Սպիտակամորթ ոզնի
| Սպիտակամորթ ոզնի | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||||||
| Atelerix albiventris
Wagner, 1841
|
||||||||||||||
| Հատուկ պահպանություն | ||||||||||||||
| Արեալ | ||||||||||||||
 | ||||||||||||||
|
|
- Չշփոթել սպիտակափոր կամ արևելաեվրոպական ոզնու հետ։
Սպիտակամորթ, քառամատ կամ աֆրիկյան սպիտակափոր ոզնի[1] (լատին․՝ Atelerix albiventris) կաթնասունների դասի աֆրիկյան ոզնիների ցեղի տեսակ:։
Մարմնի երկարությունը 15-ից 22 սմ, մարմնի քաշը 350-700 գրամ, բայց կախված տարիքից կարող է հասնել 1200 գրամի։ Էգերը սովորաբար ավելի մեծ են, քան արուները։ Ոտքերը կարճ են, պոչը սովորաբար մոտ 2,5 սմ երկարություն ունի, քիթը լայն է, իսկ աչքերը՝ փոքր։ Յուրաքանչյուր թաթ ունի չորս մատ։ Ականջները և աչքերը կլորացված են։ Ասեղները ծածկում են ամբողջ մեջքը։ Մկանները ու թաթերը ասեղներ չունեն[2]։.
Գույնը հաճախ տարբերվում է, բայց ընդհանուր առմամբ նրաք ունեն շագանակագույն կամ մոխրագույն մորթիներ։ Մարմինի նեքևի հատվածը՝ փորիկը, սպիտակ է, դեմքը՝ շագանակագույն, ոտքերը և որովայնը մոխրագույն։ Մարմինը ծածկված է ասեղներով՝ 5-ից 17 մմ երկարությամբ, իսկ գլխի վերին մասում ավելի երկար։ Ասեղները կարող են ունենալ տարբեր գույներ, բայց սովորաբար հիմքը միշտ սպիտակ են[3]:.
Տեսակը տարածված է Սահարայից հարավ, Մավրիտանիայում, Սենեգալում, Նիգերիայում, Սուդանում, Եթովպիայում։ Սպիտակամորթ ոզնին գերադասում է խոտածածկ ապրելավայրերը կամ թեթև անտառները՝ ծովի մակարդակից մինչև 2000 մետր բարձրության վրա։ Ապրում են չոր և քարքարոտ սավաններում, խուսափում են խիտ անտառներից[4]։
Սպիտակամորթ ոզնին վարում է միայնակ գիշերային կենսակերպ։ Սովորաբար, անհրաժեշտության դեպքում, տեղաշարժվում է գետնին, կարող է բարձրանալ և լողալ։ Կենդանիները շատ ակտիվ են, քայլում են են մի քանի կիլոմետր սնունդ փնտրելու համար։ Ուտում են միջատներ, ճիճուներ, խխունջներ, սարդեր և նույնիսկ փոքր անողնաշարավորներ։ Դիմացկուն է թունավորումների դեմ և կարող է նույնիսկ ուտել կարիճներ և թունավոր օձեր:Ամռանը տևում է վեց շաբաթ, միջավայրի բարձր ջերմաստիճանի և սննդի պակասի ուղղորդությամբ[3]:.
Սովորական հնչյունները, որոնք ոզնիները hանում են հանգիստ ժամանակ, նման են խռմփոցների և ծիծաղի, բայց երբ հարձակվում են, սպիտակամորթ ոզնիները կարող է բարձրաձայն ճչալ, բացի այդ արուները հնչյուններ են հնչեցնում՝ զուգավորման ժամանակ էգերին գրավելու համար[3]:.
Թշնամու հետ հանդիպելիս ոզնին սովորաբար լարում է հետևի մկանները, կծիկները տեղափոխելով մանգաղը, իսկ հետո մարմինը գնդակի է վերածում ՝ պաշտպանելով վերջույթներն ու գլուխը։ Եթե հարձակումը շարունակվի, այն կարող է սկսվել կտրուկ շարժումներ կատարել ՝ փորձելով հարվածել հարձակվողին, միևնույն ժամանակ պաշտպանվել։ Բնական թշնամիներն են ՝ բորենիները, շնագայլերը, բվերը,արջերը[3]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Флскснштсйи, К. (1984-01). «Краткий русско-немецкий я немецко-русский словарь Кристофа Шхядта». Zeitschrift für Slawistik. 29 (4–6). doi:10.1524/slaw.1984.29.46.914. ISSN 2196-7016.
- ↑ Allen, J.A. The American Museum Congo Expedition collection of Insectivora(անգլ.) // Bulletin of the American Museum of Natural History[en] : journal. — American Museum of Natural History, 1922. — Т. 47. — № 1. — С. 1—38.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Santana, E.M. et al. Atelerix albiventris (Erinaceomorpha: Erinaceidae)(անգլ.) // Mammalian Species[en] : journal. — American Society of Mammalogists[en], 2010. — Т. 42. — № 1. — С. 99—110. — Архивировано из первоисточника 12 հունվարի 2013. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 28-ին.
- ↑ An Error Occurred Setting Your User Cookie Արխիվացված 2013-01-12 archive.today
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սպիտակամորթ ոզնի» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սպիտակամորթ ոզնի» հոդվածին։ |
|
