Չմշկորդ նախարար

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Չմշկորդ նախարար
տեսակգեղանկար
նկարիչՀենրի Ռեբոռն և միգուցե Հենրի Ռեբոռն[1]
տարի1795 և մոտ 1795[1]
բարձրություն76,2 սանտիմետր[2]
լայնություն63,5 սանտիմետր[2]
ուղղությունռոմանտիզմ[1]
ժանրդիմապատկեր
նյություղաներկ[2] և կտավ[2]
գտնվում էՇոտլանդիայի ազգային պատկերասրահ և Միացյալ Թագավորություն[1]
հավաքածուՇոտլանդիայի ազգային պատկերասրահներ և Շոտլանդիայի ազգային պատկերասրահ
հիմնական թեմաRobert Walker?
Ծանոթագրություններ
 The Skating Minister Վիքիպահեստում

Ռոբերտ Ուոքերը չմշկելիս Դուդդինգսթոն Լոխում, որը ավելի հայտնի է «Չմշկորդ նախարար» կարճ անվամբ, յուղանկար է վերագրված Հենրի Ռեբոռնին, որը ցուցադրված է Էդինբուրգի Շոտլանդիայի ազգային պատկերասրահում։ Այն գործնականում անհայտ էր մինչև 1949 թվականը, բայց այդ ժամանակվանից ի վեր դարձել է Շոտլանդիայի ամենահայտնի նկարներից մեկը։ Այն համարվում է շոտլանդական մշակույթի սրբապատկեր, որը նկարվել է երկրի պատմության ամենաուշագրավ ժամանակահատվածներում՝ Շոտլանդիայի լուսավորության ժամանակահատվածում։

Ռոբերտ Ուոքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս նկարում պատկերված նախարարը Ռոբերտ Ուոքերն է։ Նա Շոտլանդիայի եկեղեցական նախարար էր, ով ծնվել է 1755 թվականի ապրիլի 30-ին, Մոնքթոն քաղաքում, Այրշիրի։ Երբ Ուոլքերը երեխա էր, նրա հայրը Շոտլանդական եկեղեցու նախարար էր Ռոտերդամում, այդ իսկ պատճառով երիտասարդ Ռոբերտը սովորել է սահել Նիդեռլանդների սառեցված ջրանցքների վրա։ Նա որակավորվել էր Էդինբուրգի Պրեսբյուտերի կողմից 1770 թվականին՝ տասնհինգ տարեկան հասակում։ Նա ամուսնացել է Ժան Ֆրեյզերի հետ 1778 թվականին և ունեցավ հինգ երեխա։ 1779 թվականին նա անդամակցել է Արչերների արքայական ընկերության անդամներին, իսկ նրանց մատուռին՝1798 թվականին։

Նա եղել է Կանոնատ Քիրքի նախարար, ինչպես նաև Էդինբուրգի սահադաշտի ակումբի անդամ, առաջին գեղասահքի ակումբի, որը հասանելի է աշխարհի տարբեր անկյուններում[3]։ Ակումբը բացվել է Դուդդինգսթոն Լոխի վրա, ինչպես պատկերված է նկարում, երբ այդ ձորակը համապատասխանաբար կերպով սառցվել էր։

Գնահատում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նկարն անսովոր է ինչպես իր կոմպոզիցիայով, այնպես էլ իր շրջակայքով։ Այս թեման, հնարավոր է, որ միտումնավոր կերպով փոխանցում է Ուոքերի կապերը Հոլանդիայի հետ, այն հիշեցնում է 17–րդ դարի հոլանդական ստեղծագործությունները, հատկապես Հենդրիկ Ավերկամպի աշխատանքները։ Պատվարժանի չմուշկներով սահելը տպավորիչ է, բայց դժվար քայլող կեցվածքը, երկու ձեռքերի ծալվածքը կրծքավանդակի շուրջ և նրա խիստ սև հանդերձանքը հակադրում է Դուդդինգսթոն լճի հետպատկերին։ Էնդրյու Գրեհեմ-Դիքսոնի ասել է

․–«Բաց վարդագույն գորշ ժայռերը և երկինքը անսահման ազատության մեջ էին, մինչդեռ առավել պատվարժան Ռոբերտ Ուոլքերի պատկերն այնքան սերտորեն էր նկարված, որ այն կարծես սև սառցե ուրվապատկեր լիներ, գոլորշիացող անապատի ֆոնի վրա։ Հնարավոր է, այս կերպ նկարիչը ակնարկել է, որ չնայած իր թվացյալ ազնվությանն ու զսպվածությանը, քահանան հոգու խորքում ռոմանտիկայի նման մի բան է եղել, միևնույն ժամանակ բնության հետ շփվելու հակում ունեցող մարդու կերպար»[4]։

Արվեստի պատմաբան Դունգան Թոմսոնը նշում է․– «Դահուկորդի աջ ծնկի վրա ժապավենի վրա գտնվող ճարմանդը և չմուշկները իր կոշիկներին կապող վարդագույն ժապավենների դասավորության խստագույն բարդությունները հուշում են այն մանիպուլյատիվ հմտությունների մասին, որոնք ուներ Ռաբերնը զարգացած է իր աշակերտության ընթացքում (որպես ակնագործ և ոսկերիչ)... գուցե դիտարկման շրջայցը և համարժեք ձևերի հայտնաբերումը այն նշաններն են, որոնք չմուշկորդը (կամ նրանք, ովքեր շրջվել են նրա հետ), կազմել են սառույցի վրա, որոշ համապատասխան փափուկ հեղեղված գործիքներով, մոխրագույն սպիտակ գույնի մեջ տարածված ձողիկներով, որոնք տարածվել են ավելի մուգ մոխրագույնի վրա, որը թույլատրվել էր չորացնել, և այս փոքրիկ մորթիների ծայրերը, որոնք ավելի ցայտուն են պատկերված նկարի հատակին, դրանք ավելի մաքուր սպիտակ են, ինչպես մի կողմ նետված սառցե կտոր»։

Վերագրման հակասություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2005 թվականի մարտին Շոտլանդիայի ազգային դիմանկարների ցուցասրահի վարիչներից մեկը պնդել է, որ նկարը նկարել է ֆրանսիացի նկարիչ Անրի-Պիեռ Դանլուխը, այլ ոչ թե Հենրի Ռեբերնը։ Երբ այս տեղեկատվությունը պատկերասրահի ուշադրությանն էր արժանացել, պատկերի վրա դրված պիտակը փոխվեց՝ գրվելով. –«Վերջին հետազոտությունները ենթադրում են, որ նկարն իրականում նկարվել է [...] Հենրի-Պիեր Դանլուխի կողմից»։ Այդ պահից ի վեր շատ մարդիկ քննարկում են այս գաղափարը։ Վիճարկվում է, որ Դանլուխը գտնվում էր Էդինբուրգում 1790-ական թվականների ընթացքում, ինչը ապացուցում է, որը համընկնում է հենց այն ժամանակաշրջանի հետ, երբ ստեղծվել էր «Չմշկորդ նախարար» նկարը։ Ենթադրություններ կան, որ կտավը և նկարների մասշտաբը ֆրանսիացի նկարիչի տեսակետն էր, չնայած Ռեյբուրնի քննադատները այլ կերպ են պնդում[5][6]։

Չնայած այն բանին, որ վեճի վերաբերյալ շարունակվող հակասություններ կային, սկայան 2005 թվականին «Չմշկորդ նախարար» նկարը ուղարկվել Նյու Յորքէ ցուցադրվելու շոտլանդական կարևոր տոներից մեկում։ Շոտլանդական ազգային դիմանկարների պատկերասրահի տնօրեն Ջեյմս Հոլոուին «Շոտլանդացի(անգլ.՝ The Scotman)» թերթին ասել է, որ իր կարծիքով նակրը Ռեյբուրնի վրձնին է պատկանում։ Թերթի խմբագիրն ասում է․–«Հասկացվում է, որ Շոտլանդիայի ազգային պատկերասրահների գլխավոր տնօրեն, Սիմ Թիմոթի Քլիֆորդը, այժմ ընդունում է, որ նկարը Ռաբերնի աշխատանքն է»[7]։

Հանրաճանաչ մշակույթում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մեծ Բրիտանիայի Քեմբրիջ համալսարանի «Մաքուր ավազակ(անգլ.՝ Clean Bandit)» խումբը չմշկորդ նախարարի կերպարը օգտագործել են իրենց «Փոշու մաքրում(անգլ.՝ Dust Clears)» երգի տեսահոլովակում[8]։ Տեսանյութը խումբը տեղադրվել է YouTube-ում։ Չմշկորդ նախարարի կերպարը մարմնավորել է Նիկ Մարտինը և սահադաշտի նկարահանումները տեղի են ունեցել Շվեդիայի Վաթթեր լճի ափին[9]։

«Չմշկորդ նախարար» նկարի պատճենը կարելի է տեսնել ԱՄՆ-ում բնակվող Նիլ Քաֆրեյի բնակարանում՝ «Սպիտակ օձիք» հեռուստասերիալում։

Ալեքսանդր Մաքքալ Սմիթի «Կիրակնօրյա փիլիսոփայական ակումբ» վեպում կերպարներից մեկը Ռաեբուրնի նկարը բերող քարտ է ուղարկում գլխավոր դերը խաղացող դերասան Իզաբել Դալհյուսիին[10]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Կազմեք ցանկեր, ոչ թե պատերազմ — 2013.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 https://art.nationalgalleries.org/art-and-artists/5327/revd-dr-robert-walker-1755-1808-skating-duddingston-loch-about-1795
  3. Hines, James R. (2011 թ․ ապրիլի 22). Historical Dictionary of Figure Skating. Scarecrow Press. էջ 150. ISBN 978-0-8108-7085-7.
  4. Graham-Dixon, Andrew (2004 թ․ դեկտեմբերի 12). «ITP 241: Reverend Dr Robert Walker Skating on Duddingston Loch, by Henry Raeburn. c.1795». Sunday Telegraph.
  5. Blackley, Michael (2005 թ․ մարտի 30). «Doubts over Skating Minister cut no ice with art experts». The Scotsman. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 28-ին.
  6. Taylor, Alan (2005 թ․ օգոստոսի 7). «The Skating Minister: enduring masterpiece by the great Scottish artist Henry Raeburn, or just a rather nice painting by an obscure Frenchman?». The Herald, Scotland. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 28-ին.
  7. Roberts, Laura (2005 թ․ դեկտեմբերի 16). «If Skating Minister isn't Scottish, why send him to Tartan Week in New York?». Scotsman. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 28-ին.
  8. Clean Bandit - Dust Clears. YouTube
  9. «Clean Bandit's 'Skating Minister' reveals Island connection». Onthewight.com. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 13-ին.
  10. McCall Smith, Alexander (2004). The Sunday Philosophy Club. New York: Random House. էջեր 192. ISBN 1-4000-7709-5.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Չմշկորդ նախարար» հոդվածին։