Թամուերթ
| Թամուերթ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | քաղաք և արվարձան |
| Երկիր | .svg){kind=small} Ավստրալիա[1] |
| Վարչատարածք | Նոր Հարավային Ուելս[1], Tamworth Regional Council?[2] և Tamworth?[2] |
| ԲԾՄ | 404 մետր |
| Ձևավորում | 1850 |
| Անվանված է | Tamworth? |
 | |
 | |
Թամուերթ (անգլ.՝ Tamworth), Ավստրալիայի Նոր Հարավային Ուելսի հյուսիսում գտնվող Նոր Անգլիա տարածաշրջանի քաղաք և մայրաքաղաք։ Պիլ գետի վրա է գտնվում Թամուերթի շրջանային խորհրդի տեղական ինքնակառավարման տարածքը, այն Նոր Անգլիայի տարածաշրջանի ամենամեծ և ամենաբազմամարդ քաղաքն էր՝ 42,872 բնակչությամբ 2018 թվականի հունիսին: Թամուերթը Քվինսլենդի սահմանից 318 կմ է (198 մղոն) և գտնվում է Բրիսբենի և Սիդնեյի միջև գրեթե կեսին:
Քաղաքը հայտնի է որպես «Լույսերի առաջին քաղաք», քանի որ Ավստրալիայում այն առաջին տեղն էր, որտեղ 1888 թվականին կիրառվել են էլեկտրական փողոցային լույսեր[3]։ Ամեն տարի հունվարի վերջին նրա տարածքում անցկացվում է քանթրի երաժշտության փառատոն, որը մեծությամբ երկրորդն է աշխարհում՝ Նեշվիլի փառատոնից հետո։ Բացի այդ՝ քաղաքը ճանաչվել է որպես Ավստրալիայի[4] ձիասպորտի ազգային մայրաքաղաք՝ քաղաքում անցկացվող ձիասպորտի մեծ թվով միջոցառումների և համաշխարհային կարգի ավստրալական ձիերի և անասնաբուծական կենտրոնի կառուցման շնորհիվ, որը ամենամեծն է Հարավային կիսագնդում[5][6]։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մինչև եվրոպացիների գալը, այս վայրը բնակեցված էր գամիլարաայ ժողովրդով։ 1818 թվականին Ջոն Օկսլին քայլեց Փիլ գետի հովտով և ասաց, որ այս աշխարհում ոչ մի տեղ չի կարող ավելի շատ առավելություններ տալ աշխատասեր վերաբնակչին, քան այս ընդարձակ հովիտը[7]։
1831 թվականին ստեղծվեցին ոչխարների և խոշոր եղջերավոր անասունների առաջին կայանները, և նույն թվականին Ավստրալիայի գյուղատնտեսական ընկերությունը վարձակալեց 127,000 հեկտար (310,000 ակր) հող Գունու Գունուում, ներկայիս Թամուերթ վայրից հարավ[8]։
1830-ական թվականներին քաղաքը սկսեց զարգանալ Փիլ գետի հարավ-արևմտյան ափին, ներկայիս Արևմտյան Թամուերթում: 1850 թվականին գոյություն ունեցող բնակավայրից գետի հակառակ կողմում հիմնվել է հասարակական քաղաք[9]։ Քաղաքը բարգավաճեց և 1878 թվականին միացվեց երկաթգծին։[7] 1888 թվականի նոյեմբերի 9-ին Թամուերթը դարձավ Ավստրալիայում առաջին տեղը, որտեղ էլեկտրական փողոցային լուսավորություն ապահովվեց մունիցիպալ էլեկտրակայանով, ինչը քաղաքին տվեց «Լույսի առաջին քաղաք» անվանումը:
1935 թվականին սկսեց հեռարձակվել 2TM ռադիոկայանը, որն առաջինն էր Թամուերթում։ Թամուերթ քաղաքը կարգավիճակ է ստացել 1946 թվականին[10]։
1973 թվականին 2TM ռադիոկայանի կողմից Թամուերթում անցկացվեց առաջին ավստրալական քանթրի երաժշտության փառատոնը։ Այն արտասովոր հաջողություն ունեցավ և սկսեց անցկացվել ամեն տարի հունվարի վերջին[11]։ Այս տոնը տեղի է ունենում շարունակաբար 11 օր։
Ժամանակակից պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2006 թվականի դեկտեմբերին Թամուերթի շրջանային խորհուրդը (6 դեմ՝ 3-ին) դեմ քվեարկեց դաշնային կառավարության առաջարկին՝ մասնակցելու փախստականներին վերաբնակեցնելու մեկամյա փորձնական ծրագրին, որոնց մեծ մասը պետք է լինեին սուդանցիները, որոնք փախչում էին իրենց հայրենիքում քաղաքացիական պատերազմից: Թամուերթի քաղաքապետ պարոն Ջեյմս Թրելոարը պնդում էր, որ վերաբնակեցվող փախստականները տուբերկուլյոզային և հանցավոր էին[12]։
Այդ որոշումը գրավել է տեղի բնակիչների և միջազգային լրատվամիջոցների ուշադրությունը: Նրա մեկնաբանություններով առաջացած հանրային զայրույթը և փախստականներին մերժելու որոշումը հանգեցրին օրինագծի չեղարկմանը մեկ ամիս անց և Թամուերթի մասնակցությանը վերաբնակեցման ծրագրին:[13]
Կլիմա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Թամուերթն ունի տաք կլիմա՝ տաք ամառներով և մեղմ ձմեռներով։ Համաձայն Կյոպպենի կլիմաների դասակարգման՝ Թամուերթն ունի խոնավ մերձարևադարձային կլիմա (Cfa)։
Ջերմաստիճանը գերազանցել է 35 °C-ը տարեկան մոտ 20-25 օրվա ընթացքում, սակայն վերջին մի քանի տարիների ընթացքում ավելի հաճախ է տեղի ունենում: Ամռանը ցերեկային միջին ջերմաստիճանը կազմում է մոտ 31 °C, իսկ գիշերը՝ մոտ 17 °C, տեղումների միջին տարեկան քանակը 624,4 մմ է։ Ձմեռները մեղմ են, ցերեկները՝ երբեմն նույնիսկ տաք, իսկ գիշերը՝ զով: Ձմռան ցերեկային ջերմաստիճանը տատանվում է 16-17 °C-ի սահմաններում և երբեմն հասնում է 20-ի, իսկ գիշերը` մոտ 3 °C-ի։
Թամուերթում առավելագույն ջերմաստիճանը, որը կազմել է 45,9 °C, գրանցվել է 2017 թվականի փետրվարի 12-ին։ Նվազագույն ջերմաստիճանը՝ -6,6 °C, գրանցվել է 2011 թվականի հուլիսի 9-ին։
| Թամուերթի օդանավակայանի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Ռեկորդային բարձր °C (°F) | 45.1 (113.2) |
45.9 (114.6) |
39.0 (102.2) |
33.3 (91.9) |
29.7 (85.5) |
25.4 (77.7) |
23.9 (75) |
29.8 (85.6) |
34.0 (93.2) |
38.6 (101.5) |
41.9 (107.4) |
41.4 (106.5) |
45.9 (114.6) |
| Միջին բարձր °C (°F) | 32.9 (91.2) |
31.7 (89.1) |
29.4 (84.9) |
25.6 (78.1) |
20.8 (69.4) |
17.1 (62.8) |
16.4 (61.5) |
18.4 (65.1) |
22.0 (71.6) |
25.6 (78.1) |
28.6 (83.5) |
30.6 (87.1) |
24.9 (76.8) |
| Միջին ցածր °C (°F) | 17.6 (63.7) |
17.0 (62.6) |
14.5 (58.1) |
10.1 (50.2) |
6.1 (43) |
3.7 (38.7) |
2.2 (36) |
2.7 (36.9) |
5.8 (42.4) |
9.7 (49.5) |
13.3 (55.9) |
15.6 (60.1) |
9.9 (49.8) |
| Ռեկորդային ցածր °C (°F) | 7.1 (44.8) |
6.0 (42.8) |
1.9 (35.4) |
−0.5 (31.1) |
−4.5 (23.9) |
−6.0 (21.2) |
−6.6 (20.1) |
−6.3 (20.7) |
−4.0 (24.8) |
−0.3 (31.5) |
3.0 (37.4) |
5.6 (42.1) |
−6.6 (20.1) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 60.2 (2.37) |
68.4 (2.693) |
49.9 (1.965) |
24.3 (0.957) |
29.5 (1.161) |
52.7 (2.075) |
40.3 (1.587) |
38.1 (1.5) |
43.7 (1.72) |
54.6 (2.15) |
81.2 (3.197) |
78.2 (3.079) |
631.9 (24.878) |
| Միջ. տեղումների օրեր (≥ {{{միավոր տեղումների օրեր}}}) | 6.7 | 6.9 | 6.8 | 4.0 | 4.6 | 8.6 | 8.2 | 5.9 | 6.7 | 7.8 | 8.3 | 8.9 | 83.4 |
| աղբյուր: Bureau of Meteorology[14] | |||||||||||||
Ժողովրդագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2016 թվականի մարդահամարի տվյալներով Թամուերթ քաղաքն ուներ 41006 բնակչություն։
- Աբորիգենները և/կամ Տոռեսի նեղուցի կղզու բնակիչները կազմում էին բնակչության 11,3%-ը։
- Բնակիչների մոտ 84,4%-ը ծնվել է Ավստրալիայում։ Ներգաղթյալների թվում ծննդաբերության ամենատարածված երկրներն են եղել Անգլիան՝ 1,1%, Ֆիլիպինները՝ 1,0%, Նոր Զելանդիան՝ 0,7%, Հնդկաստանը՝ 0,5%, Հարավային Կորեան՝ 0,4%։
- Մարդկանց մոտ 87,8%-ը տանը խոսել են միայն անգլերեն։ Տանը խոսվող այլ լեզուները ներառում են՝ մանդարին՝ 0,6%, տագալերեն՝ 0,5%, կորեերեն՝ 0,4% և ֆիլիպիներեն՝ 0,3%։
- Գերակշռող կրոններն են եղել՝ Անգլիկան եկեղեցին՝ 28,3%, կաթոլիկությունը՝ 25,1%, և առանց կրոն՝ 20,2%[15]։
2018 թվականի հունիսի 30-ի դրությամբ Թամուերթի բնակչությունը կազմում էր 42,872 մարդ՝ նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ աճելով 1 տոկոսից մի փոքր պակաս[16]։ 2008 թվականին աշխատունակ բնակչությունը կազմում էր մոտավորապես 18000 մարդ[17]։ 2011 թվականի մարդահամարի տվյալներով՝ աշխատուժի գրեթե 6%-ը զբաղված էր դպրոցական կրթության ոլորտում[18]։ Այս մարդահամարի տվյալներով բնակչության միջին տարիքը եղել է 37 տարեկան։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 http://quickstats.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2016/quickstat/SSC13746
- ↑ 2,0 2,1 Geographical Names Register
- ↑ «09 Nov 1888 - LIGHTING OF TAMWORTH BY ELECTRICITY. - Trove». Արխիվացված է օրիգինալից 2020-10-29-ին. Վերցված է 2020-03-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Australian Traveller Արխիվացված 2011-10-24 Wayback Machine Retrieved on 31 March 2009
- ↑ «National Equine And Livestock Exhibition Comes To AELEC». Horseyard Newsletter. Horseyard. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-03-20-ին. Վերցված է 2011-06-16-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Explore Australia 2002, 20th edition, Viking
- ↑ 7,0 7,1 «SMH Travel – Tamworth New South Wales». Sydney Morning Herald. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-05-11-ին. Վերցված է 2007-08-29-ին.
- ↑ «About Us – Our History». Australian Agricultural Company. Արխիվացված է օրիգինալից 2020-03-22-ին. Վերցված է 2013-03-23-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Tamworth and Districts Early History». Tamworth Regional Council. էջ 27. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-04-10-ին. Վերցված է 2013-03-23-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Источник». Արխիվացված է օրիգինալից 2020-03-22-ին. Վերցված է 2020-03-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Ellis, G.M. «Origins of the Tamworth Festival». history of country music in Australia. Արխիվացված է օրիգինալից 2020-03-13-ին. Վերցված է 2011-11-12-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ You're not welcome, town tells refugees Արխիվացված 2016-01-04 Wayback Machine Sydney Morning Herald
- ↑ Tamworth rethinks refugee settlement scheme Արխիվացված 2008-01-18 Wayback Machine, ABC News Online
- ↑ «Climate statistics for TAMWORTH AIRPORT AWS». Bureau of Meteorology. Վերցված է 24 December 2019-ին.
- ↑ «2016 Census QuickStats: Tamworth». Արխիվացված է օրիգինալից 2020-03-05-ին. Վերցված է 2020-04-04-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «3218.0 - Regional Population Growth, Australia, 2017-18». Արխիվացված է օրիգինալից 2020-01-01-ին. Վերցված է 2020-04-04-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Tamworth Regional Development Corporation: Employment
- ↑ «2011 Census QuickStats: Tamworth». Արխիվացված է օրիգինալից 2020-09-18-ին. Վերցված է 2020-04-04-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն)