Արծափ
| Գյուղ | ||
|---|---|---|
| Արծափ | ||
| Վարչական տարածք | Արևմտյան Հայաստան | |
| Վիլայեթ | Էրզրումի վիլայեթ | |
| Գավառ | Բայազետի գավառ | |
| Այլ անվանումներ | Արզաբ, Արզապ, Արզափ | |
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | |
| Ազգային կազմ | Հայեր (մինչև Մեծ եղեռնը) | |
| Կրոնական կազմ | Քրիստոնյա (մինչև Մեծ եղեռնը) | |
| Տեղաբնականուն | արծափեցի | |
| Ժամային գոտի | UTC+3 | |
| Փոստային ինդեքսներ | 04400 | |
| ||
Արծափ, գյուղ Մեծ Հայքի Այրարատ նահանգի Կոգովիտ գավառում, այնուհետև Արևմտյան Հայաստանում, Էրզրումի վիլայեթի Բայազետի գավառում։ Գտնվում էր Դարոնիքից հյուսիս-արևմուտք, Արծափաքար լեռան ստորոտին, Չինգլի լեռնանցքի մոտ, Իգդիրից Հին Բայազետ տանող ճանապարհի վրա։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիշատակվում է VII դարի սկզբից՝ Հայոց կաթողիկոս Աբրահամ Ա Աղբաթանեցու օրոք Դվինում հրավիրված ժողովի կապակցությամբ։
642 թվականին արաբները, Երևանից նահանջելով Կոգովիտ, կանգ առան Արծափի տակ։ Արաբները մի քանի անհաջող գրոհներից հետո գտան բերդը տանող ստորգետնյա գաղտնի ճանապարհը և գրավեցին այն։ Արաբներին հետապնդող Թեոդորոս Ռշտունին հասնելով Արծափ՝ ջախջախեց 3000 հոգուց բաղկացած արաբական բանակը և ազատեց գերիներին։
Հետագա դարերում Արծափը դարձյալ հիշվում է որպես ամուր բերդ և զուտ հայաբնակ գյուղ։
1828-1829 թվականների ռուս-թուրքական պատերազմից հետո հարյուրավոր արծափցիներ գաղթեցին և բնակություն հաստատեցին Արևելյան Հայաստանում՝ Սևանի ավազանում` ներկայիս Ծովագյուղ Մեղրաձոր և Արագյուղ (Կոտայքի մարզ) գյուղերում։
1877 թվականին բերդաքաղաքը ռուսական զորքերի միջոցով գրավում է Տեր-Ղուկասովը։
1915 թվականի Մեծ եղեռնի ժամանակ, Արծափի բնակիչները տեղահանվել են, մի մասը զոհվել է, փրկվածները գաղթել և բնակություն են հաստատել Արևելյան Հայաստանում։
Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
XX դարի սկզբին Արծափն ուներ 120 տուն հայ բնակիչ։
Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բնակչությունը զբաղվում էր երկրագործությամբ, այգեգործությամբ, անասնապահությամբ և արհեստներով (բրուտագործություն)։
Պատմամշակութային կառույցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյուղի սահմաններում հիշվում է Սբ․ Գրիգոր ավերակ վանքը և Ծաղկավանքը։ Ծաղկավանքը շեն ու կանգուն էր մինչև XIX դարի վերջ[1][2]։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն
- Արեւմտահայաստանի եւ Արեւմտահայութեան Հարցերու Ուսումնասիրութեան Կեդրոն
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 70)։ 
|