Գազ տարօրինակ
| Գազ տարօրինակ | |
 Գազ տարօրինակ | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Բակլածաղկավորներ (Fabales) |
| Ընտանիք | Բակլազգիներ (Fabaceae) |
| Ենթաընտանիք | Բակլայիններ (Faboideae) |
| Տրիբա | Galegeae |
| Ցեղ | Գազ (Astragalus) |
| Տեսակ | Գազ տարօրինակ (A. paradoxus) |
| Միջազգային անվանում | |
| Astragalus paradoxus | |
Գազ տարօրինակ (լատին․՝ Astragalus), լոբազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բազմամյա համարյա մերկ բույս է։ Ցողունները խիստ կարճացած են, ստորգետնյա, խիտ փաթաթված մահացած տերևների թելանման մնացորդներով։ Տերևների երկարությունը 4-20 սմ է, տերևիկները 5-6-ական զույգ են, ծաղկակիրները շատ կարճ են, 2-3 ծաղիկներով։ Պսակը սպիտակավուն է՝ մանուշակագույն երանգով, նավակը՝ ավելի մուգ։ Դրոշը ունի 20-52 մմ երկարություն։ Ունդերը ձվագնդաձև են։ Նավակը և թիակները մինչև երկարության կեսը միաձուլված են առէջի խողովակի հետ[1]։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հանդիպում է Երևանի ֆլորիստիկական շրջանում (Գոռավան, Ենգիջա, Զվարթնոց, Երախ)։ Աճում է նաև Նախիջևանում, Արևելյան Անատոլիայում և Հյուսիսարևմտյան Իրանում[1]։
Էկոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աճում է ստորին լեռնային գոտում` ծովի մակարդակից 800-1000 մ բարձրությունների վրա, ավազոտ տեղերում՝ անապատում և կիսաանապատում։ Ծաղկում է ապրիլ-մայիս ամիսներին, պտղաբերում՝ մայիս-հունիսին[1]։
Պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խիստ մասնատված արեալով վտանգված տեսակ է։ Տարածման շրջանի մակերեսը 5000 կմ²-ից պակաս է, բնակության շրջանի մակերեսը՝ 500 կմ-ից պակաս։ Աճում է ինտենսիվ յուրացվող տարածքներում։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված էր որպես ոչնչացման սպառնալիքի ենթակա տեսակ։ Ընդգրկված չէ CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Աճելավայրերից մեկը պահպանվում է «Խոսրովի անտառ» պետական արգելոցի «Գոռավանի արգելավայրի ավազուտային անապատի» տարածքում[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գազ տարօրինակ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գազ տարօրինակ» հոդվածին։ |
|
|