Դոնալդ Կրիսպ

Դոնալդ Կրիսպ
Ծննդյան թիվ՝	հուլիսի 27, 1882(1882-07-27)
Ծննդավայր՝	Bow, London Borough of Tower Hamlets, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Վախճանի թիվ՝	մայիսի 25, 1974(1974-05-25) (91 տարեկան)
Վախճանի վայր՝	Վան Նայս, Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն՝	Միացյալ Թագավորություն
Մասնագիտություն՝	դերասան, կինոռեժիսոր, գրող, կինոդերասան, կատարող, սցենարիստ և կինոպրոդյուսեր
Պարգևներ՝	և Հոլիվուդյան փառքի ծառուղու աստղ
IMDb։	ID 0187981

Ջորջ Վիլյամ Կրիսպ (անգլ.՝ George William Crisp,հուլիսի 27, 1882(1882-07-27), Bow, London Borough of Tower Hamlets, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն - մայիսի 25, 1974(1974-05-25), Վան Նայս, Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ), բրիտանացի դերասան, ռեժիսոր, պրոդյուսեր և սցենարիստ, 1942 թվականին երկրորդ պլանի տղամարդու լավագույն դերասան անվանակարգում արժանացել է Օսկարի։

Կենսագրություն

Ջորջ Վիլյամ Կրիսպը ծնվել է 1882 թվականի հուլիսի 27-ին՝ Լոնդոնի Բոու արվարձանում, բազմազավակ շոտլանդական ընտանիքում։ Նա տասը երեխաներից ամենափոքրն էր (չորս տղա և վեց աղջիկ) Էլիզաբեթ և Ջեյս Կրիսպների ընտանիքում։ Ջորջը ստացել էր տեղական կրթություն, և ապրելով իր ծնողների հետ, 1901 թվականին սկսում է աշխատել որպես ձիակառքի վարորդ։ Իր հետագա կրթությունը նա ստացել է Օքսֆորդի համալսարանում։ Անգլո-բուրական պատերազմի տարիներին ծառայել է 10-րդ թագավորական հուսարական գնդում։

1906 թվականին Կրիսպը ուղևորվեց ԱՄՆ։ Իրեն ԱՄՆ տեղափոխող նավի վրա համերգի ժամանակ նա կատարում է մի քանի երաժշտական համար, այդպիսով՝ գրավելով օպերային ղեկավար Ջոն Ֆիշերի ուշադրությունը, որը նրան առաջարկում է աշխատել իր մոտ։ Կրիսպը մասնակցում է Ֆիշերի շրջագայություններին ԱՄՆ-ում և Կուբայում, որից հետո որոշում է լրջորեն զբաղվել թատերական կարիերայով։ 1910 թվականին փոխելով Ջորջ անունը Դոնալդով՝ Կրիսպը սկսել է աշխատել որպես ռեժիսոր՝ հայտնի դրամատուրգ և ռեժիսոր Ջորջ Կոհանի մոտ։ Հենց այս ժամանակ էլ Կրիպսը ծանոթանում է ռեժիսոր Դեյվիդ Գրիֆիթի հետ, որի հետ մեկնում է Հոլիվուդ և որոշում է բախտը փորձել կինոյի ասպարեզում։

1908-1930 թվականներին աշխատել է Հոլիվուդում որպես Գրիֆիթի օգնական, ինչպես նաև նկարահանել է 9 սեփական կինոնկար և հայտնվել է մոտ հարյուր համր ֆիլմերում ոչ մեծ դերերում։ Բացառություն են կազմում իր աշխատանքները Գրիֆիթի 1915 թվականի «Рождение нации» և 1919 թվականի «Сломанные побеги» ֆիլմերում, որտեղ Կրիսպն ուներ ավելի մեծ և ուշագրավ դերեր։ Առաջին աշխարհամարտի տարիներին Դոնալդ Կրիպսը ծառայել է դաշնակիցների բանակի շարքերում, ինչպես նաև Մեծ Բրիտանիայի հետախուզության բաժանմունքում։

1930 թվականին էկրան բարձրացավ նրա վերջին ռեժիսորական աշխատանքը՝ «Сбежавшая невеста» ֆիլմը, որից հետո նա այլևս չի վերադարձել սեփական կինոնկարների ստեղծմանը, հիմնավորելով դա նրանով, որ հոգնել է պրոդյուսերների կողմից առաջնորդվելուց և իր ֆիլմերում աշխատանքի վերցնելու նրանց բազմահազար բարեկամներին։ Սկսված տասնամյակը շատ հաջողակ էր Կրիպսի դերասանական կարիերայում։ Այ դարիներին նա փայլուն կատարել է բազմաթիվ պայծառ բնավորության դերեր, ներառյալ դերերը «Ապսամբություն Բաունտիի վրա» (1935), «Թեթև հեծելազորի գրոհը» (1936), «Զարմանալի բժիշկ Կլիտերհաուս» (1938), «Հեզաբել» (1938), «Մոլեգին հողմերի դարավանդ» (1939) և «Ծովային բազե» (1940) ֆիլմերում։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը սկսվելուն պես Դոնալդ Կրիսպը նորից արձագանքում է զորահավաքի պարտքին, չնայելով նրան, որ իր դերասանական կարիերան իր հաջողության գագաթնակետին էր, և միանում է ԱՄՆ-ի բանակի պահեստային զորքերին, որտեղ ծառայում է մինչև գնդապետի աստիճան։ Այդ տարիներին նա դեռ երբեմն հայտնվում էր էկրանին, խաղալով 1941 թվականին իր ամենահիշարժան դերերից մեկը՝ Գվիլիմ Մորգանը Ջոն Ֆորդի «Որքան կանաչ էր իմ հովիտը» դրամայում։ Ֆիլմը, արժանանալով տասը անվանակարգերի Կինոարվեստի և գիտության ակադեմիայի մրցանակում, Դոնալդ Կրիսպին բերեց Օսկար՝ երկրորդ պլանի լավագույն տղամարդկային դերի համար։

1950-ական թվականների սկզբին Կրիսպը Հոլիվուդում հասավ աննախադեպ հաջողության՝ դառնալով այնտեղ ամենաազդեցիկ մարդկանցից մեկը։ Շատ տարիներ եղել է խորհրդական, նաև եղել է «Բանկ օֆ Ամերիկա» ֆինանսական ընկերության ղեկավար, դա էր պատճառը, որ Կրիպսին դուր եկած շատ կինոնախագծեր ստանում էին ֆինանսական օգնություն այդ ընկերության կողմից։ Վերջին անգամ Դոնալդ Կրիսպը մեծ էկրանին հայտնվել է 1963 թվականին «Гора Спенсера» ֆիլմում Հենրի Ֆոնդայի հետ՝ գլխավոր դերում։

Անձնական կյանք

Դոնալդ Կրիսպը ամուսնացած է եղել երեք անգամ։ 1912 թվականին նա ամուսնացել է դերասանուհի Հելեն Փիսի հետ և նրանք միասին մնացել են մինչև դերասանուհու մահը՝ մինչև հաջորդ տարի։ 1917 թվականին Կրիսպը ամուսնանում է Մարի Սթարքի հետ։ Նրանք բաժանվել են 1920 թվականին․ Մարի Սքարթը նույնիսկ ամուսնալուծույթունից հետո համր կինոյում շարունակել է հանդես գալ որպես Մարի Կրիսպ։ 1932 թվականին ամունսանում է հայտնի սցենարիստուհի Ջեյն Մուրֆինի հետ, ումից բաժանվել է 1944 թվականին։ Դոնալդ Կրիսպը մահացել է 1974 թվականին կաթվածից։ Բացի այդ, լինելով իր ժամանակի առաջադեմ դերասաններից, նա իր հետևից մեծ ավանդ է թողել է ֆիլմարտադրության ոլորտում։ Նա այս ոլորտում աշխատել է ավելի քան հիսուն տարի։ Կրիսպը թաղվել է Ֆորեսթ Լոունի գերեզմանատանը (Գլենդել, Կալիֆորնիա)։

Մրցանակներ

• Օսկար 1942 - «Երկրորդ պլանի լավագույն դերասան» («Как зелена была моя долина»)
• Կինոարտադրության մեջ նրա մեծ ներդրումը Հոլիվուդյան փառքի ծառուղում նշանավորվել է սեփական աստղով։

Ֆիլմագրություն

Դերասան

Որպես դերասան

Ֆիլմ	Տարի	Դեր
Through the Breakers	1908 (կարճամետրաժ)	Դեր ակումբում
Sunshine Sue	1910 (կարճամետրաժ)	Քաղցրավենիքի խանութի ղեկավար
A Child's Stratagem	1910 (կարճամետրաժ)	Ոստիկան
The Golden Supper	1910 (կարճամետրաժ)	Պալատական
Winning Back His Love	1910 (կարճամետրաժ)	Դեր բեմի դռան մոտ
A Plain Song	1910 (կարճամետրաժ)	Դեր կայարանում
The Two Paths	1910 (կարճամետրաժ)	Սպասավոր
Heart Beats of Long Ago	1911 (կարճամետրաժ)	Պալատական
What Shall We Do with Our Old?	1911 (կարճամետրաժ)	Դատական կարգադրիչ
A Decree of Destiny	1911 (կարճամետրաժ)	Դեր ակումբում/ հարսանիքի ժամանակ
Her Awakening	1911 (կարճամետրաժ)	Վթարի վկա
Out from the Shadow	1911 (կարճամետրաժ)	Դեր պարի ժամանակ
The Making of a Man	1911 (կարճամետրաժ)	Դերասան
The Long Road	1911 (կարճամետրաժ)	Ծառա/տանուտեր
The Battle	1911 (կարճամետրաժ)	Դաշնության զիվոր
The Miser's Heart	1911 (կարճամետրաժ)	Ոստիկան
Help Wanted	1911 (կարճամետրաժ)	Դեր միջանցքում
Fate's Turning	1911 (կարճամետրաժ)	Սպասավոր
The Poor Sick Men	1911 (կարճամետրաժ)	Ոստիկան
A Wreath of Orange Blossoms	1911 (կարճամետրաժ)	Ծառա
Conscience	1911 (կարճամետրաժ)	Ոստիկան
The Diving Girl	1911 (կարճամետրաժ)	Լողորդ
Swords and Hearts	1911 (կարճամետրաժ)	Պարտիզպան
The Squaw's Love	1911 (կարճամետրաժ)	Հնդկացի
The Adventures of Billy	1911 (կարճամետրաժ)	Առաջին թափառաշրջիկ
The Failure	1911 (կարճամետրաժ)	Գործատու
The Eternal Mother	1912 (կարճամետրաժ)	Դեր դաշտում
The Musketeers of Pig Alley	1912 (կարճամետրաժ)	Մրցակից բանդայի անդամ
Olaf—An Atom	1913 (կարճամետրաժ)	Մուրացկանը
The Battle of the Sexes	1914 (կարճամետրաժ)	Ֆրենկ Էնդրյուս
Home, Sweet Home	1914 (կարճամետրաժ)	Մոր որդին
The Escape	1914	«Ցուլ» ՄաքԳի
The Mysterious Shot	1914 (կարճամետրաժ)	Բաք
The Stiletto	1914 (կարճամետրաժ)	Անջելինո
The Mountain Rat	1914 (կարճամետրաժ)	Սթիվ
The Different Man	1914 (կարճամետրաժ)	Ագարակի ֆերմեր
The Birthday Present	1914 (կարճամետրաժ)	Ավազակը
The Avenging Conscience	1914	Մինոր Ռոլ
The Tavern of Tragedy	1914 (կարճամետրաժ)	Լրտես, Բոբ Ջեյմսոն
Her Mother's Necklace	1914 (կարճամետրաժ)	Ավազակը
The Great God Fear	1914 (կարճամետրաժ)	Դիք Սթուլ
His Mother's Trust	1914 (կարճամետրաժ)	Բժիշկ Քին
The Warning	1914 (կարճամետրաժ)	Պարոն Էդվարթս
Another Chance	1914 (կարճամետրաժ)	Թափառաշրջիկը
The Birth of a Nation	1915	Գեներալ Գրանտ
The Love Route	1915	Հարի Մարշալ
The Commanding Officer	1915	Գնդապետ Արչեր
May Blossom	1915	Սթիվ Հարլանդ
A Girl of Yesterday	1915	Ա․ Հ․ Մոնրո
Ramona	1916	Ջիմ Ֆարար
Broken Blossoms	1919	Բաթլինգ Բուրոուս
The Bonnie Brier Bush	1921	Լաչլան Քեմփբել
Don Q, Son of Zorro	1925	Դոն Սեբաստիան
The Black Pirate	1926	ՄաքԹավիշ
Stand and Deliver	1928	Լոնդոնի ակումբի անդամ
The River Pirate	1928	Քակսթոն
The Viking	1928	Լեյֆ Էրիկսոն
Trent's Last Case	1929	Սիգսբի Մանդերսոն
The Pagan	1929	Պարոն Ռոջեր Սլեյթեր
The Return of Sherlock Holmes	1929	Գնդապետ Մորան
Scotland Yard	1930	Չարլզ Ֆոքս
Kick In	1931	Ոստիկանության կոմիսար Հարվեյ
A Passport to Hell	1932	Զորավար Սնայդեր
Red Dust	1932	Գվիդոն, մենեջեր
Broadway Bad	1933	Դարրրալ
The Crime Doctor	1934	Պարոն Էնթոնի
The Key	1934	Փիդար Քոնլան
The Life of Vergie Winters	1934	Մայք Դեյվի
British Agent	1934	Մարշալ Օ'Ռեյլի
What Every Woman Knows	1934	Դեյվիդ Ուայլի
The Little Minister	1934	Բժիշկ ՄաքՔուին
Vanessa: Her Love Story	1935	Ջորջ, պանդոկի պահակը
Laddie	1935	Պարոն Փրայոր
Oil for the Lamps of China	1935	ՄաքՔարթեր
Mutiny on the Bounty	1935	Բուրկիտ
The White Angel	1936	Բժիշկ Հանթ
Mary of Scotland	1936	Հանթլի
The Charge of the Light Brigade	1936	Գնդապետ Քեմփբել
A Woman Rebels	1936	Դատավոր Բայրոն Թիսթելուեյթ
Beloved Enemy	1936	Լիամ Բերք
The Great O'Malley	1937	Կապիտան Քրոմվել
Parnell	1937	Դավիթ
The Life of Emile Zola	1937	Մայթր Լաբորի
Confession	1937	Նախագահող դատավոր
That Certain Woman	1937	Ջեք Մերիք
Sergeant Murphy	1938	Գնդապետ Թոդ Քարութերս
Jezebel	1938	Բժիշկ Լիվինգսթոն
The Beloved Brat	1938	Ջոն Մորգան
The Amazing Dr. Clitterhouse	1938	Ոստիկանության տեսուչ Լյուիս Լեյն
Valley of the Giants	1938	Էնդի Սթոն
The Sisters	1938	Թիմ Հազելթոն
Comet Over Broadway	1938	Ջո Գրանտ
The Dawn Patrol	1938	Ֆիփս
The Oklahoma Kid	1939	Դատավոր Հարդվիք
Wuthering Heights	1939	Բժիշկ Քենեթ
Juarez	1939	Գեներալ Մարեչալ Աքիլ Բազեյն
Sons of Liberty	1939 (կարճամետրաժ)	Ալեքսանդր ՄաքԴոնգալ
Daughters Courageous	1939	Սամուել «Սամ» Սլոուն
The Old Maid	1939	Բժիշկ Լանշել
The Private Lives of Elizabeth and Essex	1939	Ֆրենսիս Բեկոն
Dr. Ehrlich's Magic Bullet	1940	Նախարար Ալթոֆ
The Sea Hawk	1940	Սըր Ջոն Բերլեսոն
City for Conquest	1940	Սքոթի ՄաքՖերսոն
Knute Rockne, All American	1940	Հայր Ջոն Քալահան
Shining Victory	1941	Բժիշկ Դրյուիթ
Dr. Jekyll and Mr. Hyde	1941	Սըր Չարլզ Էմերի
How Green Was My Valley	1941	Գվիլիմ Մորգան
The Gay Sisters	1942	Ռալֆ Պեդլոչ
Forever and a Day	1943	Կապիտան Մարտին
Lassie Come Home	1943	Սեմ Քարաքլոուչ
The Uninvited	1944	Հրամանատար Բիչ
The Adventures of Mark Twain	1944	Ջ․ Բ․ Փոնդ
National Velvet	1944	Պարոն Հերբերտ Բրաուն
Son of Lassie	1945	Սեմ Քարաքլոուչ
The Valley of Decision	1945	Վիլյամ Սքոթ
Ramrod	1947	Ջիմ Քրյու
Hills of Home	1948	Դրումշեղ
Whispering Smith	1948	Բարնի Ռեդսթոք
Challenge to Lassie	1949	«Ջոք» Գրեյ
Bright Leaf	1950	Քաղաքապետ Ջեյմս Սինգլթոն
Home Town Story	1951	Ջոն ՄաքՖարլանդ
Prince Valiant	1954	Ագուար արքա
The Long Gray Line	1955	Ծեր Մարտին
The Man from Laramie	1955	Ալեք Վագգոման
Drango	1957	Դատավոր Ալեն
Saddle the Wind	1958	Դենիս Դենին
The Last Hurrah	1958	Կարդինալ Մարտին Բըրք
A Dog of Flanders	1959	Ջեհան Դաաս
Pollyanna	1960	Քաղաքապետ Կարլ Ուորեն
Greyfriars Bobby: The True Story of a Dog	1961	Ջեյմս Բրաուն
Spencer's Mountain	1963	Պապիկ Զուբուլոն Սփենսեր

Ռեժիսոր

Որպես ռեժիսոր

Ֆիլմ	Տարի
Her Father's Silent Partner	1914(կարճամետրաժ)
Ramona	1916
Rimrock Jones	1918
Believe Me, Xantippe	1918
The Goat	1918
Love Insurance	1919
Why Smith Left Home	1919
It Pays to Advertise	1919
Too Much Johnson	1919
The Six Best Cellars	1920
Miss Hobbs	1920
Held by the Enemy	1920
Appearances	1921
The Princess of New York	1921
The Bonnie Brier Bush	1921
Tell Your Children	1922
The Navigator	1924 (Բաստեր Քիթոնի հետ)
Ponjola	1924
Don Q, Son of Zorro	1925
Young April	1926
Dress Parade	1927
Nobody's Widow	1927
The Cop	1928
The Runaway Bride	1930