Jump to content

Պարբերական աղյուսակի խումբ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Պարբերական աղյուսակի համակարալված սյունակներից յուրաքանչյուրը մեկ խումբ է

Քիմիական տարրերի պարբերական համակարգի խումբ, ատոմների հաջորդականություն՝ դասավորված միջուկի լիցքի աճման կարգով, որոնք օժտված են արտաքին շերտում միանման էլեկտրոնային կառուցվածքով։

Խմբի համարը որոշվում է ատոմի արտաքին էլեկտրոնային շերտում էլեկտրոնների թվով (վալենտային էլեկտրոնները) և որպես կանոն, համապատասխանում է ատոմի առավելագույն վալենտականությանը։

Պարբերական համակարգի կարճ ձևում խմբերը դասակարգում են ենթախմբերի՝ գլխավոր (կամ Ա խմբեր), որոնց են պատկանում s և p տարրերը և երկրորդական (B ենթախումբ), որը ներառում է d-տարրերը։ Ենթախմբերը անվանում են նաև ամենափոքր միջուկի լիցք ունեցող տարրի անունով (որպես կանոն գլխավոր ենթախմբերի համար՝ երկրորդ պարբերության տարրերը, և երկրորդական ենթախմբի համար՝ չորրորդ պարբերության տարրերը)։ Միևնույն ենթախմբի տարրերը օժտված են նման հատկություններով։

Նույն խմբի տարրերի մոտ կարգաթվի աճմանը զուգընթաց աճում է էլեկտրոնային թաղանթների թիվը, մեծանում է ատոմային շառավիղը, ինչի հետևանքով էլեկտրաբացասականությունը թուլանում է, մետաղական հատկությունները ուժեղանում են, իսկ ոչ մետաղական հատկությունները՝ թուլանում։ Ուժեղանում են նրանց կողմից ձևավորվող նյութերի վերականգնիչ, և թուլանում օքսիդիչ հատկությունները։

Խմբերի համարակալում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1989 թվականից Տեսական և կիրառական քիմիայի միջազգային միությունը (IUPAC) որպես հիմնական տարբերակ հաստատել է պարբերական համակարգի երկար պարբերություններով ձևը[1]։ Ըստ այդմ IUPAC-ը առաջարկում է խմբերը համարակալել արաբական թվանշաններով՝ 1-18:

Չնայած դրան, շարունակում է կիրառվել ավանդական դարձած համարակալումը, որտեղ օգտագործվում են հռոմեական թվեր և լատինական տառեր, որը տարբերվում է Ամերիկայի և Եվրոպայի համար։

Ժամանակակից համակարգն ընդգրկում է հետևյալ խմբերը (հին համակարգերը, եվրոպականը և ամերիկյանը նշված են փակագծերում)։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Сайфуллин Р. С., Сайфуллин А. Р. Новая таблица Менделеева // Химия и жизнь.— 2003.— № 12.— С. 14—17.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Scerri, E. R. (2007). The periodic table, its story and its significance. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-530573-9.
  • «The Periodic Table Terms». www.shmoop.com (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  • IUPAC (2005). «Nomenclature of inorganic chemistry» (PDF).
  • Liu, Ning; Lu, Na; Su, Yan; Wang, Pu; Quan, Xie (2019). «Fabrication of g-C3N4/Ti3C2 composite and its visible-light photocatalytic capability for ciprofloxacin degradation» (PDF). Separation and Purification Technology. 211: 782–789. doi:10.1016/j.seppur.2018.10.027. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 17-ին.