Էմերիկո Ամարի

Էմերիկո Ամարի; իտալ.՝ Emerico Amari
Ծնվել է	մայիսի 10, 1810
Ծննդավայր	Պալերմո, Իտալիայի թագավորություն
Մահացել է	փետրվարի 21, 1870 (59 տարեկան)
Մահվան վայր	Պալերմո, Իտալիայի թագավորություն
Քաղաքացիություն	Իտալիայի թագավորություն
Գիտական աստիճան	դափնեկիր
Մասնագիտություն	իրավաբան, վիճակագրագետ, տնտեսագետ և քաղաքական գործիչ
Աշխատավայր	Պալերմոյի համալսարան
Զբաղեցրած պաշտոններ	Իտալիայի թագավորության դեպուտատների պալատի անդամ և Իտալիայի թագավորության դեպուտատների պալատի անդամ
Կուսակցություն	Ռիսորզիմենտո
	Emerico Amari Վիքիպահեստում

Էմերիկո Ամարի (իտալ.՝ Emerico Amari, մայիսի 10, 1810(1810-05-10)^[1], Պալերմո, Իտալիայի թագավորություն^[1] - փետրվարի 21, 1870(1870-02-21)^[1], Պալերմո, Իտալիայի թագավորություն^[1]), հայտնի իտալացի քաղաքական գործիչ, տնտեսագետ, վիճակագիր, հրապարակախոս, իրավաբան, հրատարակիչ և 19-րդ դարի մանկավարժ։ Իտալական Ռիսորջիմենտոյի ժամանակների լիբերալ քաղաքական շարժման կարկառուն գործիչներից մեկը։

Կենսագրություն

Ծնվել է ազնվական ընտանիքում։ Հայրը՝ Կոմս Ս. Ադրիանո Մարիանո Սալվատորե Ամարին (իտալ.՝ Conte di S. Adriano Mariano Salvatore Amari) 1812 թվականին եղել է Սիցիլիայի խորհրդարանի պատգամավոր, իսկ մայրը՝ Ռոզալիա Բայարդը (իտալ.՝ Rosalia Baiardi, Marchesi di S. Carlo) պատկանում է Ս. Կառլո մարկիզների ընտանիքին^[3]։

Ավարտելով Պալերմոյի Կալասանցիո քոլեջը, Ամաուրին ընդունվել է Պալերմոյի համալսարան, որտեղ ստացել է իրավաբանական և տնտեսական կրթություն՝ շեշտը դնելով պոլիտէկոնոմիայի վրա։ Որոշ ժամանակ աշխատելով որպես իրավաբան՝ սկսել է զբաղվել գիտությամբ, մասնավորապես՝ փիլիսոփայությամբ։ 1836 թվականից պարբերաբար իրավաբանական և տնտեսական թեմաներով հոդվածներ է հրապարակել Giornale de Statistica լիբերալ ամսագրում։ 1841-1848 թվականներին Էմերիկո Ամարին քրեական իրավունք է դասավանդել Պալերմոյի համալսարանում, որտեղ գրել է «Առաջընթացի տեսության մասին տրակտատ» և 1842 թվականի դեկտեմբերին Բուրբոնների ոստիկանության ուշադրությունը հրավիրել է մահապատժի մասին իր դասախոսությանը։

1842 թվականին Ամարին նշանակվել է Պալերմիտանի բանտի տնօրենի պաշտոնում, սակայն 1847 և 1848 թվականներին հանրապետական շարժումներին մասնակցելու համար ձերբակալվել է։

Պալերմոյի հեղափոխության ժամանակ ընտրվել է խորհրդարան, որտեղ զբաղեցրել է փոխնախագահի պաշտոնը։ Երբ 1849 թվականին Բուրբոնների զորքերը կրկին գրավել են Պալերմոն և վերականգնել միապետությունը, Էմերիկո Ամարին սկզբում փախել է Մալթա, իսկ հետո՝ Գենուա (Սարդինյան թագավորություն), որտեղ ապրել է 12 տարի։

Աքսորի ժամանակ Ամարին երկար նամակագրություն է վարել իր աքսորյալ ընկեր Ֆրանչեսկո Ֆերարայի հետ^[4] և համագործակցել գործարար թերթերի հետ։ Այս ժամանակահատվածը ներառում է նրա ամենակարևոր աշխատանքը՝ «Critica di una scienza delle legislazioni comparate» (Genoa, 1857): 1859 թվականին նա դարձել է Ֆլորենցիայի Բարձրագույն հետազոտությունների ինստիտուտում պատմության փիլիսոփայության պրոֆեսոր։ 1860 թվականին, Գարիբալդիի հաջող սիցիլիական արշավից հետո, վերադարձել է Պալերմո, ստացել ժամանակավոր կառավարության հանձնարարությունը, լուծումներ գտնելու համար, որոնք կօգնեն Սիցիլիային ինտեգրել Միացյալ Իտալիայի մնացած մասը, սակայն շուտով հրաժարական է տվել։ Նա հրաժարվել է իրեն առաջարկված պետական պաշտոններից, այդ թվում՝ սենատոր և ժողովրդական կրթության նախարար Միկելե Ամարիի Պալերմոյի համալսարանում իրավունքի և համեմատական օրենսդրության ամբիոնը ղեկավարելու առաջարկից։

1861 թվականին Էմերիկո Ամարին ընտրվել է Իտալիայի թագավորության առաջին խորհրդարանի պատգամավոր։ Մեկ տարի անց, Էնրիկոն որդու մահացու հիվանդության պատճառով, փորձել է հրաժարական տալ, սակայն նրա ներկայացրած խնդրագիրը մերժվել է։ 1867 թվականին կրկին ընտրվել է Իտալիայի խորհրդարան, բայց արդեն մեկ տարի անց վերջնականապես հեռացել է խորհրդարանական կյանքից։ Փոխարենը, 1868 թվականին նա ընտրվել է Պալերմոյի քաղաքային խորհրդի անդամ, որի անդամ է մնացել մինչև իր մահը, որը տեղի է ունեցել անհայտ հիվանդության պատճառով 1870 թվականի սեպտեմբերի 20-ին, նույն օրը, երբ իտալական զորքերը մտան Հռոմ, դրանով իսկ ավարտելով Ռիսորջիմենտոյի գործընթացը։

Ամարիի մահից հետո նրա հայրենի քաղաքում կանգնեցվել է արձանը, իսկ Պալերմոյի կենտրոնական փողոցներից մեկը անվանակոչվել է նրա պատվին։

Գրականություն

Замполо, «Commemorazione di Emerico Amari» (Палермо, 1871).

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Aquarone A. Dizionario Biografico degli Italiani (իտալ.) — 1960. — Vol. 2.
↑ https://storia.camera.it/deputato/emerico-amari-18100509
↑ «Amari, Emerico in "Dizionario Biografico"» (իտալերեն). Treccani.it — Источник: Dizionario Biografico degli Italiani - Volume 2 (1960). Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
↑ Riccardo Faucci, L'economista scomodo. Vita e opere di Francesco Ferrara, Palermo, Sellerio, 1995

Արտաքին հղումներ

«Амари, Эмерико». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էմերիկո Ամարի» հոդվածին։

[_9a1f0bfe69a1ca9b-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Aquarone A. Dizionario Biografico degli Italiani (իտալ.) — 1960. — Vol. 2.

[_f8a30710ddfa4c61-2] ttps://storia.camera.it/deputato/emerico-amari-18100509

[3] «Amari, Emerico in "Dizionario Biografico"» (իտալերեն). Treccani.it — Источник: Dizionario Biografico degli Italiani - Volume 2 (1960). Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.

[4] Riccardo Faucci, L'economista scomodo. Vita e opere di Francesco Ferrara, Palermo, Sellerio, 1995

[1]

[2]

[3]

[4]