Jump to content

Մարգարիտա Սալաս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մարգարիտա Սալաս
իսպ.՝ Margarita Salas
Ծնվել էնոյեմբերի 30, 1938(1938-11-30)[1]
Կաներո, Valdés, Աստուրիա, Աստուրիա, Իսպանիա[2]
Մահացել էնոյեմբերի 7, 2019(2019-11-07)[3][4] (80 տարեկան)
Մադրիդ, Իսպանիա[4]
Բնակության վայր(եր)Մադրիդ
Քաղաքացիություն Իսպանիա
Մասնագիտությունկենսաքիմիկոս, molecular geneticist, համալսարանի դասախոս, մոլեկուլային կենսաբան, գենետիկ և գիտնական
Հաստատություն(ներ)Մադրիդի ինքնավար համալսարան[5], Իսպանական ազգային հետազոտական խորհուրդ[6], Սեվերո Օչոա մոլեկուլային կենսաբանության կենտրոն[5] և Նյու Յորքի համալսարան[5]
Գործունեության ոլորտՄոլեկուլային գենետիկա, Կենսաքիմիա[7] և գենետիկա[7]
Պաշտոն(ներ)նախագահ
ԱնդամակցությունԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա[8], Եվրոպական գիտությունների և արվեստների ակադեմիա, Իսպանիայի արքայական ակադեմիա, Իսպանիայի Գիտությունների արքայական ակադեմիա[9][10], Եվրոպական ակադեմիա[11] և Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա
Ալմա մատերՄադրիդի Կոմպլուտենսե համալսարան և Կոլաջ Ասունսոն
Տիրապետում է լեզուներինիսպաներեն[7]
Գիտական ղեկավարԱլբերտո Սոլս
Եղել է գիտական ղեկավարMaría Blasco Marhuenda? և Jesús Ávila de Grado?
Պարգևներ
Ալֆոնս X Իմաստունի շքանշանի մեծ խաչ

Համալսարանական կրթության և հետազոտության մեջ վաստակի համար մեդալ

Բուրգոսի համալսարանի պատվավոր դոկտորի կոչում

[12][13]

«Եվրոպացի գյուտարար»

Բարսելոնայի ինքնավար համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[14]

Մադրիդի Կառլոս III-ի անվան համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[15]

Սալամանկայի Հայրապետական ​​համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[16]

Էչեգարայ մեդալ

[17]

Իսպանիայի ազգային գիտական թիմ

[18]

Խաենի համալսարանի պատվավոր դոկտորի կոչում

[19]

Մենենդես Պելայո միջազգային համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[20]

Հեռավար կրթության ազգային համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[21]

Prismas մրցանակ

[22]

Մալագայի համալսարանի պատվավոր դոկտորի կոչում

[23]

Թագավոր Խուան Կառլոսի համալսարանի պատվավոր դոկտորի կոչում

[24]
Աշխատանքային վաստակի համար շքանշան

Կադիսի համալսարանի պատվավոր դոկտորի կոչում

[25]

Մուրսիայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[26]

Էքստրեմադուրայի համալսարանի պատվավոր դոկտորի կոչում

[27]
gold Medal of the Community of Madrid

«Կանայք գիտության բնագավառում» Լ՛Օրել-ՅՈՒՆԵՍԿՕ մրցանակ

Մադրիդի ճարտարագիտական համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[28]

National Research Prize Santiago Ramon y Cajal?

[29]

Մեքսիկայի գիտության և տեխնիկայի մրցանակ

Գարսիա Կաբրերիզոյի շքանշան

[30]

Օվյեդոյի համալսարանի պատվավոր դոկտորի կոչում

[31]

Թագավոր Համիեի մրցանակ հիմնական հետազոտությունների համար

[32]
և

ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Կառլոս Խ. Ֆինլեյի անվան միկրոկենսաբանության մրցանակ

Ամուսին(ներ)Eladio Viñuela Díaz?[33]
 Margarita Salas Վիքիպահեստում

Մարգարիտա Սալաս Ֆալգերաս, Կաներոյի 1-ին մարկիզ (իսպ.՝ Margarita Salas Falgueras, նոյեմբերի 30, 1938(1938-11-30)[1], Կաներո, Valdés, Աստուրիա, Աստուրիա, Իսպանիա[2] - նոյեմբերի 7, 2019(2019-11-07)[3][4], Մադրիդ, Իսպանիա[4], հայտնի է որպես Մարգարիտա Սալաս), կենսաքիմիայի և մոլեկուլային գենետիկայի ոլորտների իսպանացի գիտնական։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սալասը ծնվել է Իսպանիայի Աստուրիա ինքնավար համայնքի Կաներո բնակավայրում։ Ավարտել է Մադրիդի Կոմպլուտենսե համալսարանի քիմիական ֆակուլտետը, 1961 թվականին ստացել է գիտությունների դոկտորի կոչում։ 1967 թվականին մեկնել է ԱՄՆ, որտեղ աշխատել է Սևերո Օչոայի հետ։ Ամուսնու` Էլադիո Վինուելայի հետ պատասխանատու են կենսաքիմիայի և մոլեկուլային կենսաբանության ոլորտում իսպանական հետազոտությունների խթանման համար։ Սալասը եղել է ավելի քան 40 ասպիրանտների գիտական ղեկավար, հրատարակել է ավելի քան 200 գիտական հոդվածներ։ Հետազոտությունների գիտական բարձրագույն խորհրդի ( CSIC) պրոֆեսոր է կենսատեխնոլոգիայի բնագավառում[34]։

2000 թվականին Սալասն արժանացել է «Կանայք գիտության բնագավառում» Լ՛Օրել-ՅՈՒՆԵՍԿՕ մրցանակի[35]։

Սալասը Իսպանիայի Գիտությունների արքայական ակադեմիայի, Եվրոպական գիտությունների և արվեստների ակադեմիայի, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիայի, Միկրոբիոլոգիայի ամերիկյան ընկերության, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիայի և Սևերո Օչոայի հիմնադրամի անդամ է[36]։

2001 թվականի դեկտեմբերի 20-ին Սալասը ընտրվել է Իսպանիայի արքայական ակադեմիայի Seat i, որը զբաղեցրել է 2003 թվականի հունիսի 4-ին[37]։

2008 թվականի հուլիսի 11-ին Խուան Կառլոս I Բուրբոնը Սալասին շնորհել է իսպանացի ազնվականի կոչում Կաներոյի մարկիզ ժառանգական կոչումով[38]։

  • Աստուրիայի իշխանությունների մեդալ, 1997 թ.
  • Santiago Ramon y Cajal ազգային հետազոտական մրցանակ, 1999 թ.
  • «Կանայք գիտության բնագավառում» Լ՛Օրել-ՅՈՒՆԵՍԿՕ մրցանակ, 1999 թ.
  • «Կանայք գիտության բնագավառում» Լ՛Օրել-ՅՈՒՆԵՍԿՕ մրցանակ, 2000 թ.
  • Ընտրվել է 20-րդ դարի 100 կանանց շրջանակում, որոնք Մադրիդի կանանց համայնքային խորհրդի կողմից 21-րդ դարում հավասարության ճանապարհ են բացել, 2001 թ.
  • Վալենսիայի գեներալիտատի Իսաբել Ֆեռեր մրցանակ, 2002 թ.
  • Մադրիդի համայնքի ոսկե մեդալ, 2002 թ.
  • Ալֆոնսո X Իմաստունի քաղաքացիական շքանշանի մեծ խաչ, 2003 թ.
  • Գիտության և հետազոտությունների հիմնադրամի միջազգային մրցանակ, 2004 թ.
  • Երախտիքի ոսկե մեդալ, 2005 թ.
  • Մադրիդի Կոմպլուտենսե համալսարանի ոսկե մեդալ, 2005 թ.
  • Գերազանցության մրցանակ FEDEPE (Կին տնօրենների, ղեկավարների, պրոֆեսիոնալների և ձեռնարկատերերի իսպանական հիմնադրամ) կողմից, 2006 թ.
  • Աստուրիայի համայնքի Անասնաբույժների քոլեջի ոսկե մեդալ
  • Կին լիդեր մրցանակ, 2009 թ., մրցանակը հանձնել է Ռաֆայել դել Պինոն, Ալիտեր և Մերկ հիմնադրամ
  • «Լիարժեք մասնագիտական կյանք» մրցանակ, 2009 թ., Mapfre հիմնադրամ
  • Քիմիայի գերազանցության մրցանակ, պարգևատրվել է Իսպանիայի քիմիկոսների միության ընդհանուր խորհրդի կողմից, 2014 թ.
Նախորդող
նոր տիտղոս
Իսպանացի ազնվական
Կաներոյի մարկիզ

ապրիլի 9 2010 - այժմ
Հաջորդող
ներկայումս պաշտոնավարում է

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 http://www.cervantes.es/bibliotecas_documentacion_espanol/creadores/salas_margarita.htm
  2. 2,0 2,1 2,2 https://www.cervantes.es/bibliotecas_documentacion_espanol/creadores/salas_margarita.htm
  3. 3,0 3,1 3,2 https://www.lasexta.com/noticias/ciencia-tecnologia/muere-margarita-salas-mayores-cientificas-espanolas-siglo_201911075dc3fa0d0cf25aeae7bdd7cf.html
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 https://www.csic.es/es/actualidad-del-csic/fallece-margarita-salas-una-de-las-mayores-cientificas-espanolas-del-siglo-xx
  5. 5,0 5,1 5,2 https://www.csic.es/es/content/margarita-salas
  6. https://www.cib.csic.es/sites/default/files/inline-files/Newsletter_0_vf_1_EN_2.pdf
  7. 7,0 7,1 7,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  8. http://www.nasonline.org/member-directory/members/20015166.html
  9. http://www.rac.es/2/2_ficha.php?id=175&idN3=4&idN4=
  10. http://www.rac.es/2/2_ficha.php?id=175
  11. https://www.ae-info.org/ae/User/Salas_Margarita
  12. https://www.ubu.es/noticias/margarita-salas-sera-investida-doctora-honoris-causa-por-la-universidad-de-burgos
  13. https://www.ubu.es/unidad-de-protocolo/actos-academicos-solemnes/doctorado-honoris-causa/margarita-salas-falgueras-2019
  14. http://www.rae.es/noticias/margarita-salas-investida-doctora-honoris-causa-por-la-uab
  15. https://www.uc3m.es/ss/Satellite/UC3MInstitucional/es/Detalle/Comunicacion_C/1371254771202/1371215537949/La_cientifica_Margarita_Salas,_Doctora_Honoris_Causa_por_la_UC3M
  16. https://www.upsa.es/noticias/detalle-noticia.php?idNoticia=13956
  17. http://www.rac.es/7/7_2_1.php?id=148
  18. https://www.elconfidencial.com/tecnologia/2014-05-30/nace-la-seleccion-espanola-de-la-ciencia_138482/
  19. https://facexp.ujaen.es/noticias/margarita-salas-primera-mujer-investida-doctora-honoris-causa-por-la-universidad-de-jaen
  20. http://www.uimp.es/institucional-2/premios-y-reconocimientos/doctorado-honoris-causa/margarita-salas.html
  21. https://canal.uned.es/series/5a6f67beb1111f92378b4569
  22. https://www.coruna.gal/mc2/es/detalle-contenido-texto/prismas-casa-de-las-ciencias-a-la-divulgacion/contenido/1453625646176?argIdioma=es
  23. https://www.uma.es/facultad-de-ciencias/info/74494/doctores-honoris-causa/
  24. https://www.madridiario.es/2008/Octubre/madrid/madrid/102737/margarita-salas-honoris-causa-rey-juan--carlos.html
  25. https://www.uca.es/margarita-salas-falgueras/
  26. https://www.um.es/web/universidad/doctores-honoris-causa/margarita-salas-falgueras
  27. https://www.unex.es/organizacion/gobierno/sec_gral/actos-institucionales/distinciones-y-honores
  28. http://www.upm.es/UPM/Historia/HonorisCausa
  29. https://www.boe.es/buscar/doc.php?id=BOE-A-2000-15055
  30. http://fundaciongarciacabrerizo.org/lista-premiados/
  31. https://secretaria.uniovi.es/c/document_library/get_file?uuid=29b8a691-7ceb-48a7-abfa-ce1ae8bf58b9&groupId=952290
  32. http://www.fprj.es/es/historico-premiados-investigacion-basica/
  33. https://extremenosilustres.blogspot.com/2019/01/eladio-vinuela-diaz.html
  34. «Prof. Margarita Salas Falgueras». sibi.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 9-ին.
  35. DNA researcher Okazaki wins int'l award for female scientists., the Free Library, 5 April 2015
  36. «Margarita_Salas» (PDF). Instituto de Educacíon Secundaria, Malaga (Spanish). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ հուլիսի 26-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 9-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  37. «Margarita Salas Falgueras» (Spanish). Real Academia Española. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 27-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 14-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  38. «Otras disposiciones» (PDF). Boletín Oficial del Estado (Spanish). 2008 թ․ հուլիսի 12. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 9-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարգարիտա Սալաս» հոդվածին։