Թեյախմության շարժում
Թեյախմության շարժում (անգլ.՝ Tea Party movement), Միացյալ Նահանգներում պահպանողական-ազատական քաղաքական շարժում[1][2], որն ի հայտ է եկել 2009 թվականին որպես տեղական և ազգային մակարդակով համակարգված բողոքների շարք[3][4], որոնք, ի թիվս այլոց, պայմանավորված էին 2008 թվականի արտակարգ տնտեսական կայունացման ակտով[5][6] և Բարաք Օբամայի վարչակազմի առողջապահական ապահովագրության ոլորտում բարեփոխումներով[7]։
«Թեյախմության շարժում» անվանումը հղում է 1773 թվականի Բոստոնի «թեյախմությանը»՝ «ոչ հարկերին առանց խորհրդարանական ներկայացուցչության»[8] կարգախոսով բողոքի ցույցին, որի ընթացքում ամերիկացի գաղութարարները ոչնչացրել են թեյի անգլիական բեռը, իրադարձություն, որը խորհրդանշական է դարձել ամերիկյան պատմության մեջ։ Երբեմն շարժման անունը վերծանվում է որպես «Taxed Enough Already» («բավական է մեզանից հարկերը»)[9]։ Թեյախմության շարժումը քաղաքական կուսակցություն չէ, և դրա թեկնածուները չեն առաջադրվում ինչպես Կոնգրեսի, այնպես էլ այլ ընտրությունների համար[10]։ Հանրապետական որոշ թեկնածուներ, սակայն, վայելում են շարժման աջակցությունը։ Օրինակ՝ «թեյախմության շարժման» նշանավոր գործիչ Ռենդ Փոլը (ԱՄՆ նախագահի թեկնածու Ռոն Փոլի որդին) 2010 թվականի ընտրություններում ընտրվել է Կենտուկի նահանգի սենատոր։ Շարժումը չունի կենտրոնական ղեկավարություն, և դրա համակարգումը հիմնված է ոչ խիստ հարակից տեղական խմբերի համագործակցության վրա։
Շարժման նպատակները ներառում են կառավարության ապարատի կրճատումը[11], հարկերի[12] և պետական ծախսերի[12] կրճատումը, ազգային պարտքի[11] և բյուջեի դեֆիցիտի կրճատում[11] և ԱՄՆ Սահմանադրության պահպանում[13]։
Շարժման պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բոստոնի թեյախմության լեյտմոտիվը տասնամյակներ շարունակ օգտագործվել է ամերիկյան հասարակության կողմից հարկերի իջեցման համար պայքարում[14][15][16], մասնավորապես՝ վերջին օրվա բողոքի ցույցերում՝ 1990-ական թվականներին և ավելի վաղ հարկային հայտարարագրեր ներկայացնելու համար[17][18][19][20]։ Ավելի ուշ «թեյախմության» թեման ազատականների կողմից օգտագործվել է 2007 թվականի դեկտեմբերի 16-ին («Բոստոնի թեյախմության» տարելիցի օրը) Ռոն Փոլի նախագահական քարոզարշավի համար առցանց միջոցներ հավաքելու համար, քարոզչությունը ֆիատ փողերի թողարկման պրակտիկան դադարեցնելու, Դաշնային պահուստների համակարգի վերացման, Իրաքից և Աֆղանստանից զորքերի դուրսբերման և նահանգների իրավունքների պահպանման համար էր[21][22][23]։
Շարժումը տարերայնորեն ձևավորվել է 2009 թվականի աշնանը ակտիվիստների խմբերից, որոնք բողոքում էին բժշկական համակարգի բարեփոխման դեմ։ Արդեն 2010 թվականին տարբեր կազմակերպություններ վերածվել էին լուրջ ուժի, որն ապացուցել է իրենց հնարավորությունները խորհրդարանական ընտրություններում։ Սկզբում դրանք ցուցարարների ցրված խմբեր էին, որոնք ինտուիտիվ կերպով չէին վստահում դաշնային իշխանությանը, որը «դիրեկտիվ ձևաչափով» լուծում էր երկրի կարևորագույն խնդիրները։
Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Թեյ խմողների» աջակցությամբ մի քանի հանրապետական փրայմերիզներում հաղթել են ծայրահեղ պահպանողական թեկնածուները։ 2010 թվականի Կոնգրեսի ընտրություններում թեյախմության շարժման նախընտրական թեզը պարզ էր՝ «կանգնեցնենք դեմոկրատների սկսած փոփոխությունները»։ Այս ընտրություններում հանրապետականների աղմկահարույց հաղթանակը Կենտուկիից սենատոր Ռենդ Փոլի ընտրվելն էր, որը ծայրահեղ պահպանողական քաղաքական գործիչ էր, «թեյախմության շարժման» առաջնորդներից մեկը։ Ռենդ Փոլն իր պաշտոնը ստանձնելու ժամանակ ներկայացել է մանիֆեստ-ելույթով. «Մենք եկել ենք, որպեսզի կառավարությունը վերադարձնենք մեր վերահսկողության տակ։ Ամերիկացիները դժգոհ են, թե ինչ է կատարվում Վաշինգտոնում։ Եվ այսօր մենք՝ «թեյախմության շարժման» թեկնածուներս, հստակ կարգախոսով ենք գնում Վաշինգտոն։ Սա ֆիսկալ ողջամտության կարգախոս է, սա Սահմանադրությամբ սահմանափակված կառավարության և հավասարակշռված պետական բյուջեի կարգախոս է։ Ոչ թե պետությունը, այլ գործարարներն են աշխատատեղեր ստեղծում։ Ամերիկան հասել է բացառիկ հաջողության, քանի որ մենք հավատում ենք ազատությանը, որը մեր հասարակության սրբազան սկզբունքն է։ Որովհետև մենք ապրել ենք այդ սկզբունքով և պայքարել դրա համար»[24]։
2016 թվականին, ինչպես նշում է Politico-ն, երթևեկությունը գրեթե ամբողջությամբ դադարեցվել էր[25]։
Շարժմանը մասնակցել են մի շարք ռադիոհաղորդավարներ՝ Գլեն Բեկը, Շոն Հենիթին, Մարկ Լևինը, Ռաշ Լիմբոն և Ռաստի Համֆրիսը[26]։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Dick Morris, "The New Republican Right, " Արխիվացված 2021-10-30 Wayback Machine TheHill.com October 19, 2010 (անգլ.)
- ↑ О консерватизме Движения чаепития см.:
- Tea party, religious right often overlap, poll shows Արխիվացված 2019-04-07 Wayback Machine Washington Post, October 5, 2010 (անգլ.)
- Sarah Palin’s 'mamas': more grisly than grizzly Արխիվացված 2011-08-20 Wayback Machine The Guardian, October 25, 2010 (անգլ.)
- ↑ Servatius, David (2009 թ․ մարտի 6). «Anti-tax-and-spend group throws "tea party" at Capitol». en:Deseret News. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունիսի 13-ին. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 16-ին. (անգլ.)
- ↑ Tapscott, Mark (2009 թ․ մարտի 19). «Tea parties are flash crowds Obama should fear». en:The San Francisco Examiner. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 16-ին. (անգլ.)
- ↑ Ferrara, Peter (2009 թ․ ապրիլի 15). «The Tea Party Revolution». en:The American Spectator. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 18-ին. (անգլ.)
- ↑ Seleny, Jeff (2009 թ․ սեպտեմբերի 12). «Thousands Rally in Capital to Protest Big Government». New York Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հուլիսի 30-ին. Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. (անգլ.)
- ↑ Evan McMorris-Santoro, «The Town Hall Dog That Didn’t Bite» Արխիվացված 2010-06-09 Wayback Machine, en:Talking Points Memo, DC, April 5, 2010. (անգլ.)
- ↑ Lepore, Jill The Whites of Their Eyes: The Tea Party's Revolution and the Battle over American History. — Princeton University Press, 2010. — С. 77—79. — ISBN 978-0691150277 (անգլ.)
- ↑ Георгий Бовт: «Супервторник в США: выбрали меньшее из зол» Արխիվացված 2012-03-09 Wayback Machine. Forbes.ru, 7 марта 2012
- ↑ Rasmussen, Scott; Schoen, Doug Mad As Hell: How the Tea Party Movement Is Fundamentally Remaking Our Two-Party System. — HarperCollins, 2010. — С. 12. — ISBN 9780061995231 (անգլ.)
- ↑ 11,0 11,1 11,2 Gallup: Tea Party’s top concerns are debt, size of government Արխիվացված 2011-06-29 Wayback Machine The Hill, July 5, 2010 (անգլ.)
- ↑ 12,0 12,1 Tea Party DC March: «Lower Taxes and Less Spending» Արխիվացված 2010-09-16 Wayback Machine Fiscal Times, September 12, 2010 (անգլ.)
- ↑ Liptak, Mark (2010 թ․ մարտի 13). «Tea-ing Up the Constitution». Week in Review. Washington, D.C.: The New York Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ ապրիլի 15-ին. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. «It is, of course, hard to say anything definitive about the Tea Party movement, a loose confederation of groups with no central leadership. But if there is a central theme to its understanding of the Constitution, it is that the nation's founders knew what they were doing and that their work must be protected.» (անգլ.)
- ↑ «Libertarians to plan tea party to protest tax». Daily News (Bowling Green, Kentucky). Associated Press. 1984 թ․ ապրիլի 5. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հուլիսի 2-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 23-ին.
- ↑ «State Republicans call for anti-tax 'tea party'». Victoria Advocate (Victoria, Texas). 1991 թ․ հուլիսի 12. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 23-ին.(չաշխատող հղում)
- ↑ «Tea bag protesters would toss away state's future». Austin American-Statesman. 1991 թ․ հուլիսի 24. Արխիվացված է օրիգինալից (Fee required) 2012 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 23-ին.
- ↑ «Smith refuses to defend tax proposition». Boca Raton News. Associated Press. 1983 թ․ հուլիսի 14. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 23-ին.
{{cite news}}: Invalid|url-status=200(օգնություն) - ↑ «Demonstrators hurl tea bags in bid against raising taxes». Victoria Advocate. Associated Press. 1991 թ․ հուլիսի 23. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 23-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 23-ին.
- ↑ «'Tea Party' Protests Taxation, But Don't Expect A Revolution». 1991 թ․ հոկտեմբերի 20. Արխիվացված է օրիգինալից (Fee required) 2017 թ․ հունվարի 23-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 23-ին.
- ↑ «Boston Tea Party Is Protest Template». UPI.com. UPI. 2008 թ․ ապրիլի 20. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հոկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
- ↑ Levenson, Michael (2007 թ․ դեկտեմբերի 16). «Ron Paul raises millions in today's Boston Tea Party event». Boston.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հուլիսի 1-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 9-ին.
- ↑ «Paul supporters hold Tea Party re-enactment in Boston». Boston Herald. Associated Press. 2007 թ․ դեկտեմբերի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ նոյեմբերի 1-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 23-ին.
- ↑ Levenson, Michael (2007 թ․ դեկտեմբերի 16). «Ron Paul's tea party for dollars». Boston Globe. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 23-ին.
- ↑ Yellin J., Steinhauser P., Preston M., Bolduan K., Bohn K., Snow M., Cohen T. (2010 թ․ սեպտեմբերի 15). «Tea Party favorites win GOP primaries in Delaware, New York» (անգլերեն). CNN. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - ↑ How We Killed the Tea Party Արխիվացված 2020-06-16 Wayback Machine "Politico", 08.2016
- ↑ «The tea party radio network». Politico. 2014 թ․ ապրիլի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մարտի 7-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 12-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թեյախմության շարժում» հոդվածին։ |
| ||||||
