Գրանադա (Նիկարագուա)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բնակավայր
Գրանադա
Դրոշ Զինանշան

ԵրկիրՆիկարագուա Նիկարագուա
Հիմնադրված էապրիլի 21, 1524 թ.
Մակերես592,1 կմ²
ԲԾՄ46 մետր
Բնակչություն105 171 մարդ (2005)[1]
Ժամային գոտիUTC-6
Փոստային դասիչ43000
Գրանադա (Նիկարագուա) (Նիկարագուա)##
Գրանադա (Նիկարագուա) (Նիկարագուա)

Սանտյագո-դե-Գրանադա (իսպ. Santiago de Granada), Նիակարագուայի՝ մեծությամբ երրորդ քաղաքը՝Մանագուա մայրաքաղաքից և Լեոնից հետո, Գրանադա շրջանի վարչական կենտրոնն է։

Աշխարհագրական դիրք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքը տեղակայված է Նիկարագուա լճի հյուսիս-արևմտյան հատվածում[2][3][4]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնադրվել է 1524 թվականի դեկտեմբերի 8-ին իսպանական կոնկիստադորների[3] կողմից, անվանակոչվել է ի պատիվ իսպանական Գրանադա քաղաքի։ Այն համարվում է Կենտրոնական Ամերիկայի ամենահին քաղաքը և Նիկարագուայի համար ունի պատմական կարևոր նշանակություն[4]։

XVII - XVIII դարերում քաղաքը երեք անգամ թալանվել է անգլիացի ծովահենների կողմից[5]։

1855 թվականի Վ. Ուոքերի վարձկանների Նիկարագուա արշավանքից հետո (1855 թվականի հոկտեմբերի 13 -ին, նա գրավեց Գրանադա քաղաքը և 1856 թվականի հունիսին հայտարարեց իրեն Նիկարագուայի նախագահ, սակայն հանդիպեց տեղի բնակչության դիմադրությանը) Գրանադա քաղաքը (այն ժամանակ` երկրի երկրորդ ամենամեծ և ամենակարևոր քաղաքը) 1956 թվականի դեկտեմբերի 14-ին վարձկանների՝ երկրից նահանջելուց հետո քաղաքը արդեն ամբողջովին այրված էր[5]։ Հետագայում քաղաքը կրկին վերակառուցվել է, այդ ժամանակից ի վեր քաղաքի հին հատվածն ունի ուղղանկյուն դասավորություն` նեղլիկ փողոցներով և միհարկանի տներով[4]։

1893 թվականին քաղաքի բնակչությունը կազմում էր մոտ 15 հազար մարդ։ Այդ ժամանակ այն համարվում էր առևտրի կենտրոն (հիմնական ապրանքներն էին՝ կակաո, ինդիգո, բուրդ և կաշի), այստեղ նաև գործում էր արհեստագործական արտադրություն[6]։ Երկաթուղու կառուցումից հետո քաղաքի նշանակությունն ավելի մեծացավ[2]։

1912-ից 1925 և 1926-ից 1933 թվականներին գաղաքը շրջափակված էր ամերիկյան զորքերի կողմից, և քաղաքում այդ ժամանակ շատ էին ամերիկյան զինվորները։ 1929 - 1931 թվականներին Գրանադան համարվում էր ԱՄՆ-ի Ճարտարագետների կորպուսի արշավախմբի հիմնական մատակարարման բազան (300 զինծառայող՝ հրամանատար փոխգնդապետ Դ. Սուլթան), ովքեր հնարավոր դարձրեցին Նիկարագուայի ջրանցքի կառուցումը[7]։

1962 թվականին քաղաքի բնակչությունը կազմում էր 32,4 հազար[5], իսկ 1968-1974 թվականներին 40 հազար մարդ։ Այդ ժամանակ այստեղ գործում էր բուսական յուղի (պատկանում էր ամերիկյան ընկերությանը) և շաքարավազի արտադրություն[2][3]։

1985 թվականին քաղաքի բնակչությունը կազմում էր 89 հազար մարդ, տնտեսության հիմնական ճյուղը սննդի արդյունաբերությունն էր[8]։

2006 թվականին քաղաքի բնակչությունը կազմում էր 90,9 հազար մարդ, արդյունաբերության հիմնական ճյուղերը համարվում էին առևտուրը և զբոսաշրջությունը։ Բացի այդ, այստեղ գործում էին սննդի (արտադրվում էր բուսական յուղ, շաքար և այլն) և փայտամշակման արդյունաբերության ձեռնարկություններ[4]։

Ներկայիս կարգավիճակը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրանադայի փողոցների մեծ մասը նեղլիկ է, քանի որ քաղաքը զարգացել է ավտոմեքենաների հայտնվելուց դարեր առաջ։ Այդ պատճառով այսօր փողոցների մեծ մասերում երթևեկությունը միակողմանի է։

1990-ական թվականներից սկսած քաղաքը միջոցներ է տրամադրել Գրանադայի պատմական շատ շինությունների վերականգնման համար։ Իսպանիայի կառավարությունը ևս ֆինանսական աջակցություն է ցուցաբերել քաղաքի վերականգնման համար։ Այդպիսի նախագծերից է Կալլե-Լա-Կալսադայի վերածումը հետիոտնային փողոցի։

Տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքի միջով են անցնում երկաթուղին[2] և մի քանի ավտոճանապարհներ։

Նիկարագուա լճի հյուսիս-արևելյան ափի նավահանգիստը ևս գործում է[2]։

Մշակույթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրանադա քաղաքը գլխավորապես բնակեցված է իսպանացիների կողմից։ Այստեղ նաև ապրում են Միացյալ Նահանգներից, Կանադայից, Իսպանիայից, Գերմանիայից, Իտալիայից, Իռլանդիայից, Ավստրիայից, Նիդերլանդներից և Ֆրանսիայից եկած ժովուրդներ։

Մինչև վերջերս Նիկարագուան գրանցում է զբոսաշրջության աննախադեպ աճ։ Դա իր հերթին ավելացնում է օտարերկրացիների մուտքը Գրանադա, ովքեր տուն էին փնտրում գնելու համար, և քաղաքի բնակչությանը ավելացան մեծ թվով եվրոպացիներ և ամերիկացիներ։ Անշարժ գույքի գները սկսեցին աճել` արտասահմանցիների հետաքրքրության և հետագա ներդրումների արդյունքում։ Այնուամենայնիվ, 2018 թվականի քաղաքացիական հակամարտության պատճառով ԱՄՆ պետքարտուղարությունը ճանապարհորդական խորհուրդներ է տվել, վկայակոչելով «քաղաքացիական անկարգություններ, հանցագործություն, առողջապահության սահմանափակ հասանելիություն և օրենքների կամայական կիրառում» կանոններին։

2020 թվականին ԱՄՆ-ն անցկացրեց 4-րդ մակարդակի խորհրդակցություն, կոչ անելով` «Մի՛ ճանապարհորդիր»՝ COVID-19- ի պատճառով։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2013 թվականին քաղաքի բնակչությունը կազմում էր 83 439 մարդ[9].

Քաղաքի բնակչության դինամիկան ըստ տարիների.

1971 1995 2000 2005 2013
35 422 71 783 81 933 79 418 83 439

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Գաղութային ճարտարապետություն
    Գաղութային ճարտարապետություն
  • Փողոց քաղաքում
    Փողոց քաղաքում
  • Սբ. Ֆրանցիսկի եկեղեցի
    Սբ. Ֆրանցիսկի եկեղեցի
  • Քաղաքի պատկերը երեկոյան
    Քաղաքի պատկերը երեկոյան
  • Ատրավեսադայի փողոց
    Ատրավեսադայի փողոց
  • Տաճարում
    Տաճարում

Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 2005 Nicaraguan census
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Гранада // Большая Советская Энциклопедия. / под ред. А. М. Прохорова. 3-е изд. том 7. М., «Советская энциклопедия», 1972.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Гранада // Латинская Америка: энциклопедический справочник (в 2-х тт.) / гл. ред. В. В. Вольский. том 1. М., «Советская энциклопедия», 1979.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Гранада, город в Никарагуа // Большая Российская Энциклопедия / редколл., гл. ред. Ю. С. Осипов. том 7. М., научное издательство «Большая Российская Энциклопедия», 2007. стр.621
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Р. Е. Лещинер. Никарагуа. М., "Мысль", 1965. стр.38
  6. ↑ «Гранада, город в Никарагуа». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  7. ↑ On the trail of the Forty-Niners // "Popular Mechanics", January 1932. pages 52–57
  8. ↑ Гранада // Большой энциклопедический словарь (в 2-х тт.). / редколл., гл. ред. А. М. Прохоров. том 1. М., "Советская энциклопедия", 1991. стр.334
  9. ↑ «Granada» (անգլերեն). World Gazetteer. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 17-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • R. Lacayo. Granada, Nicaragua. Madrid, 1998. (իսպ.)
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Գրանադա_(Նիկարագուա)&oldid=9233978» էջից