Ամիր-Հասան Ա Խաղբակյան
| Ամիր-Հասան Ա Խաղբակյան | ||
| ||
|---|---|---|
| 1284 - 1292 | ||
| Նախորդող | Պռոշ Խաղբակյան | |
| Հաջորդող | Էաչի Խաղբակյան | |
| Մասնագիտություն՝ | սպարապետ | |
| Ծննդյան օր | 13-րդ դար | |
| Վախճանի օր | 1292 | |
| Քաղաքացիություն | Զաքարյան Հայաստան | |
| Հայր | Պռոշ Խաղբակյան | |
| Մայր | Խութլուխաթուն իշխանուհի | |
| Ամուսին | Թաճեր իշխանուհի | |
| Զավակներ | Էաչի Պռոշյան | |
Ամիր-Հասան Ա Խաղբակյան (նաև՝ Հասան, 13-րդ դար - 1292), հայ իշխան, զորահրամանատար, Զաքարյան իշխանապետության սպարապետ, մեծ իշխան Պռոշի որդին, Խաղբակյանների իշխանական տոհմից[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10]։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամիր-Հասանը մեծ իշխան Պռոշի և Խութլուխաթունի որդին է, Վասակ Խաղբակյանի թոռը[4][10]։ Ամիր-Հասանի հորեղբայրներն են՝ Պապաքը և Մկդեմը[3][4]։ Եղբայրներ են՝ Մկդեմը, Պապաքը և Վասակը[3][4][10]։ Եղել է Վրաց թագավորության աթաբեկ Ավագ Զաքարյանի իշխանապետության սպարապետը[10]։
Գեղարքունիքի մարզի Վարդենիկ գյուղի մոտ գտնվող «Իշխանավանք» եկեղեցու գերեզմանոցում պահպանվել է 1290 թվականին կանգնեցված մի խաչքար, որի վրա արձանագրված է[1][10]․
- Ի ԹՎ(ԻՆ) :ՉԼԹ: (1290)։
- ԿԱՆԿՆՈՂՍ ՈՎ
- ԱՍԱԲՍ ՅԻՇԷ։
- ԿԱՄԱՒՆ Ա(ՍՏՈՒԾՈ)Յ
- ԿԱ[Ն]ԿՆԵՑԱՒ Ս(ՈՒՐ)Բ ԽԱՉՍ
- ԻՇԽԱՆՈՒԹԵԱՆ
- ԲԱՐԵՊԱՇ
- Տ ԱՐՔԱՅԻՆ
- ԱՄԻՐ ՀԱՍ
- ԱՆԱՅ, ԲԱՐԵԽԱՒՍ
- ՇՀԱՆԱՅ ԵՒ ՄԻՐԱՅ, ՄԱՒՐ
- Ն ԵՒ ԶԱՒԱԿԱՑ ԻՒՐՈՑ․ ՈՎ ՈՐ
- ԿԱՐԴԷՔ Ա(ՍՏՈՒԱ)Ծ ՈՂՈՐՄԻ [ԱՍ]Ա-
- ՑԷՔ։
Արձանագրության մեջ Ամիր-Հասանը հիշատակվում է որպես «արքա»[1][10]։ Այլ արձանագրությունների մեջ Ամիր-Հասանը հիշատակվում է 1268-1288 թվականների միջև[10]։
Պռոշի մահից հետո, 1284 թվականից Ամիր-Հասանը, իր ավագ եղբայր, իշխանապետ Պապաքի հետ ժառանգում է իր հոր իշխանությունը[10]։ Մահացել է 1292 թվականին, իշխանությունը թողնելով որդուն՝ Էաչիին[10]։
Ընտանիքը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ամիր-Հասան Ա-ի կինն է Ուքանի դուստր Թաճերը[10]։ Թաճերը հիշատակվում է 1286-1307 թվականներին[10]։ Ամիր-Հասանի որդին է Էաչին, ով ծնվել է 1268-1273 թվականների միջև[10]։ Էաչին ամուսնացել էր Էլիկում Օրբելյանի դուստր Մամախաթունի հետ[10]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Տեղագիր Գեղարքունի ծովագարդ գավառի», Մեսրոպ Սմբատյանց, Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածին, 1895, էջ 548։
- ↑ «Պատմութիւն նահանգին Սիսական արարեալ Ստեփաննոսի Օրբէլեան արքեպիսկոպոսի Սիւնեաց», Կարապետ Շահնազարյան, 1859, Փարիզ, Հատոր Բ, Գլուխ Կե։
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «Կիրակոս Գանձակեցւոյ Պատմութիւն», Վենետիկ, 1865, գլուխ ծը։
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «Այրարատ․ բնաշխարհ Հայաստանեայց», Ղևոնդ Ալիշան, Վենետիկ, 1890, էջ 268-269, 339։
- ↑ «Սիսական. Տեղագրութիւն Սիւնեաց աշխարհի», Ղևոնդ Ալիշան, Վենետիկ, 1893, էջ 120-122, 137, 139, 156, 174, 176։
- ↑ «Խաղբակյանք կամ Պռոշյանք Հայոց պատմության մէջ», Գարեգին Հովսեփյան, պատմագիտական ուսումնասիրություն, Մաս 1, Վաղարշապատ, 1928, էջ 20, 127, 129, 137, 141-142, 146-154։
- ↑ «Նօտարք հայոց», Ղևոնդ Փիրղալեմյան, Կ. Պոլիս, 1888, Էջ 192։
- ↑ «Արարատ» ամսագիր, 1889, էջ 102։
- ↑ «Ստորագրութիւն Կաթուղիկէ Էջմիածնի», Հովհաննես Շահխաթունյանց, Էջմիածին, 1842, Հատոր Ա, էջ 51, 65, Հատոր Բ, էջ 365։
- ↑ 10,00 10,01 10,02 10,03 10,04 10,05 10,06 10,07 10,08 10,09 10,10 10,11 10,12 «Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, Երևան, 1942, Հատոր 3, Ցուցակ 1, Էջ 58-59։
 Ամիր-Հասան Ա Խաղբակյան — նախնիներ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Տոհմածառ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||