Աղածաղիկ կուլպական
| Աղածաղիկ կուլպական | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Մեխակածաղկավորներ (Caryophyllales) |
| Ընտանիք | Հավակատարազգիներ (Amaranthaceae) |
| Ցեղ | Աղածաղիկ (Halanthium) |
| Տեսակ | Աղածաղիկ կուլպական (H. kulpianum) |
| Միջազգային անվանում | |
| Halanthium kulpianum | |
Աղածաղիկ կուլպական (լատին․՝ Halanthium kulpianum), թելուկազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
10-30 սմ բարձրությամբ, միամյա մսալի բույս է։ Բույսի ընձյուղները և տերևները հերթադիր են։ Ծաղկապատի մասերը ունեն 6 մմ երկարություն, թաղանթային են, վերևում՝ 2-3 ատամներով։ Առէջները մանր են, 1,2-2,2 մմ տրամագծով, կլորավուն կամ լայն–ձվաձև, պղպջականման հավելուկներով։ Պտղի ժամանակ ծաղկապատի երկու արտաքին մասերի վրա կեսից ներքև առաջանում են ռուդիմետային, 0,7-1,2 մմ երկարությամբ, կրեմագույնադեղին, ամուր, թևանման ելուստներ[1]։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հանդիպում է Երևանի ֆլորիստիկական շրջանում, Արարատի, Արմավիրի և Կոտայքի մարզերում։ Աճում է նաև Դաղստանում, Նախիջևանում, Արևելյան Անդրկովկասում, Հյուսիսարևելյան Անատոլիայում և Հյուսիսային Իրանում[1]։
Էկոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աճում է ստորին լեռնային գոտում` ծովի մակարդակից 800-1300 մ բարձրությունների վրա, թեք բլրակներին, երրորդական դարաշրջանի գիպսակիր կավերի վրա։ Ծաղկում է մայիսի վերջից մինչև հուլիսի վերջը, պտղաբերում՝ հուլիսից-սեպտեմբեր[1]։
Պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վտանգված տեսակ է։ Տարածման շրջանի մակերեսը 5000 կմ²-ից պակաս է, բնակության շրջանի մակերեսը՝ 500 կմ²ից պակաս։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված էր որպես ոչնչացման սպառնալիքի ենթակա տեսակ։ Ընդգրկված չէ CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Պոպուլյացիայի մի մասը պահպանվում է «Էրեբունի» պետական արգելոցի տարածքում[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
|
| ||||||||||