«Արա (ցեղ)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը

Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

13:24, 11 Սեպտեմբերի 2018-ի տարբերակ

՞

Արա (ցեղ)

Գիտական դասակարգում

Լատիներեն անվանում

Ara

Արա (լատ.՝ Ara), թութականմանների ընտանիքին պատկանող թռչունների ցեղ, որն իր մեջ ընդգրկում է ներկայումս ապրող ութ և ամենաքիչը՝ անհետացած երկու տեսակներ^[1]: Առաջին անգամ նկարագրվել և ցեղի անվանումը տրվել է ֆրանսիացի բնագետ Բեռնար Ժերմեն դե Լասեպեդի կողմից՝ 1799 թվականին^[2]: Անվանումն հավանաբար կապված է տուպինամբա ժողովրդի լեզվում առկա a'rara (արարա) բառի հետ, որով պորտուգալերենում բնորոշվում էր եռագույն արան^[3]:

Արտաքին տեսք

Բավականին խոշոր թութակներ են և աչքի են ընկնում վառ կանաչ, կարմիր, երկնագույն ու դեղին գունավորմամբ: Աչքերի շուրջն ու գլխի կողային հատվածները մերկ են՝ հազվադեպ կարճ աղվափետուրներով պատված: Թևերը երկար են ու նեղ, որը բնորոշ է սնվելու համար երկար տարածություններ թռչող թռչուններին: Թևերի վերջնամասը ցցված է: Սուր անկյան տեսք ունեցող պոչը մարմնից երկար է: Այս թութակներին բնորոշ է խոշոր, ամուր, կողքերից սեղմված և կորությամբ աչքի ընկնող կտուցը: Փետրավորումը սեռական երկձևություն չունի: Արուներն, էգերն ու երիտասարդ թութակներն ունեն գրեթե նույն գունավորումը^[4]: Արաների մարմնի երկարությունը 46-95 սմ է, իսկ քաշը՝ 285-1708 գ:

Տարածվածություն

Տարածված են Կենտրոնական և Հարավային Ամերիկայում, առավելապես՝ Ամազոն գետի ավազանում և Պանամայի ու Կոլումբիայի սահմանային շրջաններում: Մեկ տեսակ և մեկ ենթատեսակ գրանցված են Բնության պահպանության միջազգային միության Կարմիր գրքում:

Կենսակերպ

Հիմնականում ապրում են արևադարձային շրջանների անտառածածկ տարածքներում: Վարում են երամային կենսակերպ, սակայն զույգեր են կազմում երկար տարիներով: Հաճախ վնաս են հասցնում պտղատու այգիներին: Բնադրող թռչուններ են^[5]: Կերակրացանկը հիմնականում բաղկացած է սերմերից ու մրգերից:

Արաները հեշտությամբ վարժեցվում են և հարմարվում անազատ պայմաններին: Կարող են ապրել 30-75 տարի: Այս թռչուններին իրենց տներում պահել են դեռևս մինչկոլումբոսյան Ամերիկայի հնդկացիները և այսօր էլ, տնային պայմաններում պահվող արաների հաճախ կարելի է տեսնել:

Դասակարգում

Ցեղն ընդգրկում է 16 տեսակ, որոնցից 7-ը անհետացած են.

Զինվորական արա (Ara ambiguus)
Կապտադեղին արա (Ara ararauna)
† Դոմինիկյան դեղնականաչ արա (Ara atwoodi)
† Վիրջինյան արա (Ara autocthones)
Կարմրականաչաթև արա (Ara chloropterus)
† Ճամայկայի շիկավուն արա (Ara erythrocephala)
Կապտակոկորդ արա (Ara glaucogularis)
† Ճամայկայի կարմիր արա (Ara gossei)
† Գվադելուպյան արա (Ara guadeloupensis)
Կարմիր արա (Ara macao)
† Մարտինիկյան արա (Ara martinica)
Փոքր զինվորական արա (Ara militaris)
Կարմրականջ արա (Ara rubrogenys)
Շագանակաճակատ արա (Ara severus)
† Կուբայական արա (Ara tricolor)

Կախված դասակարգումից, տեսակների քանակը կարող է տատանվել և ցեղում կարող են ընդգրկվել մինչև 20 տեսակներ, այդ թվում.

Ծանոթագրություններ

↑ «Zoological Nomenclature Resource: Psittaciformes (Version 9.004)». www.zoonomen.net. 2008-07-05.
↑ Lacépède, Bernard Germain de (1799). «Tableau des sous-classes, divisions, sous-division, ordres et genres des oiseux». Discours d'ouverture et de clôture du cours d'histoire naturelle (French). Paris: Plassan. էջ 1.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) Page numbering starts at one for each of the three sections.
↑ FERREIRA, A. B. H. Novo Dicionário da Língua Portuguesa. Segunda edição. Rio de Janeiro: Nova Fronteira, 1986. p.155
↑ Forshaw, Joseph M.; Cooper, William T. (1981) [1973, 1978]. Parrots of the World (corrected second ed.). David & Charles, Newton Abbot, London. էջ 368. ISBN 0-7153-7698-5.
↑ Collar N (1997) "Family Psittacidae (Parrots)" in Handbook of the Birds of the World Volume 4; Sandgrouse to Cuckoos (eds del Hoyo J, Elliott A, Sargatal J) Lynx Edicions:Barcelona. 84-87334-22-9, pp. 420-425

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արա (ցեղ)» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արա (ցեղ)» հոդվածին։

[zoonomen-1] «Zoological Nomenclature Resource: Psittaciformes (Version 9.004)». www.zoonomen.net. 2008-07-05.

[2] Lacépède, Bernard Germain de (1799). «Tableau des sous-classes, divisions, sous-division, ordres et genres des oiseux». Discours d'ouverture et de clôture du cours d'histoire naturelle (French). Paris: Plassan. էջ 1.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) Page numbering starts at one for each of the three sections.

[3] FERREIRA, A. B. H. Novo Dicionário da Língua Portuguesa. Segunda edição. Rio de Janeiro: Nova Fronteira, 1986. p.155

[forshaw368-4] Forshaw, Joseph M.; Cooper, William T. (1981) [1973, 1978]. Parrots of the World (corrected second ed.). David & Charles, Newton Abbot, London. էջ 368. ISBN 0-7153-7698-5.

[Collar1-5] Collar N (1997) "Family Psittacidae (Parrots)" in Handbook of the Birds of the World Volume 4; Sandgrouse to Cuckoos (eds del Hoyo J, Elliott A, Sargatal J) Lynx Edicions:Barcelona. 84-87334-22-9, pp. 420-425

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

13:20, 11 Սեպտեմբերի 2018-ի տարբերակ խմբագրել Որոտ (Քննարկում \| ներդրում) 5799 edits Նոր էջ «'''Արա''' (լատ.՝ Ara), թութականմանների ընտանիքին պատկանող ...»:		13:24, 11 Սեպտեմբերի 2018-ի տարբերակ խմբագրել հետ շրջել Որոտ (Քննարկում \| ներդրում) 5799 edits No edit summary Հաջորդ տարբ →
Տող 1.		Տող 1.
			{{Տաքսոտուփ}}
	'''Արա''' ([[լատիներեն\|լատ.]]՝ Ara), [[թութականմաններ]]ի [[ընտանիք (կենսաբանություն)\|ընտանիքին]] պատկանող [[թռչուններ]]ի ցեղ, որն իր մեջ ընդգրկում է ներկայումս ապրող ութ և ամենաքիչը՝ անհետացած երկու [[տեսակ]]ներ<ref name = zoonomen>{{cite web \| url =http://www.zoonomen.net/avtax/psit.html \|title = Zoological Nomenclature Resource: Psittaciformes (Version 9.004) \|date =2008-07-05 \|publisher = www.zoonomen.net }}</ref>: Առաջին անգամ նկարագրվել և ցեղի անվանումը տրվել է [[ֆրանսիացիներ\|ֆրանսիացի]] [[բնագիտություն\|բնագետ]] [[Բեռնար Ժերմեն դե Լասեպեդ]]ի կողմից՝ [[1799]] թվականին<ref>{{ cite book \| last=Lacépède \| first=Bernard Germain de \| author-link=Bernard Germain de Lacépède \| year=1799 \| title=Discours d'ouverture et de clôture du cours d'histoire naturelle \| chapter=Tableau des sous-classes, divisions, sous-division, ordres et genres des oiseux \| language=French \| publisher=Plassan \| place=Paris \| page=1 \| chapter-url=https://books.google.co.uk/books?id=6uhAAAAAcAAJ&pg=PA75 }} Page numbering starts at one for each of the three sections.<!--BHL appears not to have a scan--></ref>: Անվանումն հավանաբար կապված է [[տուպինամբա]] ժողովրդի լեզվում առկա a'rara (արարա) բառի հետ, որով [[պորտուգալերեն]]ում բնորոշվում էր եռագույն արան<ref>FERREIRA, A. B. H. Novo Dicionário da Língua Portuguesa. Segunda edição. Rio de Janeiro: Nova Fronteira, 1986. p.155</ref>:		'''Արա''' ([[լատիներեն\|լատ.]]՝ Ara), [[թութականմաններ]]ի [[ընտանիք (կենսաբանություն)\|ընտանիքին]] պատկանող [[թռչուններ]]ի ցեղ, որն իր մեջ ընդգրկում է ներկայումս ապրող ութ և ամենաքիչը՝ անհետացած երկու [[տեսակ]]ներ<ref name = zoonomen>{{cite web \| url =http://www.zoonomen.net/avtax/psit.html \|title = Zoological Nomenclature Resource: Psittaciformes (Version 9.004) \|date =2008-07-05 \|publisher = www.zoonomen.net }}</ref>: Առաջին անգամ նկարագրվել և ցեղի անվանումը տրվել է [[ֆրանսիացիներ\|ֆրանսիացի]] [[բնագիտություն\|բնագետ]] [[Բեռնար Ժերմեն դե Լասեպեդ]]ի կողմից՝ [[1799]] թվականին<ref>{{ cite book \| last=Lacépède \| first=Bernard Germain de \| author-link=Bernard Germain de Lacépède \| year=1799 \| title=Discours d'ouverture et de clôture du cours d'histoire naturelle \| chapter=Tableau des sous-classes, divisions, sous-division, ordres et genres des oiseux \| language=French \| publisher=Plassan \| place=Paris \| page=1 \| chapter-url=https://books.google.co.uk/books?id=6uhAAAAAcAAJ&pg=PA75 }} Page numbering starts at one for each of the three sections.<!--BHL appears not to have a scan--></ref>: Անվանումն հավանաբար կապված է [[տուպինամբա]] ժողովրդի լեզվում առկա a'rara (արարա) բառի հետ, որով [[պորտուգալերեն]]ում բնորոշվում էր եռագույն արան<ref>FERREIRA, A. B. H. Novo Dicionário da Língua Portuguesa. Segunda edição. Rio de Janeiro: Nova Fronteira, 1986. p.155</ref>: