Արոսի Կուզնեցովի
| Արոսի կուզնեցովի | |
 Արոսի կուզնեցովի | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Վարդածաղկավորներ (Rosales) |
| Ընտանիք | Վարդազգիներ (Rosaceae) |
| Ենթաընտանիք | Խնձորայիններ (Maloideae) |
| Ցեղ | Արոսենի (Sorbus) |
| Տեսակ | Արոսի կուզնեցովի (S. aucuparia) |
| Միջազգային անվանում | |
| Sorbus aucuparia | |
| Տարածվածություն և պահպանություն | |
Հատուկ պահպանության կարգավիճակ՝  Քիչ մտահոգող տեսակ  Տաքսոնի տարածվածությունը | |
Արոսի Կուզնեցովի կամ արոսենի սովորական (լատ.՝ Sorbus aucuparia), վարդազգիների ընտանիքին պատկանող տերևաթափ թուփ։
Կենսաբանական նկարագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տերևները բարդ, կլորավուն են, հերթադիր, կենտ փետրաձև, բաղկացած 9-10 մմ մուգ կանաչ տերևներից։ Ծաղիկները սպիտակ են, մանր, հավաքված 10-15 սմ տրամագծով վահանանման ծաղկաբույլերում։ Սովորաբար ծաղկում է մայիս-հունիս ամիսներին, մոտավորապես 1 ամիս տևողությամբ։ Պտուղները կլոր են, 0,8-1 սմ տրամագծով, հավաքված պտղաբույլերում, ունեն նարնջակարմրավուն գույն։ Սովորական արոսենին բավականին ցրտադիմացկուն է, ստվերատար, վատ չի տանում երաշտը, հողի նկատմամբ քիչ պահանջկոտ է, սակայն լավ է աճում խոնավ, փուխր, պարարտ հողերում։ Տուժում է օդի չորությունից, ծխից և վնասակար գազերից։
Տարածում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարածված է Կովկասում, Տաշիրի, Ստեփանավանի, Թումանյանի, Ապարանի, Արագածի շրջաններում։ Աճում է ծովի մակերևույթից 1600-2300 մ բարձրության վրա։
Բույսի դիմացկունությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արտակարգ դիմացկուն բույս է։ Շոգադիմացկուն, ցրտադիմացկուն, չորադիմացկուն, երաշտադիմացկուն բույս է։ Պահանջկոտ չէ հողի նկատմամբ։ Աճում է բոլոր տեսակի հողերում։
Բազմացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հաջողությամբ բազմանում է սերմերով։ Արոսենու այս տեսակը ունի բրգանման, լացող և խայտաբղետ տերևներով պարտիզային ձևեր։ Մեր հանրապետությունում խորհուրդ է տրվում օգտագործել նախալեռնային և լեռնային գոտիների բնակավայրերի, խմբերի և ծառուղիների տեսքով։
Կիրառում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կիրառվում է որպես դեկորատիվ բույս։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բնության մեջ աճում է Եվրոպայում, Սիբիրում, Հեռավոր Արևելքում, Կովկասում և Ղրիմում։
Հոմանիշներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Sorbus altaica Koehne
- Sorbus amurensis Koehne
- Sorbus anadyrensis Kom.
- Sorbus aucuparia var. typica C.K.Schneid.
- Sorbus boissieri C.K.Schneid.
- Sorbus boissieri var. adsharica Sosn.
- Sorbus camschatcensis Kom.
- Sorbus glabrata (Wimm. & Grab.) Hedl.
- Sorbus kamtschatcensis Kom.
- Sorbus pohuashanensis (Hance) Hedl.
- Sorbus pohuashanensis var. amurensis (Koehne) Y.L.Chou & S.L.Tung
- Sorbus polaris Koehne
- Aucuparia sylvestris Medik.
- Mespilus aucuparia (L.) Scop.
- Pyrenia aucuparia (L.) Clairv.
- Pyrus aucuparia (L.) Gaertn.
- Pyrus aucuparia var. typica (C.K.Schneid.) Asch. & Graebn.
- Pyrus rossica A.D.Danilov
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Արծ. Ա. Գրիգորյան Գեղազարդ Պարտիզագործություն
- Լ.Հ.Հարությունյան- Քո շրջապատի թփերը, Երևան 1984 թվական
| ||||||||||||||
