Ալեքսանդր Մարգարյան
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Մարգարյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Ալեքսանդր Մարգարյան | |
---|---|
Ծնվել է | մարտի 15, 1924[1] Քարաշեն, Զանգեզուրի գավառ, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[1] |
Մահացել է | դեկտեմբերի 17, 2001 (77 տարեկան) կամ 2001[2] Երևան, Հայաստան |
Քաղաքացիություն | ԽՍՀՄ և Հայաստան |
Ազգություն | հայ |
Մասնագիտություն | լեզվաբան |
Հաստատություն(ներ) | Երևանի պետական համալսարան[1] |
Գործունեության ոլորտ | Հայոց լեզվի պատմություն[1] |
Ալմա մատեր | ԵՊՀ հայ բանասիրության ֆակուլտետ (1949)[1] |
Կոչում | պրոֆեսոր[1] |
Գիտական աստիճան | բանասիրական գիտությունների դոկտոր[1] (1967) |
Տիրապետում է լեզուներին | հայերեն |
Կուսակցություն | ԽՄԿԿ[1] |
Ալեքսանդր Սիմոնի Մարգարյան (մարտի 15, 1924[1], Քարաշեն, Զանգեզուրի գավառ, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[1] - դեկտեմբերի 17, 2001 կամ 2001[2], Երևան, Հայաստան), հայ լեզվաբան, բանասիրական գիությունների դոկտոր (1967 թ.), պրոֆեսոր (1969 թ.)։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ալեքսանդր Մարգարյանը 1938 թվականին ավարտել է տեղի միջնակարգ դպրոցը, 1941 թվականին՝ Գորիսի մանկավարժական ուսումնարանը, 1949 թվականին՝ Երևանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետի հայոց լեզվի և գրականության բաժինը։ 1950 թվականից մինչև կյանքի վերջը աշխատել է ԵՊՀ բանասիրական ֆակուլտետի հայոց լեզվի ամբիոնում որպես դասախոս, ապա՝ դոցենտ, 1970 թվականից՝ պրոֆեսոր։ 1953 թվականին պաշտպանել է թեկնածուական, 1967 թվականին՝ դոկտորական ատենախոսություն։
Զբաղվել է հայոց լեզվի քերականության և պատմության, հայերենի բառագիտության, բառարանագրության, հայ բարբառագիտության հարցերի ուսումնասիրությամբ։
Հրատարակել է «Արդի հայերենի կապերը» (1955 թ.), «Միքայել Նալբանդյանի լեզվագիտական գործունեությունը» (1957 թ.), «Խաչատուր Աբովյանը և աշխարհաբարը» (1958 թ.), «Հայերենի հարադիր բայերը» (1966 թ.), «Գորիսի բարբառը» (1975 թ.), «Ժամանակակից հայոց լեզու» (1990 թ., 1993 թ., 1997 թ.), «Հայոց լեզվի քերականություն. ձևաբանություն» (2004 թ.) աշխատությունները[3]։
Կազմել է Ղազար Փարպեցու «Հայոց պատմության» համաբարբառը (3 գիրք)։
Երկերի մատենագիտություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գրքեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Մ. Նալբանդյանին վերագրվող մի հոդվածի մասին, Ե., ՀՍՍՌ ԳԱ հրատ., 1954, 82 էջ։
- Արդի հայերենի կապերը, Ե., ԵՊՀ հրատ., 1955, 101 էջ։
- Խ. Աբովյանը գրապայքարի հիմնադիր, Ե., Երևանի համալս. հրատ., 1956, 124 էջ։
- Խ. Աբովյանի լեզվագիտական հայացքները, Ե., ՀՍՍՌ ԳԱ հրատ., 1956, 80 էջ։
- Միքայել Նալբանդյանի լեզվագիտական գործունեությունը (արևելահայ գրական լեզվի պատմությունից), Ե., ԵՊՀ, 1957, 266 էջ։
- «Զ» նախդրի բառակազմական արժեքը, Ե., ՀՍՍՌ ԳԱ հրատ., 1958, 82 էջ։
- Հայերենի անկանոն բայերի զարգացումը, Ե., ԵՊՀ հրատ., 1961, 56 էջ։
- Հարկադրական եղանակի առաջացման մասին (հաղորդումներ և հրապարակումներ), Ե., ՀՍՍՌ ԳԱ հրատ., 1962, 78 էջ։
- Հարակատարն ու անցյալի հարակատարը բայական ժամանակներ են (բանավեճ և քննարկումներ), Ա. տ., Ա. հ., 1964, 192 էջ։
- Հարադրավոր բայերի իմաստա-ոճաբանական արժեքը, Ա. տ., Ա. հ., 1965, 58 էջ։
- Հայերենի հարադիր բայերը, Ե., Միտք, 1966, 502 էջ։
- Армянский язык (учебник для студентов русских отделений вузов), Е., Луйс, 1970, 478 с.
- Բարբառային բառերի մեկնություններ, Ե., Ա. հ., 1971, 222 էջ։
- Գոյականի հոլովումների համակարգի մասին, Ե., Ա. հ., 1971, 136 էջ։
- Բարբառային մի քանի բառերի ծագման մասին, Ե., Ա. հ., 1972, 242 էջ։
- Բարբառային բառերի մեկնություններ, Ե., Ա. հ., 1973, 136 էջ։
- Մի վերաճշտում, Ե., Ա. հ., 1974, 208 էջ։
- Բարբառային բառերի մեկնություններ, Ե., Ա. հ., 1975, 192 էջ։
- Գորիսի բարբառը, Ե., Երևանի համալսարանի հրատ., 1975, 556 էջ։
- Բարբառային բառերի մեկնություններ, Ե., Ա. հ., 1977, 164 էջ։
- Հայերենի դերբայների բառակազմական արժեքը, Ե., Ա. հ., 1977, 148 էջ։
- Հայերենի հապավումները և նրանց առանձնահատկությունները, Ե., Ա. հ., 1977, 96 էջ։
- Ռուսաց լեզուն և հայերենի հապավումները, Ե., Ա. հ., 1978, 48 էջ։
- Հայոց լեզվի հապավումների բառարան, Ե., Հայաստան, 1979, 148 էջ։
- Հարանունները հայերենում (հաղորդումներ), Ա. տ., Ա. հ., 1979, 102 էջ։
- Բարբառային բառերի մեկնություններ, Ե., Ա. հ., 1980, 104 էջ։
- Բառաքննություն, Ե., Ա. հ., 1981, 136 էջ։
- Ֆրիկի անվան ծագման մասին, Ե., ա. հ., 1982, 88 էջ։
- Բաղհյուսական բարդությունների իմաստաբանական կառուցվածքը, Ե., Ա. հ., 1982, 22 էջ։
- Բաղհյուսական բարդությունների բառակազմական արժեքը, Ե., Ա. հ., 1983, 202 էջ։
- Հայոց լեզվի հապավումները, Ե., Լույս, 1984, 168 էջ։
- Ստուգաբանական հետախուզումներ, Ե., Ա. հ., 1985, 102 էջ։
- Հայերենի բաղհյուսական բարդությունները (տեսություն և բառարան), Ե., ԵՊՀ հրատ., 1986, 308 էջ։
- Ածանցավոր բառերը Եղիշեի «Վասն Վարդանաց և հայոց պատերազմին» գրքում, Ե., Ա. հ., 1987, 40 էջ։
- Հայոց լեզվի հականիշները, Ե., Լույս, 1987, 159 էջ։
- Հոդակապով կրկնավորները հայերենում, Ե., Ա. հ., 1987, 168 էջ։
- Մի քանի տեղանունների ծագման մասին, Ա. տ., Ա. հ., 1988, 130 էջ։
- Արարատ Ղարիբյան (ծննդյան 90-ամյակի առթիվ), Ա. տ., Ա. հ., 1989, 24 էջ։
- Ժամանակակից հայոց լեզու։ Բառակազմություն, դարձվածաբանություն, բառարանագրություն (ուսումնական ձեռնարկ), Ե., ԵՊՀ հրատ., 1990, 408 էջ։
- Հայերենի նոր ուղղագրությունը և նրա մերժման անհիմն փորձերը, Ա. տ., Ա. հ., 1991, 13 էջ։
- Հայոց լեզվի արդի վիճակի մասին, Ա. տ., Ա. հ., 1992, 10 էջ։
- Տեղանվանական մեկնություններ, Ա. տ., Ա. հ., 1992, 139 էջ։
- Ժամանակակից հայոց լեզու։ Բառագիտություն (ուսումնաօժանդակ ձեռնարկ բուհերի բանասիրական ֆակուլտետների ուսանողների համար), Ե., Երևանի համալսարանի հրատ., 1993, 232 էջ։
- Ստուգաբանական մեկնություններ, Ե., Ա. հ., 1994, 131 էջ։
- «Աշան» բառի այլ ստուգաբանության փորձ (բանավեճ և քննարկում), Ե., Ա. հ., 1995, 74 էջ։
- Հին հայերենի (գրաբարի) հոլովները վաղ շրջանի (V-XV դդ.) քերականների լուսաբանությամբ (բանավեճ և քննարկում), Ե., Ա. հ., 1995, 88 էջ։
- Մանուկ Աբեղյանի հոլովական տեսությունը, Ե., Ա. հ., 1995, 226 էջ։
- Աշխարհաբարի հոլովների ըմբռնումն ու լուսաբանությունը վաղ շրջանի քերականություններում, Ա. տ., Ա. հ., 1996, 294 էջ։
- Ժամանակակից հայոց լեզու։ Հնչյունաբանություն (ուսումնաօժանդակ ձեռնարկ բուհերի բանասիրական ֆակուլտետի ուսանողների համար), Ե., ԵՊՀ հրատ., 1997, 248 էջ։
- Գրաբարի հոլովները լատինաբան քերականների լուսաբանությամբ, Ա. տ., Ա. հ., 1997, 106 էջ։
- Հոլովները ժամանակակից հայերենում, Ե., Ա. հ., 1997, 31 էջ։
- Մանուկ Աբեղյանի հոլովական տեսության հարուցած բանավեճերի պատմությունից, Ե., Ա. հ., 1997, 27 էջ։
- Բարբառային բառերի մեկնություններ, Ե., Ա. հ., 1998, 226 էջ։
- Հայերեն դժվարհասկանալի բառերի բացատրական բառարան, Ե., Համալսարան, 1998, 144 էջ։
- Հայերենի հոլովները, Ե., Երևանի համալսարանի հրատ., 2000, 200 էջ։
- Հայոց լեզվի քերականություն։ Ձևաբանություն, Ե., Երևանի համալսարանի հրատ., 2004, 626 էջ։
- Օտար բառերի բացատրական բառարան (շուրջ 8000 բառային միավոր), Ե., Երևանի համալսարանի հրատ., 2004, 504 էջ։ Համահեղինակներ՝ Աշոտ Հայրապետյան, Արտաշես Սարգսյան։
- Ստուգաբանություններ (բարբառային բառերի և տեղանունների ստուգաբանություններ), Ե., ԵՊՀ հրատարակչություն, 2015, 210 էջ։
- Նամակ խմբագրությանը, Ա. տ., Ա. հ., Ա. թ, 234 էջ։
Մամուլ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Անխոնջ գիտնականը (Արարատ Ղարիբյան ծննդյան 70-ամյակի առթիվ)։ «Գրական թերթ», 1969, № 5:
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալեքսանդր Մարգարյան» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 7, էջ 301)։ |
- Մարտի 15 ծնունդներ
- 1924 ծնունդներ
- Քարաշեն (Սյունիքի մարզ) գյուղում ծնվածներ
- Դեկտեմբերի 17 մահեր
- 2001 մահեր
- Երևան քաղաքում մահացածներ
- ԵՊՀ դասախոսներ
- ԵՊՀ բանասիրական ֆակուլտետի շրջանավարտներ
- ԽՄԿԿ անդամներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Հայ լեզվաբաններ
- Հայ պրոֆեսորներ
- Բանասիրական գիտությունների դոկտորներ