Jump to content

Աֆրիկյան ծագում ունեցող կանանց միջազգային օր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Աֆրիկյան ծագում ունեցող կանանց միջազգային օր

Տեսակcelebration? և միջազգային օր
ԱմսաթիվՀուլիսի 25
սկսած1992
Հաստատվածհուլիսի 25, 1992
Անվանված էblack women?
Ի հիշատակblack women?
Կանանց միջազգային գործադուլ 2018, Բուենոս Այրես

Աֆրիկյան ծագում ունեցող կանանց միջազգային օր, Լատինական Ամերիկայի և Կարիբյան ավազանի սևամորթ կանանց միջազգային օր[1], հակիրճ հայտնի է որպես Սևամորթ կանանց օր, հայտնի է նաև որպես աֆրո-լատինաամերիկացիների, աֆրո-Կարիբյան և սփյուռքի Կանանց միջազգային օր[2], աֆրիկյան ծագում ունեցող կանանց միջազգային օր (իսպ.՝ Día Internacional de la Mujer Afrodescendiente)[3]։ Այն 1992 թվականից ի վեր նշվում է հուլիսի 25-ին և պայմանավորված է աֆրոֆեմինիստական շարժմամբ, աֆրիկյան սփյուռքի և աֆրիկյան ծագում ունեցող անձանց իրավունքների ավելի լայն ճանաչմամբ։

Ըստ Wonder Woman Project-ի (WWP), Լատինական Ամերիկայում ապրում է աֆրիկյան ծագում ունեցող շուրջ 130 միլիոն մարդ։ Կանայք կազմում են այս խմբի 51%-ը։ Ըստ ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի և WWP-ի, տարածաշրջանում աֆրիկյան ծագում ունեցող անձինք հաճախ բախվում են ռասայական խտրականության և մարգինալացման, ինչը կարելի է բացատրել պատմական գործոններով, ինչպիսիք են ստրկությունը և գաղութատիրությունը[4][5]։ Այնուամենայնիվ, աֆրիկյան ծագում ունեցող կանայք ենթարկվում են խտրականության՝ ինչպես ռասայի, այնպես էլ սեռով պայմանավորված։ Հետևաբար, նրանք ավելի հակված են օբյեկտիվացման, սեռականացման և ֆիզիկական, հոգեբանական և սեռական բռնության տարբեր ձևերի[6][5]։ Բացի այդ, աֆրիկյան ծագում ունեցող կանայք բախվում են որակյալ կրթության, զբաղվածության հնարավորությունների, հարմարավետ կացարանների և առողջապահական ծառայությունների հասանելիության մեծ խոչընդոտների[4][7][5]։

Օրինակ՝ Կոլումբիայում աֆրիկյան ծագում ունեցող կանայք, ովքեր իրավապաշտպաններ են, բախվում են բռնության և սպառնալիքների, այդ թվում՝ կանանց սպանության և բռնաբարության մեծ ռիսկի։ Բռնությունները, որոնց նրանք ենթարկվում են, հաճախ նպատակ ունեն լռեցնել նրանց, վերահսկողություն հաստատել նրանց տարածքների վրա և վախեցնել նրանց համայնքներին։ Այս կանայք ռիսկի են ենթարկվում ոչ միայն իրենց տարածքները պաշտպանելու, այլև կարծրատիպային գենդերային դերերին մարտահրավեր նետելու համար[8]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս տոնն իր արմատներն ունի աֆրիկյան ծագում ունեցող կանանց պատմական ժողովում, որը տեղի է ունեցել Դոմինիկյան Հանրապետությունում 1992 թվականի հուլիսի 25-ին։ Այս հանդիպմանը Լատինական Ամերիկայի 32 երկրների 300 կանայք հավաքվել էին քննարկելու քաղաքական քարոզչության ռազմավարությունը և դաշինքներ ստեղծելու գենդերային տեսանկյունից ռասիզմի դեմ պայքարելու համար։ Այս կարևոր իրադարձության արդյունքում հուլիսի 25-ը հայտարարվեց աֆրիկյան ծագում ունեցող կանանց միջազգային օր, որը հայտնի է նաև որպես Աֆրո-Լատինական Ամերիկայի, Աֆրո-Կարիբյան ավազանի և սփյուռքի Կանանց միջազգային օր[9][10]։

Միավորված ազգերի կազմակերպությունը 2015-2024 թվականները հայտարարել է «Աֆրիկյան ծագում ունեցող անձանց միջազգային տասնամյակ»՝ նպատակ ունենալով վերացնել պատմական անարդարություններն ու շարունակվող մարտահրավերները, որոնց բախվում են աֆրիկյան ծագում ունեցող անձանց համայնքները ամբողջ աշխարհում[11]։ Այս շրջանակներում աֆրիկյան ծագում ունեցող կանանց միջազգային օրը նշվում է որպես հատուկ տոն՝ նվիրված աֆրիկյան ծագում ունեցող կանանց փորձին, նվաճումներին և կարիքներին։ Ամերիկյան պետությունների կազմակերպությունը (OAS) նշել է այդ օրը՝ կոչ անելով պետություններին արմատախիլ անել աֆրիկյան ծագում ունեցող կանանց նկատմամբ խարանն ու խտրականությունը և կոնկրետ միջոցներ ձեռնարկել ռասայական վիրավորանքները և ատելության խոսքը կանխելու համար[12]։

Պաուլինա Քիշնեուն (ձախից), Անա Ֆլավիա Մագալհաես Պինտոն (կենտրոնում) և Աննա Մարիա Գոնսալվեսը (աջից) 2014 թվականի Լատինիդադես փառատոնի ժամանակ։

Festival Latinidades-ը ամենամյա միջոցառում է, որն այդ օրը նշվում է Բրազիլիայում 2008 թվականից[13][14]։ Այն համարվում է Լատինական Ամերիկայի սևամորթ կանանց ամենամեծ փառատոնը[15][16]։ Փառատոնի նպատակն է խթանել քաղաքական և մշակութային քննարկումները, կանանց միջև փորձի փոխանակման տարածք ստեղծել և ընդգծել հասարակության մեջ սևամորթ կանանց առջև ծառացած ներդրումն ու մարտահրավերները[15][16]։ 2020 թվականի դրությամբ փառատոնն անմիջական ազդեցություն է ունեցել ավելի քան 300,000 մարդու վրա՝ անցկացնելով ավելի քան 200 դասընթացներ և ցուցադրելով ավելի քան 200 գեղարվեստական ներկայացումներ[1]։

Նպատակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տոնի նպատակն է ուշադրություն հրավիրել աֆրիկյան ծագում ունեցող կանանց վրա և խթանել հանրային քաղաքականությունը, որն օգնում է բարելավել նրանց կյանքի որակը և վերացնել ռասիզմն ու խտրականությունը։ 1992 թվականի հանդիպումը սահմանեց քաղաքական քարոզչության և գործընկերության ռազմավարություններ՝ գենդերային տեսանկյունից ռասիզմի դեմ պայքարելու համար[17]։

Աֆրիկյան ծագում ունեցող կանանց միջազգային օրն անցկացվում է ի հիշատակ և ուժեղացնելու ռասայական խտրականության դեմ պայքարը, որն ուղղված է էթնիկ և ռասայական ծագման վրա հիմնված նախապաշարմունքների վերացմանը։ Այն նպատակ ունի ճանաչել աֆրիկյան ծագում ունեցող կանանց նվաճումները, արժեքները, մշակույթն ու իմաստությունը հասարակության մեջ։ Այս օրն ընդգծում է նրանց ներկայությունն ու ներդրումը տարբեր ոլորտներում, ներառյալ գիտությունը, սպորտը, իրավագիտությունը, արվեստը, քաղաքականությունը, ակտիվությունը և այլն[9][10][18]։

Աֆրիկյան ծագում ունեցող կանանց միջազգային օրը հնարավորություն է տալիս նշելու և ուժեղացնելու պայքարը ռասայական խտրականության և նախապաշարմունքների դեմ, որոնք հիմնված են էթնիկ և ռասայական ծագման վրա։ Այն նպատակ ունի ճանաչել աֆրիկյան ծագում ունեցող կանանց նվաճումները, արժեքները, մշակույթն ու իմաստությունը հասարակության մեջ և ընդգծել նրանց ներկայությունն ու ներդրումը տարբեր ոլորտներում, ինչպիսիք են գիտությունը, սպորտը, իրավագիտությունը, արվեստը, քաղաքականությունը և ակտիվությունը[19]։ Տոնակատարությունը նպատակ ունի խրախուսել աֆրիկյան ծագում ունեցող կանանց հավասար իրավունքներն ու հնարավորությունները՝ միաժամանակ մարտահրավեր նետելով նրանց առջև ծառացած համակարգային անհավասարությանը[19]։ Սա հնարավորություն է բարձրացնել իրազեկությունը աֆրիկյան ծագում ունեցող կանանց փորձի և մարտահրավերների վերաբերյալ, նպաստել երկխոսությանը, քարոզչությանը և սոցիալական փոփոխություններին[19][20]։

Աֆրիկյան ծագում ունեցող կանանց միջազգային օրվա ընթացքում անցկացվում են տարբեր միջոցառումներ, ներառյալ համաժողովներ, խմբային քննարկումներ, սեմինարներ, գեղարվեստական ներկայացումներ և համայնքային միջոցառումներ[21][15]։ Այս նախաձեռնությունները նպատակ ունեն խթանել երկխոսությունը, գիտելիքների փոխանակումը և հզորացումը, ինչպես նաև լուծել աֆրիկյան ծագում ունեցող կանանց առջև ծառացած հատուկ մարտահրավերները։ Մասնակցելով այս միջոցառումներին՝ անհատներն ու կազմակերպությունները նպաստում են ավելի մեծ նպատակի՝ հասնել ռասայական և գենդերային հավասարության, կոտրել կարծրատիպերը և ստեղծել ավելի ընդգրկուն և արդար հասարակություն[22][23]։

ՄԱԿ-ը նաև օգոստոսի 31-ը հայտարարել է Աֆրիկյան ծագում ունեցող անձանց միջազգային օր, որն առաջին անգամ նշվել է 2021 թվականին՝ նպատակ ունենալով ընդգծել ներդրումները և վերացնել խտրականության բոլոր ձևերը աֆրիկյան ծագում ունեցող անձանց նկատմամբ ամբողջ աշխարհում[24]։ Այս հիշարժան օրերը միասին նպաստում են ամբողջ աշխարհում աֆրիկյան ծագում ունեցող անհատների և համայնքների առջև ծառացած իրավունքների, փորձի և մարտահրավերների վերաբերյալ իրազեկվածության բարձրացմանը[25]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Travae, Marques (2019 թ․ հուլիսի 25). «Festival Latinidades: Largest Event For Black Women of Latin America». Black Brazil Today (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 8-ին.
  2. ↑ Dulman, Yael (2022 թ․ հոկտեմբերի 12). «International Day of Afro-Latin American, Afro-Caribbean, and Diaspora Women, July 25th». WWP. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 15-ին.
  3. ↑ «Internacional Afro-descendant Women's Day». Unesco Chair on Education for Social Justice. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 30-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 15-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 Dulman, Yael (2022 թ․ հոկտեմբերի 12). «International Day of Afro-Latin American, Afro-Caribbean, and Diaspora Women, July 25th». WWP. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 15-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 «Women and Girls of African Descent: Human Rights Achievements and Challenges» (PDF). OHCHR. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2023 թ․ հուլիսի 15-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 15-ին.
  6. ↑ Kalunta-Crumpton, Anita (2019 թ․ հոկտեմբերի 11). Violence against Women of African Descent: Global Perspectives (անգլերեն). Rowman & Littlefield. ISBN 978-1-4985-8097-7. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հուլիսի 15-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 15-ին.
  7. ↑ «Interview with Camila Rivera: Co-founder of the Luanda Afro-Descendant Women's Collective from Chile». UNESCO. 2023 թ․ ապրիլի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 15-ին.
  8. ↑ «Understanding Threats Against Afro-Descendant Women Human Rights Defenders: Re-Envisioning Security – Columbia Human Rights Law Review». hrlr.law.columbia.edu. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 18-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 15-ին.
  9. ↑ 9,0 9,1 «Internacional Afro-descendant Women's Day». Unesco Chair on Education for Social Justice. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 30-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 15-ին.
  10. ↑ 10,0 10,1 «Working together for the vindication of the rights and dignity of Afro-descendant women». UN Women – Americas and the Caribbean (անգլերեն). 2021 թ․ հուլիսի 23. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ սեպտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 15-ին.
  11. ↑ «The International Decade of Afro-Descendants: Where Are We Now?». WOLA (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 15-ին.
  12. ↑ OAS (2009 թ․ օգոստոսի 1). «OAS - Organization of American States: Democracy for peace, security, and development». www.oas.org (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 15-ին.
  13. ↑ DF, Do G1 (2016 թ․ հուլիսի 25). «No DF, 'Festival Latinidades' debate papel do negro na comunicação». Distrito Federal (բրազիլական պորտուգալերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 29-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 8-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  14. ↑ «Festival da mulher afrolatina tem shows, debates, cinema e mais». Portal Geledes. 2015 թ․ հուլիսի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 8-ին.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Braziliense', 'Correio (2014 թ․ հունիսի 30). «Festival Latinidades 2023 começa em Brasília na próxima semana». Diversão e Arte (բրազիլական պորտուգալերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 8-ին.
  16. ↑ 16,0 16,1 Brasil, Agência (2023 թ․ հուլիսի 2). «Festival Latinidades celebra mulher negra latino-americana». GazetaNews (բրազիլական պորտուգալերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հուլիսի 8-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 8-ին.
  17. ↑ «25 de julio: Día Internacional de la Mujer Afrodescendiente | Movimiento por la Paz». www.mpdl.org. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մարտի 29-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 15-ին.
  18. ↑ Sánchez, John Antón (2022 թ․ հուլիսի 25). «The Exclusion of Afro-descendant Women in Latin America». Latinoamérica 21 (բրիտանական անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մարտի 28-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 15-ին.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 serendipia.com. «▷ Día Internacional de la Mujer Afrodescendiente». diainternacionalde.com (իսպաներեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 15-ին.
  20. ↑ elDiarioAR (2022 թ․ հուլիսի 25). «Día de las mujeres afrodescendientes: ¿Por qué se celebra este 25 de julio?». elDiarioAR.com (իսպաներեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 26-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 15-ին.
  21. ↑ Andrews, Charles (2021 թ․ հուլիսի 22). «THANKS, GUIDO, FOR IT ALL». Santa Monica Daily Press (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 15-ին.
  22. ↑ Naturales, Secretaría de Medio Ambiente y Recursos. «Día Internacional de la Mujer Afrodescendiente». gob.mx (իսպաներեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մարտի 7-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 15-ին.
  23. ↑ «Mujeres afrodescendientes se preparan para celebrar su día». El Siglo (իսպաներեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հուլիսի 15-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 15-ին.
  24. ↑ Nations, United. «Día Internacional de los Afrodescendientes | Naciones Unidas». United Nations (իսպաներեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ փետրվարի 7-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 15-ին.
  25. ↑ Nations, United. «International Day for People of African Descent - EN». United Nations (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մարտի 26-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 15-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Աֆրիկյան_ծագում_ունեցող_կանանց_միջազգային_օր&oldid=10004125» էջից