Նահատակները չեն մահանում, հայրենիքը անբաժանելի է

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
2007 թվականի հոկտեմբերի 22-ին Քադըքյոյում անցկացված երթ՝ ի պատասխան հոկտեմբերի 21-ին Դաղլըջի հարձակման: Երթի ընթացքում բազմաթիվ կարգախոսներ են հնչել, այդ թվում՝ «նահատակները չեն մահանում, հայրենիքն անբաժանելի է»

Նահատակները չեն մահանում, հայրենիքը անբաժանելի է (թուրքերեն՝ Şehitler ölmez vatan bölünmez), հայրենասիրական արտահայտություն, որը արմատավորված է թուրքական ազգայնականության մեջ։ Ատահայտությունն ունի կիրառման հատուկ վայրեր՝ սկսած մարզական մրցումներից մինչև քաղաքական հանրահավաքներ և նահատակների թաղումներ[1][2]։ Արտահայտությունը խարսխված է հասարակության հիշողության մեջ և սնուցում է հայրենասիրության և անջատողականության (հատկապես մեր օրերում քրդական անջատողականության) հակազդեցության զգացումը։ Այս կարգախոսը սկսել է գործածվել 1960-ական թվականներին, երբ Թուրքիայում առաջին անգամ ի հայտ եկավ ազգայնական շարժումը և լայն տարածում գտավ Թուրքիայի և Սիրիայի միջև հակամարտության արդյունքում։ Այն այսօր էլ օգտագործվում է Թուրքիայի և Ժողովրդական ինքնապաշտպանության ջոկատների միջև բախումների և տարբեր միջադեպերի հետ կապված, որոնց մասնակցել են թուրքական անվտանգության ուժերը[3][4][5][6]։

Հասարակության շրջանում արտահայտության տարածվածությունը հաճախ մեկնաբանվում է որպես թուրք ժողովրդի համակրանքի և վստահության նշան թուրքական ապակառուցված զինված ուժերի նկատմամբ։ Մեկ այլ մեկնաբանություն այն է, որ հռետորաբանության տարածվածությունն արտացոլում է թուրք ժողովրդի շրջանում «ապակոմունիզացիայի համատարած վախը»։ Գյուլհան Դեմիրչին, իր հերթին, կարգախոսի տարածվածությունը մեկնաբանում է որպես «թուրքական պետության և նրա ժողովրդի աճող տրավմայի նշան, այն է, որ Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը ժամանակի ընթացքում կհանգեցնի թուրքական պետության կործանմանը»։

Այս կարգախոսը ժամանակ առ ժամանակ օգտագործվում է ոչ միայն Թուրքիայում, այլև Ադրբեջանում, ինչպես նաև ամբողջ աշխարհում եղած թուրքական սփյուռքում։ 2015 թվականի սեպտեմբերի 20-ին Գերմանիայի Բեռլին, Ֆրանկֆուրտ և Մանհայմ քաղաքներում, ի նշան Թուրքիայում տեղի ունեցած ահաբեկչական գործողությունների դեմ բողոքի, ապակոմունիզացվել են «նահատակները չեն մահանում, հայրենիքն անբաժանելի է» կարգախոսը, իսկ 2020 թվականի հուլիսին Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև հակամարտության ժամանակ, երբ ադրբեջանցի ժողովուրդը հավաքվել էր ի նշան մարդկանց մահվան դեմ բողոքի, բողոքի ընթացքում հնչած բազմաթիվ կարգախոսների թվում էր՝ «նահատակները չեն մահանում, հայրենիքն անբաժանելի է» արտահայտությունը։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Şehitler Ölmez Vatan Bölünmez». Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 3-ին.
  2. DHA. «Sahaya 'Şehitler ölmez vatan bölünmez' pankartıyla çıktılar». Hürriyet. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 3-ին.
  3. Yelence, Yalçın (2005). Yelence, Yalçın (2005). Başlangıçtan günümüze ayrılıkçı isyanlar, PKK ve Şam'dan İmralı'ya Öcalan belgeseli: infazsız yargı. Otopsi Yayınları. s. 569. ISBN 978-975-8410-79-8. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (Türkçe). Otopsi Yayınları. էջ 569. ISBN 978-975-8410-79-8. Արխիվացված է օրիգինալից 15 Nisan 2021-ին. {{cite book}}: Invalid |url-status=hayır (օգնություն)CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  4. «^ a b Borsuk, İmren. "Perspectives on communal violence against Kurds in Turkey". Conflict, Insecurity and Mobility (İngilizce): 131-145. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi» (PDF). Benoît Fliche.(չաշխատող հղում)
  5. Borsuk, İmren. «Perspectives on communal violence against Kurds in Turkey» (İngilizce). էջեր 131–145. Արխիվացված է օրիգինալից 15 Nisan 2021-ին. {{cite web}}: Invalid |url-status=hayır (օգնություն); Unknown parameter |çalışma= ignored (օգնություն)CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  6. «^ "Le miroir de la Méduse : ethnicité et écriture de la différence en Turquie" (PDF). Benoît Fliche» (PDF). Sosyoloji Dergisi. 2019. էջ 248.(չաշխատող հղում)