Գրիմ եղբայրների հեքիաթներ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գրիմ եղբայրների հեքիաթներ
գերմ.՝ Kinder- und Hausmärchen[1] և գերմ.՝ Kinder und Hausmärchen
ՀեղինակՅակոբ Գրիմ և Վիլհելմ Գրիմ
Տեսակհեքիաթների ժողովածու և գրական ստեղծագործություն
Ժանրհեքիաթ և ժողովրդական բանահյուսություն
Կազմված էKinder- und Haus-Märchen Band 1? և Kinder- und Haus-Märchen Band 2?
Բնօրինակ լեզուգերմաներեն
Ստեղծման տարեթիվ1806
ԽմբագիրՅակոբ Գրիմ[1] և Վիլհելմ Գրիմ[1]
ԵրկիրԳերմանիա և  Kingdom of Westphalia
Հրատարակման տարեթիվ1812, 1813 և 1819
 Grimm's Fairy Tales Վիքիպահեստում

«Մանկական և ընտանեկան հեքիաթներ» (գերմ.՝ Kinder- und Hausmärchen,), գերմանական ժողովրդական հեքիաթների գրական ժողովածու՝ մշակված Հակոբ, Վիլհելմ Գրիմ եղբայրների կողմից։ Առաջին անգամ լույս է տեսել 1812 թվականին։ ՄԵր օրերում առավել հայտնի է «Գրիմ եղայրների հեքիաթներ» անունով (գերմ.՝ Grimms Märchen)։ Հեքիաթների առաջին ձեռագիր ժողովածուն 1810 թվականին Գրիմ եղբայրները՝ ծանոթանալով անձնական խնդրանքին ուղարկում են իրենց ընկեր՝ Կլեմենս Բրենտանոյին, սակայն վերջինս այն ետ չի վերադարձնում։ Տարիներ անց, եղբայրների մահից հետո, ձեռագիրը գտնվում է Էլզաս նահանգի Էլենբերգ քաղաքի տաճարում։ Այսօր այն հայտնի է որպես «1810 թվականի Էլենբերգյան ձեռագիր» անունով։ Այն բովանդակում է 49 հեքիաթ, որոնցից տասնհինգը գրել է Վիլհելմ Գրիմը, իսկ քսանյոթը պատկանում են Հակոբ Գրիմի գրչին։ Սրանք ուղղակիորեն լսվել են հեքիաթասաց Հեսսենից։ Մնացածը վերցված են գրական աղբյուրներից։

Հեքիաթասաց Դորեթեյ Ֆիմանի դիմանկարը հեքիաթների ժողովածուից, երկրորդ հրատարակություն

Հեքիաթների ժողովածու[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջին հրատարակություն (1812)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համար[2] Հայերեն անվանում
(տարբերակներով)
Բնօրինակ անվանում Ծանոթագրություն
1* Հեքիաթ արքայազն գորտի մասին
Der Froschkönig oder der eiserne Heinrich
2 Կատվի ու մկան ընկերություն
(Կատուն և մուկը միասին)
Katze und Maus in Gesellschaft
3* Աստվածամոր հոգեորդի
(Մարիամի զավակ)
Marienkind
4* Հեքիաթ երիտասարդի մասին, ով գնաց սովորելու վախը
Märchen von einem, der auszog das Fürchten zu lernen
5* Գայլն ու յոթ ուլիկները Der Wolf und die sieben Geißlein
6* Հավատարիմ Հովհաննես
(Հավատարիմ Հովհան)
Der treue Johannes երկու հրատարակությամբ, առաջինում։ Von der Nachtigall und der Blindschleiche
7* Շահավետ շրջանառություն
Der gute Handel երկու հրատարակությամբ, առաջինում։ Der gestohlene Heller
8 Տարօրինակ երաժիշտ
(Հիանալի երաժիշտ)
Der wunderliche Spielmann երկու հրատարակությամբ, առաջինում։ Die Hand mit dem Messer
9* Տասներկու եղբայրներ Die zwölf Brüder
10* Խաբեբա խառնամբոխ Das Lumpengesindel
11* Եղբայր և քույր Brüderchen und Schwesterchen
12 Ռապունցել
(Զանգակ)
Rapunzel
13* Երեք փոքրիկ թզուկներ
(Երեք փոքրիկ թզուկներն անտառում)
Die drei Männlein im Walde
14* Երեք ջրաղացպաններ Die drei Spinnerinnen
15* Հենզելն ու Գրետելը
(Անուշահացի խրճիթ)
Hänsel und Gretel
16 Երեք օձային թերթիկներ Die drei Schlangenblätter երկու հրատարակությամբ, առաջինում։ Herr Fix und Fertig
17 Սպիտակ օձ Die weiße Schlange
18 Ցողունիկը, ածխիկը և բակլան Strohhalm, Kohle und Bohne
19* Ձկնորսի և նրա կնոջ մասին Vom Fischer und seiner Frau
20 Քաջ դերձակը Das tapfere Schneiderlein
21* Մոխրոտը
(Կեղտոտը)
Aschenputtel
22 Հանելուկը (հեքիաթ) Das Rätsel երկու հրատարակությամբ, առաջինում։ Wie Kinder Schlachtens miteinander gespielt haben
23 Մկնիկի, թռչնի և երշիկի մասին Von dem Mäuschen, Vögelchen und der Bratwurst
24* Տիկին ձնաբուք
Frau Holle
25* Յոթ ագռավներ Die sieben Raben
26* Կարմիր գլխարկ Rotkäppchen
27* Բրեմենյան երաժիշտներ Die Bremer Stadtmusikanten երկու հրատարակությամբ, առաջինում։ Der Tod und der Gänshirt
28 Երգող ոսկրիկ Der singende Knochen
29 Երեք ոսկե մազերով սատանան
Der Teufel mit den drei goldenen Haaren
30 Ոջիլիկն ու լվիկը Läuschen und Flöhchen

Վեցերորդ հրատարակությունից (1850)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համար
(ՉՀՀ)
Հայերեն անվանում
(տարբերակներով)
Բնօրինակ անվանում Ծանոթագրություն
194 Ցորենի հասկ Die Kornähre
195 Գերեզմանային բլուր Der Grabhügel
196 Ծեր Ռինկրանկ Oll Rinkrank
197 Բյուրեղյա փուչիկ Die Kristallkugel
198 Օրիորդ Մալեն
Jungfrau Maleen
199 Գոմշի կաշվից ճտկակոշիկ Der Stiefel von Büffelleder
200 Ոսկե բանալի Der goldene Schlüssel առաջին հրատարակությունից, երկրորդ հատորի վերջին հեքիաթ

Մանկական ավանդազրույցներ՝ երկրորդ հրատարակության լրացում (1819)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համար
Հայերեն անվանում
(տարբերակներով)
Բնօրինակ անվանում Ծանոթագրություն
201 Ծերունին անտառում Der heilige Joseph im Walde բառացիորեն ՝ «սուրբ Իոսիֆն անտառում»
202 Տասներկու առաքյալներ (ավանդազրույց) Die zwölf Apostel
203 Վարդը (ավանդազրույց) Die Rose
204 Աղքատությունն ու խոնարհությունը բերում են փրկության Armut und Demut führen zum Himmel
205 Աստված կերակրեց Gottes Speise բառացիորեն՝ «աստվածային կերակուր»
206 Երեք կանաչ ճյուղեր Die drei grünen Zweige
207 Աստվածամոր փոքրիկ գավաթներ Muttergottesgläschen Գրիմ եղբայրների հեքիաթների ժողովածուից միակ ստեղծագործությունը, որը երբևէ չի հրատարակվել ռուսերեն
208 Պառավ Das alte Mütterchen բառացիորեն՝ «ծեր տանտիրուհի»
209 Տղան դրախտում Die himmlische Hochzeit բառացիորեն՝ «երկնային հարսանիք», 2 հրատարակությունից՝ 1 հրատարակության մեջ
210 Պնդուկենու ճյուղ Die Haselrute երկրորդ հրատարակությունից

Հավելվածներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Der Mann vom Galgen
  • Die Laus
  • Der starke Hans
  • Der gestiefelte Kater
  • Die böse Schwiegermutter
  • Märchenhafte Bruchstücke in Volksliedern

Էկրանավորումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #4132759-7 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  2. * (звёздочкой) в таблицах отмечены сказки, вошедшие в детский сборник Kleine Ausgabe

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Գրիմ եղբայրները bookmark.am-ում
  • Household Tales, by Jacob Grimm and Wilhelm Grimm. Translated by Margaret Hunt
  • Գրիմ եղբայրների հեքիաթները գուտենբերգի նախագծում
  • Ashliman, D. L. (1998–2020). «The Grimm Brothers' Children's and Household Tales (Grimms' Fairy Tales)». University of Pittsburgh.