Ալ-Բուրակ

Ալ-Բուրակ;
Տեսակ	առասպելական էակ
Երևի համընկնում է	Blitzen?
	Buraq Վիքիպահեստում

Ալ֊Բուրակ (արաբ․՝ البُراق‎‎, al-Burāq, «կայծակ»‎‎), իսլամական ավանդություններում դիցաբանական էակ, որը Մուհամմադ մարգարեին տեղափոխում է դրախտ։ Պատկերվում է որպես սպիտակ կիսաձի, կիսաջորի և կիսաավանակ։ Երկու կողմից ունի թռչնի թևեր։ Բուրակն առաջին անգամ հայտնվում է Մուհամմադի Մեքքայից Երուսաղեմ կատարած գիշերային ճանապարհորդությունը՝ իսրան (արաբ․՝ إِسْرَاءٌ ‎‎), նկարագրող հադիսում։ Բուրակի օգնությամբ Մուհամմադը կարողանում է մեկ գիշերվա ընթացքում հաղթահարել այդ մեծ տարածությունը^[1]։

Այլ ավանդություններում Բուրակը պատկերվում էր կնոջ գլխով և սիրամարգի պոչով։ Հետզհետե իսրան նկարագրող ավանդույթը փոխկապակցվում է Մուհամմադի դրախտ վերհամբաձման նկարագրության հետ, իսկ երկինք բարձրացող սանդուղքը փոխարինվում է Բուրակով։

Ծագումնաբանություն

Իրանիկայի համաձայն «Բուրակ» ստուգաբանորեն նույնականացվում է պարսկերեն «barāg» կամ «bārag» բառերի հետ, որոնք թարգմանվում են որպես «հեծյալ գազան» և «լեռ »^[2]։ Արաբերենում այս փոխառնությունը օգտագործվում է միայն իսրայի մասին պատմող հադիսում։

Շրի Կամադխենու

Բուրակը որոշ ընդհանրություններ ունի հինդուսիտական աստվածուհի Շրի Կամադխենու հետ, որը երբեմն պատկերվում է կովի տեսքով, կնոջ գլխով, թևերով և սիրամարգի պոչով։ Աստավածուհուն պատկերող կտավները հիշեցնում են Բուրակի հայտնի նկարները^[3]։

Մշակութային ազդեցությունը

Թուրքիայում Բուրակը տղամարդկանց տարածված անուն է^[4]։
«Բուրակ Այր» լիբիական և ինդոնեզիական նախկին «Բուրակ Ինդոնիզիա Այրլայնս» ավիաուղիները կոչվել են են Բուրակի անունով։
Էլ֊Բուրակը Ռաֆայել Սաբատինիի «Ծովային Բազե» նովելի հերոսներից մեկն է^[5]։ Էլ֊Բուրակը(Ֆրնեսի Քսավիեր Գորդոն) Ռոբերտ Իրվին Հովարդ «Էլ֊Բուրակը և անապատային արկածները» գրքի հերոսներից մեկն է։ Եկուսն էլ առանձնանում էին իրենց ռեակիցաների արագությամբ։
Պակիստանում կառուցված «ՆԵՍՔՈՄ Բուրակ» դրոնը կոչվել է Բուրակի անունով^[6]։
Բուրակը պատկերված է ինդոնեիզական Աչեխ նահանգի պաշտոնական կնիքի վրա^[7]։
Իրանական Բուրաղ զրահամեքենան կոչվել է Բուրակի անունով։
Մալազիայի նավթային նախկին ընկերություններից մեկը կոչվում էր «Բուրակ Օյլ»։