (հիպոթետիկ մոլորակ)

Թեյա, հիպոթետիկ մոլորակ, որի բախումը Երկիր մոլորակի հետ հանգեցրել է բնական արբանյակ Լուսնի առաջացմանը^[1]^[2]։

Անվան ծագում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թեյա մոլորակը իր անվանն արաժանացել է հունական դիացաբանության աստվածուհի Թեյայի (հուն․՝ Θεία) պատվին, որը եղել է Հելիոսի (արևի աստված), Էոսի (արևածագի աստվածուհի) և Սելենեի (Լուսնի աստվածուհի) մայրը, որը նաև տիտան–քույրերից մեկն է եղել^[3]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս տեսության համաձայն՝ Թեյան ձևավորվել է 4,6 մլրդ տարի առաջ, ինչպես Արեգակնային համակարգի մյուս մոլորակները և ունեցել է Մարսի չափսերին նման չափսեր։ Մոտավորապես 4,5 մլրդ տարի առաջ այն բախվել է Երկրին, որից հետո երկու մոլորակների միջուկները միաձուլվել են, իսկ նրանց մոլորակների սիլիկատային «թիկնոցների» բեկորները նետվել են տիեզերք, որտեղ դրանցից ձևավորվել է Լուսինը^[4]^[5]^[6]։

Ալտերնատիվ հիպոթեզ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բեռնում՝ Տիեզերքի հետազոտությունների կենտրոնում ստեղծած համակարգչային մոդելի արդյունքում, որտեղ ներկայացված է եղել Թեյայի և Երկրի բախումը, մի ենթադրություն է արվել, որ Թեյան իր չափսերով զգալիորեն ավելի մեծ է եղել, քան Երկիրը, և բախումից հետո այն շարունակել է շարժվել՝ առանց իր նյութի զգալի կորուստի։ Լուսինն էլ իր հերթին ձևավորվել է Երկրի մասերից և բեկոներից, որոնք ուղեծիր են նետվել մոլորակների բախման արդյունքում^[7]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Wolpert, Stuart (2017 թ․ հունվարի 12). «UCLA Study Shows the Moon is Older Than Previously Thought». scitechdaily.com. UCLA. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 23-ին.
↑ «The Theia Hypothesis: New Evidence Emerges that Earth and Moon Were Once the Same». The Daily Galaxy. 2007 թ․ հուլիսի 5. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ փետրվարի 20-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 13-ին.
↑ Murdin, Paul (2016). Rock Legends: The Asteroids and Their Discoverers. Springer. էջ 178. Bibcode:2016rlat.book.....M. doi:10.1007/978-3-319-31836-3. ISBN 9783319318363.
↑ Münker C., Pfänder J. A., Weyer S. et al. Evolution of planetary cores and the Earth-Moon system from Nb/Ta systematics // Science. — 2003. — Vol. 301. — № 5629. — P. 84—87. — doi:10.1126/science.1084662 — Bibcode: 2003Sci...301...84M — PMID 12843390.
↑ Münker C., Pfänder J. A., Büchl A., Weyer S., Mezger K. Formation of Planetary Cores and timing of Moon separation: constraints from high precision Nb/Ta measurements in meteorites and terrestrial samples // EGS - AGU - EUG Joint Assembly, Abstracts from the meeting held in Nice, France, 6 - 11 April 2003, abstract id.12002. — 2003. — Bibcode: 2003EAEJA....12002M
↑ Herwartz D., Pack A., Friedrichs B., Bischoff A. Identification of the giant impactor Theia in lunar rocks // Science. — 2014. — Vol. 344. — № 6188. — P. 1146—1150. — doi:10.1126/science.1251117 — Bibcode: 2014Sci...344.1146H — PMID 24904162.
↑ «Гипотеза: планета, породившая Луну, всё ещё цела». Обсерватория СибГАУ. 2012 թ․ օգոստոսի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 8-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 8-ին. «Вокруг вопроса о происхождении Луны давно уже идут споры, но мало кто сомневается в том, что спутник — продукт столкновения с каким-то крупным небесным телом. У него даже есть имя — Тейя.»

[agerefinement-1] Wolpert, Stuart (2017 թ․ հունվարի 12). «UCLA Study Shows the Moon is Older Than Previously Thought». scitechdaily.com. UCLA. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 23-ին.

[TheiaPothesis-2] «The Theia Hypothesis: New Evidence Emerges that Earth and Moon Were Once the Same». The Daily Galaxy. 2007 թ․ հուլիսի 5. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ փետրվարի 20-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 13-ին.

[3] Murdin, Paul (2016). Rock Legends: The Asteroids and Their Discoverers. Springer. էջ 178. Bibcode:2016rlat.book.....M. doi:10.1007/978-3-319-31836-3. ISBN 9783319318363.

[Munker_2003-4] Münker C., Pfänder J. A., Weyer S. et al. Evolution of planetary cores and the Earth-Moon system from Nb/Ta systematics // Science. — 2003. — Vol. 301. — № 5629. — P. 84—87. — doi:10.1126/science.1084662 — Bibcode: 2003Sci...301...84M — PMID 12843390.

[Munker_2003_meeting-5] Münker C., Pfänder J. A., Büchl A., Weyer S., Mezger K. Formation of Planetary Cores and timing of Moon separation: constraints from high precision Nb/Ta measurements in meteorites and terrestrial samples // EGS - AGU - EUG Joint Assembly, Abstracts from the meeting held in Nice, France, 6 - 11 April 2003, abstract id.12002. — 2003. — Bibcode: 2003EAEJA....12002M

[Herwartz_2014-6] Herwartz D., Pack A., Friedrichs B., Bischoff A. Identification of the giant impactor Theia in lunar rocks // Science. — 2014. — Vol. 344. — № 6188. — P. 1146—1150. — doi:10.1126/science.1251117 — Bibcode: 2014Sci...344.1146H — PMID 24904162.

[7] «Гипотеза: планета, породившая Луну, всё ещё цела». Обсерватория СибГАУ. 2012 թ․ օգոստոսի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 8-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 8-ին. «Вокруг вопроса о происхождении Луны давно уже идут споры, но мало кто сомневается в том, что спутник — продукт столкновения с каким-то крупным небесным телом. У него даже есть имя — Тейя.»

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]