Շոտլանդիայի ազգային թանգարան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Շոտլանդիայի ազգային թանգարան
Տեսակթանգարան
Երկիր Միացյալ Թագավորություն[1][2]
ՏեղագրությունԷդինբուրգ
ՎայրԷդինբուրգ[3]
ՀասցեChambers StreetEH1 1JF
ՓողոցChambers Street?
Կազմված էRoyal Museum of Scotland?, Museum of Scotland? և National Museums Scotland Library?
Մասն էNational Museums Scotland? և WikiProject Scotland's Accused Witches?[4]
Հիմնադրված է1998
Բացված1998
ՃարտարապետBenson & Forsyth?
Քարտեզ
Քարտեզ
Պաշտոնական կայք

Շոտլանդիայի ազգային թանգարան` Էդինբուրգ քաղաքում (անգլ.՝ National Museum of Scotland)` ստեղծվել է 2006 թվականին Շոտլանդիայի նորակառույց թանգարանի հետ միաձուլմամբ, շոտլանդական հնություններին, մշակույթին և պատմությանը վերաբերող հավաքածուներով և հարակից Շոտլանդական թագավորական թանգարանով (այսպես վերանվանվել է 1904 թվականին), գիտության և տեխնոլոգիայի, բնական պատմության և համաշխարհային մշակույթների վերաբերյալ հավաքածուներով։ Երկու միացյալ շենքերը կանգնած են կողք կողքի, Քեմբրիջի փողոցում, Էդինբուրգի կենտրոնում գտնվող Գեորգ IV կամրջի հետ։ Թանգարանը Շոտլանդիայի ազգային թանգարանների մի մասն է։ Մուտքն ազատ է։ Այս երկու շենքերը պահպանում են առանձնահատուկ հատկանիշները։ Շոտլանդիայի թանգարանը գտնվում է ժամանակակից շենքում, որը բացվել է 1998 թվականին, մինչդեռ նախկին Թագավորական թանգարանի շենքը սկսել է գործել 1861 թվականին և մասամբ բացվել է 1866 թվականին վիկտորիանական վենետիկյան վերածննդի ճակատով և թուջե կառուցվածքի մեծ կենտրոնական դահլիճով, որը վեր է խոյանում շենքի ողջ բարձրության վրա։ Այս կառույցը հիմնանորոգվեց և վերակառուցվեց 2011 թվականի հուլիսի 29-ին կառույցը վերանորոգելու և ընդլայնելու համար 47 միլլիոն ֆունտ ստեռլինգ ամբողջությամբ երեք տարի տեվողությամբ ծրագրի շրջանակներում, որը ղեկավարում էր Գարեթ Հոսկինս Արքիտեքստը մրցակից Ռալֆ Ափելբիում Ասոսիեյթի հետ, որը զբաղվում է ցուցահանդեսների վերաձևավորումով[5]։

Ազգային թանգարանն ընդգրկում է Շոտլանդիայի նախկին հնությունների ազգային թանգարանի հավաքածուները։ Բացի շոտլանդական հնագիտական գտածոների և միջնադարյան առարկաների ազգային հավաքածուներից, թանգարանն իր մեջ պարունակում է աշխարհի տարբեր երկրներից ստացված նմուշներ՝ ներառելով երկրաբանությունը, հնագիտությունը, բնական պատմությունը, գիտությունը, տեխնոլոգիան, արվեստը և համաշխարհային մշակույթները։ 16 նոր պատկերասրահներ, վերաբացվել է 2011 թվականին, որը ներառում է 8000 օբյեկտների 80 տոկոսը, որոնք նախկինում ցուցադրվել են[6]։ Առավել ուշագրավ ցուցանմուշներից է Դոլի ոչխարի լցոնված մարմինը ՝ մեծահասակների բջիջից կաթնասունի առաջին հաջող կլոնավորումը։ Այլ ուշագրավ իրադարձությունները ներառում են Հին Եգիպտոսի ցուցահանդեսներում , Էլթոն Ջոնի շռայլ կոստյումներից մեկը, Ջին Մուիրի զգեստների հավաքածուն և հազարամյակի ժամացույց անվամբ կինետիկ մեծ քանդակը։ Շոտլանդական մեկ այլ գյուտը, դպրոցական երեկույթների անփոփոխ սիրելինէ «Շոտլանդական Օրորդ»,որը գիլիոտինի վաղ ձևն է։ 2019 թվականին թանգարանն ընդունել է 2,210,024 այցելու՝ այդ տարի այն դարձնելով Շոտլանդիայի այցելուների ամենահայտնի տեսարժան վայրը[7]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կարելի է ասել, որ Թանգարանի պատմությունը, սկսվել է 1780 թվականին Շոտլանդիայի հնահավաք կազմակերպության հիմնադրումից հետո, որը շարունակվում է մինչ օրս, բայց դրանց հնագիտական և այլ գտածոների հավաքածուն հանձնվել է կառավարությանը 1858 թվականին, որպես Շոտլանդիայի ազգային թանգարանի հնություններ, 1891 թվականից կիսելով Էդինբուրգի Նոր քաղաքում, Քուին փողոցում գտնվող Շոտլանդիայի ազգային դիմանկարների պատկերասրահը[8]։ 1861 թվականին Շոտլանդիայի արդյունաբերական թանգարանի Չեմբերս փողոցում սկսվեց շինարարությունը, որի արքայազն Ալբերտը դրեց դրա հիմնաքարը։ 1866 թվականին, վերանվանվելով որպես Էդինբուրգի գիտության և արվեստի թանգարան, արևելյան և Մեծ պատկերասրահը բացվեց արքայազն Ալֆրեդի կողմից։ 1888 թվականին շենքն ավարտվեց, և 1904 թվականին հաստատությունը վերանվանվեց Շոտլանդական թագավորական թանգարան[9]։ Շոտլանդիայի Հնաոճ իրերի ազգային թանգարանի և Շոտլանդական թագավորական թանգարանի կազմակերպական միաձուլումը տեղի ունեցավ 1985 թվականին սակայն այդ երկու հավաքածուները պահպանվել են որպես առանձին շենքեր մինչև 1995 թվականը, երբ Քուին փողոցում շենքը փակվել է, ավելի ուշ վերաբացվելու նպատակով, որը զբաղեցնում է բացառապես Շոտլանդիայի Ազգային դիմանկարային պատկերասրահը։ 1998 թվականին բացվեց Շոտլանդիայի թանգարանի նոր շենքը, որը գտնվում էր Թագավորական թանգարանի շենքի հարևանությամբ և միացավ դրան։

Վիկտորիանական շենքը վերակառուցելու և ճարտարապետությունն ու հավաքածուները հետագայում ինտեգրելու գծով գլխավոր հատակագիծը մեկնարկեց 2004 թվականին իսկ 2006 թվականին երկու թանգարանները պաշտոնապես միավորվեցին որպես Շոտլանդիայի ազգային թանգարան[9]։ Շոտլանդական թագավորական թանգարանը մեկ առիթով «Ապրիլի հիմարների օրը» ցուցադրեց կատակ ցուցանմուշներ։ 1975 թվականին համընդհանուր ցուցադրության է դրվել կեղծ թռչուն, որը կոչվում էր «մերկ դեմքվ խուլիգան»։ Ցուցահանդեսում ներկայացված էին մշուշոտ թռչող թռչունների լուսանկարները։ Ցուցահանդեսը ավելի համոզիչ դարձնելու համար տաքսիդերմիստը (խրտվիլակ լցնոցը) թռչուն է կարել իրական թռչունների տարբեր բեկորներից, այդ թվում՝ ագռավի դիակի գլխից, ջրասուզիչի մարմնից և անհայտ ջրլող թռչնի ոտքերից[6][10]։ Թանգարանի աշխատակիցները 2015 և 2016 թվականներին մի քանի օր դասադուլային գործողություններ են իրականացրել Հասարակական և առևտրային ծառայությունների միության կողմից հրավիրված կետերում։

Ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախկին Թագավորական թանգարանի շենքի Մեծ պատկերասրահի վերաբացման օրը, 2011 թվականի հուլիսի 29-ին

Թագավորական թանգարանի շենք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շինարարությունը սկսվել է 1861 թվականին և շարունակվել փուլ առ փուլ, ընդ որում որոշ հատվածներ բացվել են ավելի շուտ, քան մյուսները նույնիսկ սկսել են շինարարությունը ։ Շենքի սկզբնական տարածքն ավարտվել է 1888 թվականին։ Այն նախագծվել է Քաղաքացիական ճարտարագետ, Թագավորական ինժեներների կապիտան՝ Ֆրենսիս Ֆոուկույամաի կողմից, որը նաև պատասխանատու է Ալբերտ թագավորական սրահի համար։ Արտաքին տեսքը, որը մշակվել է Վենետիկյան վերածննդի ոճով, կտրուկ հակադրվում է լույսով ողողված գլխավոր սրահին կամ Գրանդ պատկերասրահին, որը ներշնչված է Բյուրեղապակյա պալատից[11]։

Շենքի հետևի բազմաթիվ շինությունները, հատկապես 1930-ական թվականներին, զգալիորեն ընդլայնել են թանգարանը։ 1998 թվականին բացվել Է Շոտլանդիայի թանգարանը, որը ներքուստ կապված է թագավորական թանգարանի շենքի հետ։ 2011 թվականին Գարեթ Հոսկինսի ճարտարապետների կողմից ավարտված խոշոր վերակառուցումն օգտագործում է նախկին պահեստային տարածքները՝ փողոցային մակարդակով 1400 քմ մակերեսով կամարակապ մուտքի դահլիճ ստեղծելու համար` այցելուների հարմարություններով։ Սա ենթադրում էր հատակի մակարդակի 1,2 մետրի իջեցում։

Չնայած Ա դասի ցուցակված շենք լինելուն , հնարավոր էր ավելացնել վերելակներ և շարժասանդուղքներ[6]։

Շոտլանդիայի Թանգարանի Շենք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շենքը բաղկացած է երկրաչափական Կորպուզիան ձևով, բայց ունի նաև բազմաթիվ հիշատակումներ Շոտլանդիայի վերաբերյալ, ինչպիսիք են բրոշյուրները և ամրոցավորված պաշտպանական ճարտարապետությունը։ Նա ծածկված է ոսկե ծովային ավազաքարով, որը նրա ճարտարապետներից մեկը՝ Գորդոն Բենսոնը, անվանել է «շենքի ամենահին ցուցանմուշը»՝ վկայակոչելով Շոտլանդիայի երկրաբանությունը։ Շենքը 1999 թվականին արժանացել է նոբելյան մրցանակի[12]։

Հավաքածուներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նոր շենքի պատկերասրահները էապես ժամանակագրական դասավորությամբ ներկայացնում են Շոտլանդիայի պատմությունը, սկսած ամենացածր մակարդակից նախապատմությունից մինչև միջնադարյան վաղ շրջանը, ավելի ուշ՝ ավելի բարձր մակարդակներով։ 2011 թվականին վերաբացված վիկտորիանական շենքը պարունակում է չորս գոտիներ (յուրաքանչյուրը բազմաթիվ պատկերասրահներով), որոնք ընդգրկում են բնական պատմությունը, համաշխարհային մշակույթները (ներառյալ պատկերասրահները Հարավային Խաղաղ օվկիանոսում, Արևելյան Ասիայում և Հին Եգիպտոսում), եվրոպական արվեստ և դիզայն, և գիտություն և տեխնոլոգիա։ Մեծ պատկերասրահը պարունակում է բազմաթիվ խոշոր իրերի հավաքածուներ, իսկ «պատուհան դեպի աշխարհ» խորագրով ցուցահանդեսը ունի չորս հարկի չափով երկարություն, կամ մոտ 20 մետր, և պարունակում է ավելի քան 800 առարկաներ, որոնք արտացոլում են հավաքածուների բազմազանությունը։ Գրանդ պատկերասրահից այն կողմ գետնին գտնվում է «Հայտնագործություններ» պատկերասրահը ՝ «ուշագրավ շոտլանդացիներին ․․․ գյուտի, հետախուզման և արկածախնդրության բնագավառներում»։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. archINFORM (գերմ.) — 1994.
  2. https://vocaleyes.co.uk/research/heritage-access-2022/benchmark/
  3. https://hedendaagsesieraden.nl/2018/08/17/national-museum-of-scotland/
  4. https://www.nms.ac.uk/explore-our-collections/stories/scottish-history-and-archaeology/witchs-iron-collar/
  5. «National Museum of Scotland to reopen after £47m refit». BBC. 2011 թ․ հուլիսի 27. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
  6. 6,0 6,1 6,2 NMS press release for the reopening
  7. «ALVA - Association of Leading Visitor Attractions». www.alva.org.uk. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
  8. «National Museums Scotland Archive». Archives Hub. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 25-ին.
  9. 9,0 9,1 Miller, Phil (2006 թ․ հոկտեմբերի 14). «Museum drops its royal title to avoid confusion among visitors Queen gives her seal of approval to changing name of building after 102 years». The Herald. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  10. Brown, Mark (2011 թ․ հուլիսի 28). «New National Museum of Scotland unveiled after £47m revamp». The Guardian. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
  11. «The Royal Scottish Museum». Victorian Web. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 24-ին.
  12. «Twenty years of the RIBA Stirling Prize». Architect's Journal. 2015 թ․ հոկտեմբերի 6. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 24-ին.
Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շոտլանդիայի ազգային թանգարան» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շոտլանդիայի ազգային թանգարան» հոդվածին։