Jump to content

Արտաշես Քարամյան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Քարամյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Արտաշես Քարամյան
Ծնվել էմարտի 2, 1908(1908-03-02)[1]
Կապան, Զանգեզուրի գավառ, Ելիզավետպոլի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն
Մահացել էնոյեմբերի 20, 1989(1989-11-20)[1] (81 տարեկան)
Լենինգրադ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ
Ազգությունհայ
Մասնագիտությունգիտնական
Հաստատություն(ներ)Ռուսաստանի Գիտությունների ակադեմիայի Պավլովի անվան ֆիզիոլոգիայի ինստիտուտ և I. M. Sechenov Institute of Evolutionary Physiology and Biochemistry?[2]
Գործունեության ոլորտՆյարդաֆիզիոլոգիա
ԱնդամակցությունՌուսաստանի գիտությունների ակադեմիա[2]
Ալմա մատերԵրևանի Մխիթար Հերացու անվան Պետական Բժշկական Համալսարան
Գիտական աստիճանբժշկական գիտությունների դոկտոր
Գիտական ղեկավարԼևոն Օրբելի
Պարգևներ
ԿուսակցությունԽՄԿԿ

Արտաշես Հովհաննեսի Քարամյան (մարտի 2, 1908(1908-03-02)[1], Կապան, Զանգեզուրի գավառ, Ելիզավետպոլի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն - նոյեմբերի 20, 1989(1989-11-20)[1], Լենինգրադ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ ֆիզիոլոգ։ ԽՍՀՄ (1970) և ՀԽՍՀ (1963) ԳԱ թղթակից անդամ։ Լևոն Օրբելու աշակերտը։ ԽՄԿԿ անդամ 1940 թվականից։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1935 թվականին ավարտել է Երևանի բժշկական ինստիտուտը։ Հայրենական պատերազմի տարիներին (1941-1945) Քարամյանը գործող բանակի հոսպիտալներում աշխատել է որպես նյարդավիրաբույժ։ 1946-1950 թվականներին Լևոն Օրբելու ղեկավարությամբ աշխատել է ԽՍՀՄ ԳԱ Ի․ Պավլովի անվան ֆիզիոլոգիայի ինստիտուտում, 1950-1958 թվականներին՝ ԽՍՀՄ ԲԳԱ փորձառական բժշկագիտության ինստիտուտում։ 1959 թվականից Քարամյանը ղեկավարել է ԽՍՀՄ ԳԱ Ի․ Սեչենովի անվան էվոլյուցիոն ֆիզիոլոգիայի և կենսաքիմիայի ինստիտուտի կենտրոնական նյարդային համակարգի համեմատական ֆիզիոլոգիայի լաբորատորիան[3], 1975 թվականից՝ նաև էվոլյուցիոն ֆիզիոլոգիայի բաժինը։ 1960-1977 թվականներին եղել է նույն ինստիտուտի տնօրենի գիտական գծով տեղակալը։ Եղել է ՀԽՍՀ ԳԱ Լևոն Օրբելու անվան ֆիզիոլոգիայի ինստիտուտի գիտական խորհրդատուն։

Գիտական գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քարամյանի գիտական հետազոտությունները վերաբերում են ողնաշարավորների ֆիլոգենետիկ շարքում ուղեղիկի և գլխուղեղի մեծ կիսագնդերի և ենթակեղևային գոյացությունների էվոլյուցիայի հարցերին։ Քարամյանը ձևակերպել է ինչպես ամբողջությամբ վերցրած ուղեղի զարգացման հիմնական օրինաչափությունները, այնպես էլ նրա առանձին ինտեգրատիվ համակարգերի զարգացման փուլերը սփռուն ձևերից մինչև կառուցվածքային և ֆունկցիոնալ տեսակետից մասնագիտացված ձևերը։ Քարամյանն առաջադրել է զգայական համակարգերի էվոլյուցիայում երկակի նյարդավորման սկզբունքը, մշակել կենտրոնական նյարդային համակարգի կրիտիկական փուլերի զարգացման սկզբունքը ողնաշարավորների ֆիլոգենեզում։ Եղել է ուղեղի միջազգային կազմակերպության անդամ։

Մրցանակներ և պարգևներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արժանացել է ԽՍՀՄ ԳԱ Ի․ Պավլովի անվան (1957) և Լ․ Օրբելու անվան (1974) մրցանակների։ Պարգևատրվել է Հայրենական պատերազմի 2-րդ աստիճանի, Ժողովուրդների բարեկամության և «Պատվո նշան» շքանշաններով ու մեդալներով։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 http://am.hayazg.info/index.php?curid=15199
  2. 2,0 2,1 Федотова А. А., Шипилов В. Н. Творцы эволюционной физиологии, The creators of evolutionary physiology (ռուս.) // Историко-биологические исследования — 2010. — Т. 2, вып. 3. — С. 149—150. — ISSN 2076-8176; 2500-1221
  3. А. П. Айриян (1998). Армянские учёные-медики. Ереван: Амарас. էջ 25. ISBN 99930-1-001-7. {{cite book}}: Check |isbn= value: checksum (օգնություն)
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 12, էջ 422