Լյուդվիգ Չիբիրով
Լյուդվիգ Չիբիրով օսերեն՝ Цыбырты Алексейы фырт Людвиг | |
---|---|
Ծնվել է | նոյեմբերի 19, 1932 (91 տարեկան) |
Ծննդավայր | Ցխինվալ, Վրացական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ |
Քաղաքացիություն | Վրաստան |
Կրթություն | Հյուսիս-օսեթյան պետական համալսարան |
Գիտական աստիճան | պատմական գիտությունների դոկտոր |
Մասնագիտություն | քաղաքական գործիչ և պատմաբան |
Զբաղեցրած պաշտոններ | President of South Ossetia? |
Կուսակցություն | ԽՄԿԿ |
Պարգևներ և մրցանակներ | |
Lyudvig Chibirov Վիքիպահեստում |
Լյուդվիգ Ալեքսեևիչ Չիբիրով (նոյեմբերի 19, 1932, Ցխինվալ, Վրացական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), խորհրդային և հարավօսական քաղաքական գործիչ, պատմաբան, հրապարակախոս, Հարավային Օսիայի առաջին նախագահ (1996-2001 թթ.):
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծնվել է 1932 թվականի նոյեմբերի 19-ին Վրաստանի ԽՍՀ Հարավային Օսիայի Ինքնավար Մարզի Ցխինվալի շրջանի Զառ գյուղում։ սովորել է Հարավային Օսիայի ՊԲ Ստալինիրսկի շրջանի Զառ գյուղի միջնակարգ դպրոցում։ Ավարտել է Ցխինվալի 2-րդ միջնակարգ դպրոցը։
1956թ. գերազանցությամբ ավարտել է Հյուսիս-օսական պետական մանկավարժական ինստիտուտի պատմաբանասիրական ֆակուլտետը։ Աշխատել է Ստալինիրի Մ. Ս. Տուգանովի անվան գեղարվեստի ուսումնարանի պատմության և հասարակագիտության ուսուցիչ։ Հարավ-Օսիայի տարածաշրջանային երկրագիտական թանգարանի խորհրդային շրջանի (1956-1957) և նախահեղափոխական շրջանի (1957-1959) պատմության բաժինների վարիչ։ 1959-1967թթ.եղել է Վրացական ԽՍՀ ԳԱ Հարավ-Օսիայի գիտահետազոտական ինստիտուտի ազգագրության բաժնի գիտաշխատող։
1964թ. պաշտպանել է թեկնածուական դիսերտացիան ՝ «Օսերի բնակավայրերն ու կացարանները»։ Պատմական գիտությունների դոկտոր (1978 թվականից, ատենախոսություն ՝ «Օսերի ժողովրդական երկրագործական օրացույց»), պրոֆեսոր (1981 թվականից)։ Հարավ-օսեթական պետական մանկավարժական ինստիտուտի հեռակա բաժնի (1967-1974) և պատմաբանասիրական ֆակուլտետի (1974-1988) դեկան, ռեկտոր (1989-1993)։
Քաղաքական գործունեություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1993թ. հոկտեմբերից Հարավային Օսիայի Հանրապետության Գերագույն խորհրդի նախագահ-երկրի ղեկավար։ 1996 թվականի մայիսի 16-ին Լ.Ա. Չիբիրովը և Վրաստանի Հանրապետության Նախագահ ՝ Է. Շևարդնաձեն Մոսկվայում ստորագրեցին հուշագիր վրաց-օսական հակամարտության կողմերի միջև անվտանգության ապահովման և փոխվստահության ամրապնդման միջոցառումների մասին։ Այս փաստաթուղթն ամրագրում էր կողմերի հրաժարումը ուժի կիրառումից կամ դրա կիրառման սպառնալիքից ՝ իրենց նպատակներին հասնելու համար։
1996 թվականի նոյեմբերի 10-ին ընտրվել է Հարավային Օսիայի առաջին նախագահ։ 2001 թվականին նա պարտվել է նախագահ Էդուարդ Կոկոյտիի ընտրություններում։
Գիտական գործունեություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ազգագրագետ-Օսագետ։ Հեղինակ է օսերեն և ռուսերեն լեզուներով ավելի քան 160 գիտական աշխատությունների, որոնք նվիրված են օսական ժողովրդի և Կովկասի այլ ժողովուրդների ազգագրության, պատմության և մշակույթի հարցերի լայն շրջանակին։
Հիմնական աշխատանքներ.
- «Օսական ժողովրդական բնակավայր»,
- «Օսերի ժողովրդական գյուղատնտեսական օրացույց»,
- «Օսերի հոգևոր մշակույթի ամենահին շերտերը»,
- «Հանդիպումներ Վասո Աբաևի հետ»,
- «Периодическая печать Кавказа об Осетии и осетинах»
- «Իռոն ադամոն բերգբոնտե» (օսական ժողովրդական Տոներ), Վլադիկավկազ, 1998։
2003 թվականից նյութեր են հավաքվում և հոդվածներ են գրվում Օսիայի ժողովրդի համընդհանուր բանահյուսական և ազգագրական հանրագիտարանի համար, որի ստեղծման հեղինակային թիմը գլխավորում է Լյուդվիգ Չիբիրովը։ 2013 թվականին տեղի ունեցավ Օսեթական ազգագրական հանրագիտարանի շնորհանդեսը։ Լյուդվիգ Չիբիրովը նախագծի հեղինակն է, գլխավոր խմբագիրն ու աշխատանքային խմբի ղեկավարը։
Մրցանակներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- 2008թ. - Ռուսաստանի Դաշնության գիտության վաստակավոր գործիչ[1]
- 2007 թ. նոյեմբերի 18 - Բարեկամության շքանշան (Հարավային Օսիա)։
- 2012 թվականի նոյեմբերի 21 - Հարավային Օսիայի Հանրապետության գիտության վաստակավոր գործիչ ՝ պատմական Կովկասագիտության զարգացման գործում ունեցած մեծ ավանդի, օսական ժողովրդի ազգաբանության, պատմության և մշակույթի բնագավառում ունեցած ակնառու գիտական նվաճումների համար[2]
- 2012 թվականի դեկտեմբերի 19-ին ՝ Պատվո շքանշան (Հարավային Օսիա) ՝ Հարավային Օսիայի Հանրապետության պետականության կայացման և ամրապնդման գործում ներդրած անձնական մեծ ավանդի, հասարակական-քաղաքական և գիտամանկավարժական ակտիվ գործունեության համար և ծննդյան 80-րդ տարեդարձի կապակցությամբ[3]
- 2023 թվականի մայիսի 24-ին ՝ Բարեկամության շքանշան ՝ գիտության զարգացման գործում ունեցած մեծ ավանդի և երկարամյա բեղմնավոր աշխատանքի համար[4]
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ ««Успех республики — это и ваш труд»». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 16-ին.
- ↑ «Указ «0 присвоении почетного звания „Заслуженный деятель науки Республики Южная Осетия" Чибирову Л. А.»». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 26-ին.
- ↑ «" Указ «О награждении Орденом Почета Чибирова Л. А.» Официальный сайт Президента Республики Южная Осетия». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 26-ին.
- ↑ «Указ Президента Российской Федерации от 24 мая 2023 года № 374 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»». Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 24-ին.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Նոյեմբերի 19 ծնունդներ
- 1932 ծնունդներ
- Ապրող անձինք
- Ցխինվալ քաղաքում ծնվածներ
- ԽՄԿԿ անդամներ
- Բարեկամության շքանշանի ասպետներ (Ռուսաստան)
- Անձինք այբբենական կարգով
- Պատմաբաններ
- Պատմական գիտությունների դոկտորներ
- Հարավային Օսիա
- Վրաստանի քաղաքական գործիչներ
- Օսեր
- Խորհրդային ազգագրագետներ
- 20-րդ դարի քաղաքական գործիչներ
- Խորհրդային պատմաբաններ
- Վրացի պատմաբաններ
- 21-րդ դարի վրացի քաղաքական գործիչներ
- 21-րդ դարի քաղաքական գործիչներ