Լյուդվիգ Չիբիրով

Լյուդվիգ Չիբիրով; օսերեն՝ Цыбырты Алексейы фырт Людвиг
Ծնվել է	նոյեմբերի 19, 1932 (91 տարեկան)
Ծննդավայր	Ցխինվալ, Վրացական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	Վրաստան
Կրթություն	Հյուսիս-օսեթյան պետական համալսարան
Գիտական աստիճան	պատմական գիտությունների դոկտոր
Մասնագիտություն	քաղաքական գործիչ և պատմաբան
Զբաղեցրած պաշտոններ	President of South Ossetia?
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ
Պարգևներ և ; մրցանակներ	; և Կոստա Խետագուրովի անվան մրցանակ
	Lyudvig Chibirov Վիքիպահեստում

Լյուդվիգ Ալեքսեևիչ Չիբիրով (նոյեմբերի 19, 1932(1932-11-19), Ցխինվալ, Վրացական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), խորհրդային և հարավօսական քաղաքական գործիչ, պատմաբան, հրապարակախոս, Հարավային Օսիայի առաջին նախագահ (1996-2001 թթ.):

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1932 թվականի նոյեմբերի 19-ին Վրաստանի ԽՍՀ Հարավային Օսիայի Ինքնավար Մարզի Ցխինվալի շրջանի Զառ գյուղում։ սովորել է Հարավային Օսիայի ՊԲ Ստալինիրսկի շրջանի Զառ գյուղի միջնակարգ դպրոցում։ Ավարտել է Ցխինվալի 2-րդ միջնակարգ դպրոցը։

1956թ. գերազանցությամբ ավարտել է Հյուսիս-օսական պետական մանկավարժական ինստիտուտի պատմաբանասիրական ֆակուլտետը։ Աշխատել է Ստալինիրի Մ. Ս. Տուգանովի անվան գեղարվեստի ուսումնարանի պատմության և հասարակագիտության ուսուցիչ։ Հարավ-Օսիայի տարածաշրջանային երկրագիտական թանգարանի խորհրդային շրջանի (1956-1957) և նախահեղափոխական շրջանի (1957-1959) պատմության բաժինների վարիչ։ 1959-1967թթ.եղել է Վրացական ԽՍՀ ԳԱ Հարավ-Օսիայի գիտահետազոտական ինստիտուտի ազգագրության բաժնի գիտաշխատող։

1964թ. պաշտպանել է թեկնածուական դիսերտացիան ՝ «Օսերի բնակավայրերն ու կացարանները»։ Պատմական գիտությունների դոկտոր (1978 թվականից, ատենախոսություն ՝ «Օսերի ժողովրդական երկրագործական օրացույց»), պրոֆեսոր (1981 թվականից)։ Հարավ-օսեթական պետական մանկավարժական ինստիտուտի հեռակա բաժնի (1967-1974) և պատմաբանասիրական ֆակուլտետի (1974-1988) դեկան, ռեկտոր (1989-1993)։

Քաղաքական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1993թ. հոկտեմբերից Հարավային Օսիայի Հանրապետության Գերագույն խորհրդի նախագահ-երկրի ղեկավար։ 1996 թվականի մայիսի 16-ին Լ.Ա. Չիբիրովը և Վրաստանի Հանրապետության Նախագահ ՝ Է. Շևարդնաձեն Մոսկվայում ստորագրեցին հուշագիր վրաց-օսական հակամարտության կողմերի միջև անվտանգության ապահովման և փոխվստահության ամրապնդման միջոցառումների մասին։ Այս փաստաթուղթն ամրագրում էր կողմերի հրաժարումը ուժի կիրառումից կամ դրա կիրառման սպառնալիքից ՝ իրենց նպատակներին հասնելու համար։

1996 թվականի նոյեմբերի 10-ին ընտրվել է Հարավային Օսիայի առաջին նախագահ։ 2001 թվականին նա պարտվել է նախագահ Էդուարդ Կոկոյտիի ընտրություններում։

Գիտական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ազգագրագետ-Օսագետ։ Հեղինակ է օսերեն և ռուսերեն լեզուներով ավելի քան 160 գիտական աշխատությունների, որոնք նվիրված են օսական ժողովրդի և Կովկասի այլ ժողովուրդների ազգագրության, պատմության և մշակույթի հարցերի լայն շրջանակին։

Հիմնական աշխատանքներ.

«Օսական ժողովրդական բնակավայր»,
«Օսերի ժողովրդական գյուղատնտեսական օրացույց»,
«Օսերի հոգևոր մշակույթի ամենահին շերտերը»,
«Հանդիպումներ Վասո Աբաևի հետ»,
«Периодическая печать Кавказа об Осетии и осетинах»
«Իռոն ադամոն բերգբոնտե» (օսական ժողովրդական Տոներ), Վլադիկավկազ, 1998։

2003 թվականից նյութեր են հավաքվում և հոդվածներ են գրվում Օսիայի ժողովրդի համընդհանուր բանահյուսական և ազգագրական հանրագիտարանի համար, որի ստեղծման հեղինակային թիմը գլխավորում է Լյուդվիգ Չիբիրովը։ 2013 թվականին տեղի ունեցավ Օսեթական ազգագրական հանրագիտարանի շնորհանդեսը։ Լյուդվիգ Չիբիրովը նախագծի հեղինակն է, գլխավոր խմբագիրն ու աշխատանքային խմբի ղեկավարը։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2008թ. - Ռուսաստանի Դաշնության գիտության վաստակավոր գործիչ^[1]
2007 թ. նոյեմբերի 18 - Բարեկամության շքանշան (Հարավային Օսիա)։
2012 թվականի նոյեմբերի 21 - Հարավային Օսիայի Հանրապետության գիտության վաստակավոր գործիչ ՝ պատմական Կովկասագիտության զարգացման գործում ունեցած մեծ ավանդի, օսական ժողովրդի ազգաբանության, պատմության և մշակույթի բնագավառում ունեցած ակնառու գիտական նվաճումների համար^[2]
2012 թվականի դեկտեմբերի 19-ին ՝ Պատվո շքանշան (Հարավային Օսիա) ՝ Հարավային Օսիայի Հանրապետության պետականության կայացման և ամրապնդման գործում ներդրած անձնական մեծ ավանդի, հասարակական-քաղաքական և գիտամանկավարժական ակտիվ գործունեության համար և ծննդյան 80-րդ տարեդարձի կապակցությամբ^[3]
2023 թվականի մայիսի 24-ին ՝ Բարեկամության շքանշան ՝ գիտության զարգացման գործում ունեցած մեծ ավանդի և երկարամյա բեղմնավոր աշխատանքի համար^[4]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ««Успех республики — это и ваш труд»». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 16-ին.
↑ «Указ «0 присвоении почетного звания „Заслуженный деятель науки Республики Южная Осетия" Чибирову Л. А.»». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 26-ին.
↑ «" Указ «О награждении Орденом Почета Чибирова Л. А.» Официальный сайт Президента Республики Южная Осетия». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 26-ին.
↑ «Указ Президента Российской Федерации от 24 мая 2023 года № 374 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»». Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 24-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

[1] ««Успех республики — это и ваш труд»». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 16-ին.

[2] «Указ «0 присвоении почетного звания „Заслуженный деятель науки Республики Южная Осетия" Чибирову Л. А.»». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 26-ին.

[3] «" Указ «О награждении Орденом Почета Чибирова Л. А.» Официальный сайт Президента Республики Южная Осетия». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 26-ին.

[4] «Указ Президента Российской Федерации от 24 мая 2023 года № 374 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»». Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 24-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]