Jump to content

Ալեքսանդր Ֆեդոտով (նկարիչ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ալեքսանդր Ֆեդոտով
Ծնվել էհունվարի 25, 1955(1955-01-25)
ԾննդավայրՎիրու, Էստոնական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Վախճանվել էհունիսի 1, 2021(2021-06-01) (66 տարեկան)
Մահվան վայրԿազան, Ռուսաստան
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ և  Ռուսաստան
ԿրթությունՌյազանի գեղարվեստի դպրոց, Մոսկվայի գեղարվեստական ինստիտուտ և Creative painting workshop?
Մասնագիտություննկարիչ և բնանկարիչ
Պարգևներ
Թաթարստանի հանրապետության արվեստի վաստակավոր գործիչ և ՌԴ վաստակավոր նկարիչ
 Aleksandr Fedotov (painter) Վիքիպահեստում

Ալեքսանդր Սերգեյի Ֆեդոտով (հունվարի 25, 1955(1955-01-25), Վիրու, Էստոնական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ - հունիսի 1, 2021(2021-06-01), Կազան, Ռուսաստան), խորհրդային և ռուս նկարիչ, գեղանկարիչ, բնանկարիչ։ Թաթարստանի հանրապետության վաստակավոր արտիստ (2005)։ Ռուսաստանի Դաշնության վաստակավոր արտիստ (2015)։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալեքսանդր Սերգեյի Ֆեդոտովը ծնվել է 1955 թվականի հունվարի 25-ին Էստոնական ԽՍՀ Վիրու քաղաքում[1]։ Զինվորականի ընտանիքից է[2]։

1975 թվականին գերազանցությամբ ավարտել է Ռյազանի գեղարվեստի դպրոցը[3][4]։ Այնուհետեւ ուսումը շարունակել է Մոսկվայում, որտեղ 1983 թվականին ավարտել է Վասիլի Սուրիկովի անունը կրող Մոսկվայի գեղարվեստական ինստիտուտը՝ պրոֆեսոր Դմիտրի Մոչալսկու արհեստանոցում[1][5]։ Տեղափոխվելով Կազան՝ 1986 թվականին ավարտել է ԽՍՀՄ գեղարվեստի ակադեմիայի ստեղծագործական գեղանկարչության արհեստանոցը Խարիս Յակուպովի ղեկավարությամբ[3][5]։

Նկարները ցուցադրվել է 1982 թվականից, մասնակցել միջազգային, համամիութենական, համառուսական, զոնալ և տարածաշրջանային ցուցահանդեսների[6][3]։ Անհատական ​​ցուցահանդեսներ են անցկացվել Նիժնեկամսկում (1991) և Կազանում՝ 1993 թվականին (Նաիլյա Կումիսնիկովայի հետ միասին), 2002, 2006, 2015 և 2020 թվականներին[6][7][8][5]։ Աշխատանքները գտնվում են Թաթարստանի կերպարվեստի պետական ​​թանգարանի, Ալմետևսկի արվեստի պատկերասրահի, Ռուսաստանի, Գերմանիայի, Նորվեգիայի, Մեծ Բրիտանիայի մասնավոր պատկերասրահների հավաքածուներում, ինչպես նաև Ֆեդոտովի անձնական ընտանեկան հավաքածուում[6][9]։

1990 թվականին դարձել է Ռուսաստանի նկարիչների միության անդամ[1][2]։ 2005 թվականին դարձել է Թաթարստանի Հանրապետության վաստակավոր արտիստ[10], իսկ 2016 թվականին նրան շնորհվել է Ռուսաստանի Դաշնության վաստակավոր արտիստի կոչում[11]։ 2020 թվականին նա նշեց իր 65-ամյակը[2]։

Ալեքսանդր Սերգեևիչ Ֆեդոտովը մահացել է 2021 թվականի հունիսի 1-ին Կազանում 66 տարեկան հասակում[12][13]։ Ադորացկի փողոցում գտնվող Քրիստոսի Սուրբ Ծննդյան եկեղեցում թաղման արարողությունից հետո[14] թաղվել է Կուրգան գերեզմանատանը[15]։ 2023 թվականին Մոսկվայի նկարիչների միության ցուցասրահում տեղի ունեցավ Ֆեդոտովի հետմահու ցուցահանդեսը[16]։

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նա բնութագրվում է որպես բնանկարի վարպետ և Թաթարստանի առաջատար բնանկարիչներից մեկը, ում աշխատանքը հայտնի է համառուսական մակարդակով[1][8]։ Լինելով ռուսական բնանկարչության այնպիսի վարպետների ավանդույթների շարունակողը, ինչպիսիք են Ալեքսեյ Սավրասովը, Արխիպ Կունջին, Նիկոլայ Կռիմովը, իր ստեղծագործություններում արտացոլել է ժամանակակից նկարչի գեղագիտական ​​պատկերացումները[17][8]։ Միևնույն ժամանակ, ըստ քննադատների, Ֆեդոտովի աշխատանքը դժվար է վերագրել որևէ կոնկրետ ուղղության, քանի որ Ֆեդոտովի լանդշաֆտը կրում է հեղինակի անհատականության, համառ տեսողական հիշողության և վերլուծական մտքի, աշխարհի եզակի հայացքի և կատարման վարպետության դրոշմը[17][2]։ Ավելի քան երեսուն տարվա աշխատանքի ընթացքում նա իրեն դրսևորեց որպես նուրբ բնանկարիչ՝ իր ստեղծագործություններում արտացոլելով իր բոլոր զգացմունքները, ուրախությունը, տխրությունը, բերկրանքը, ակնածանքը, հավերժության զգացումը և միևնույն ժամանակ բնության անցողիկ բնույթը[18][19]։

Ֆեդոտովի գեղարվեստական ​​մեթոդին բնորոշ է ձևի մոնումենտալիզացիան և լակոնիզմը՝ զուգորդված գրաֆիկական հստակ պատկերային լեզվով, ձգտելով դեպի փոխաբերական մինիմալիզմ, երկրաչափություն կամ նույնիսկ աբստրակցիոնիզմ[1][2]։ Նրա ստեղծագործությունների հիմնական առանձնահատկություններից մեկը իմպրեսիոնիզմը ժառանգող պայծառությունն է՝ տարածության խորության փոխանցումը, այսպես կոչված, «օդը», որը լուծվում է տարբեր գույների հարթությունների համեմատությամբ և օժտում կենտրոնականի զուսպ բնույթը դեպի Ռուսաստան՝ արտասովոր աշխուժությամբ և հոգևորությամբ[17][2]։ Ձգտելով դեպի սիմվոլիզմը, պատկերներ ստեղծելիս նկարիչը դեն նետեց ամեն ինչ ավելորդ և պատկերը հասցրեց ընդհանրացման այն աստիճանին, երբ այն, որպես արքետիպային նշան-սուպերիդեա, բացահայտում է նկարի հենց ներքին էությունը[17][2]։ Ֆեդոտովի լանդշաֆտների գունավորումն առանձնանում է գույների խռովությամբ, բայց նա «լավ նկարչությունը» ու վեր չդասեց ռեալիզմից, կյանքի ճշմարտությունից, որը ցուցադրելով նա և՛ նուրբ նրբերանգ ներկապնակի, և՛ ուժեղացված հակապատկեր լուծումների վարպետ էր[16][2]։ Լանդշաֆտի իր տեսլականով, հոգևոր լիությամբ, հուզական հարստությամբ, բնության ըմբռնման խորությամբ և որպես հոգևորացված սկզբունքի ընկալմամբ Ֆեդոտովը շահեց քննադատների և հանրության հաջողությունները՝ հասնելով նրանց կարեկցանքի[17][8]։

Ֆեդոտովի լանդշաֆտն առանձնանում է առարկաների զգալի լայնությամբ, որը գրավում է բնության տարբեր վիճակները բոլոր եղանակներին. դատարկ աշնանային անտառ, նոյեմբերյան ցուրտ գետ, ստվերներ ձյան և ծառերի ճյուղերի վրա, որոնք լուսավորված են մայրամուտի արևով[4][2][16]։ Ֆեդոտովի հիմնական ստեղծագործություններից քննադատները նշել են «Խոտի պատրաստման ժամանակը» (1986), «Գիշերը գյուղում» (1988), «Դարպաս», «Լուսնյակ գիշեր» (երկուսն էլ՝ 1990), «Նավակներ» (1993), «Բակ» (1995 թ.)։ ), «Լուսնի ծագում» (1995), «Ձմեռային արև» (1996 թ.), «Ամպ» (1996 թ.), «Բևեռները ջրի մոտ» (1997 թ.), «Վաղ ձյուն. Ափ» (1999), «Սլոբոդա» (2000), «Մշուշ» (2002), «Կազանի երեկո» (2005), «Վերադարձ» (2005), «Ամպեր. Խոտի դեզեր» (2006), «Ձմեռային անտառ» (2008), «Աշուն. Ատե» (2009), «Պարկ. Ծառեր» (2010), «Պարկ. Ձյուն» (2011), «Կապույտ ձյուն» (2011), «Կեչու պուրակ» (2011), «Մթնշաղ. Ծաղկեփունջ» (2012), «Ամպեր Սվիյագայի վրայով» (2012), «Աշնանային պուրակ» (2012), «Սվիյաժսկ. Մռայլ երեկո» (2012), «Մառախլապատ առավոտ» (2019)[20][21][2]։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կինը՝ Նաիլյա Խալիտովնա Կումիսնիկովան (ծն. 1958), դեկորատիվ և կիրառական արվեստի աշխատող է, ամուսնացել է 1983 թվականին՝ ավարտելով Մոսկվայի Սուրիկովի անվան պետական ​​արվեստի ինստիտուտը[5][23]։ Որդին՝ Ջամիլը ճարտարապետ և դիզայներ է[24][23]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Мазгаров, 2014, էջ 104
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 Анна Акчурина (14 декабря 2020). ««Тихая моя родина…»: тайна пейзажей Александра Федотова». Журнал «Казань». Վերցված է 23 января 2024-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Гильванов, Халиков, Хисамова, 2015, էջ 101
  4. ↑ 4,0 4,1 «Выставка «Александр Федотов. Живопись»». Союз художников России. 22 февраля 2023. Վերցված է 23 января 2024-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Семейная страсть — живопись (Наиля Кумысникова и Александр Федотов). — Журнал «Татарстан». — 1994. — № 3/4. — С. 160. — 160 с.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Мазгаров, 2014, էջ 105
  7. ↑ «Начинает работу юбилейная выставка Александра Федотова». Газета «Известия Татарстана». 5 июня 2015. Վերցված է 23 января 2024-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 «Выставка А. Федотова «Времена года»». Государственный музей изобразительных искусств Республики Татарстан. 1 октября 2020. Վերցված է 23 января 2024-ին.
  9. ↑ «В ГСИ откроется выставка Александра Федотова «Времена года»». Inde.io. 29 сентября 2020. Վերցված է 23 января 2024-ին.
  10. ↑ «Федотов Александр Сергеевич». Татарская энциклопедия. Վերցված է 23 января 2024-ին.
  11. ↑ «Признание заслуг». Газета «Республика Татарстан». 6 сентября 2016. Վերցված է 23 января 2024-ին.
  12. ↑ «Скончался один из ведущих художников-пейзажистов Татарстана Александр Федотов». Татар-информ. 1 июня 2021. Վերցված է 23 января 2024-ին.
  13. ↑ «На 66-м году скончался известный художник Татарстана Александр Федотов». Бизнес Online. 1 июня 2021. Վերցված է 23 января 2024-ին.
  14. ↑ «Ушел из жизни заслуженный художник РФ Александр Федотов». Министерство культуры Республики Татарстан. 1 июня 2021. Վերցված է 23 января 2024-ին.
  15. ↑ «Федотов Александр Сергеевич». Некрополь Казани. Վերցված է 23 января 2024-ին.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 Дарья Сайфиева (3 марта 2023). ««Он любил осень и зиму, как Пушкин»: В Москве открылась выставка казанского пейзажиста». Татар-информ. Վերցված է 23 января 2024-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 «Юбилейная выставка Александра Федотова». Государственный музей изобразительных искусств Республики Татарстан. 9 июня 2015. Վերցված է 23 января 2024-ին.
  18. ↑ Ольга Иванычева (29 сентября 2020). «Александр Федотов представит казанцам живописные «Времена года»». Газета «Казанские ведомости». Վերցված է 23 января 2024-ին.
  19. ↑ «Александр Федотов». Московский Союз художников. 2 марта 2023. Վերցված է 23 января 2024-ին.
  20. ↑ Мазгаров, 2014, էջ 104—105
  21. ↑ Надежда Гордеева (18 марта 2017). «Фарид Мухаметшин вручил госнаграды лучшим представителям различных отраслей». Татар-информ. Վերցված է 23 января 2024-ին.
  22. ↑ «Ռուսաստանի Դաշնության Նախագահի 2016 թվականի օգոստոսի 26-ի թիվ 432 «Պարգևատրելու պետական Ռուսաստանի Դաշնության մրցանակներ»». Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ. 2016 թ․ օգոստոսի 26. Վերցված է 23 հունվարի, 2024-ին.
  23. ↑ 23,0 23,1 Гузель Валеева-Сулейманова (11 апреля 2021). «Выросшая в шапке». Журнал «Казань». Վերցված է 23 января 2024-ին.
  24. ↑ И Айседора ичиги носила (o Наиле Кумысниковой). — Журнал «Идель». — 1996. — № 1/2. — С. 47. — 80 с.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Федотов Александр Сергеевич / гл. ред. Ахмета Мазгарова. — Татарская энциклопедия. — Казань: Институт Татарской энциклопедии и регионоведения, Академии наук Республики Татарстан, 2014. — Т. 6: У — Я (+ доп.). — С. 104—105. — 720 с. — ISBN 9785902375111(ռուս.)
  • Федотов Александр Сергеевич // Творческая мастерская живописи в Казани / сост. Булата Гильванова, Фирината Халикова, Дины Хисамовой. — Казань: Издательство «Заман», 2015. — С. 101. — 112 с. — ISBN 9785442800821(ռուս.)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալեքսանդր Ֆեդոտով (նկարիչ)» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ալեքսանդր_Ֆեդոտով_(նկարիչ)&oldid=9969812» էջից