Ֆերենց Ֆալուդի
Ֆերենց Ֆալուդի | |
|---|---|
| Ծնվել է | մարտի 25, 1704[1] կամ ապրիլի 11, 1704[2] |
| Ծննդավայր | Գյուսսինգ, Güssing District, Բուրգենլանդ, Ավստրիա |
| Վախճանվել է | դեկտեմբերի 18, 1779[1][2] (75 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Rechnitz, Oberwart District, Բուրգենլանդ, Ավստրիա |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ, գրադարանավար, գրող, թարգմանիչ և Jesuit |
| Քաղաքացիություն |  Հունգարիա |
 Ferenc Faludi Վիքիպահեստում | |
Ֆերենց Ֆալուդի (հունգարերեն՝ Faludi Ferenc, մարտի 25, 1704[1] կամ ապրիլի 11, 1704[2], Գյուսսինգ, Güssing District, Բուրգենլանդ, Ավստրիա - դեկտեմբերի 18, 1779[1][2], Rechnitz, Oberwart District, Բուրգենլանդ, Ավստրիա), հունգարացի բանաստեղծ, ում համարում են «հունգարական նոր քնարերգության հայր»[3]: Եղել է ճիզվիտական միաբանության անդամ: Ճիզվիտական կազմակերպությունների արգելման ու փակման պատճառով աշխատանքի է անցել աղքատախնամ հաստատությունում[4]: Մինչ այդ համբավվել էր իբրև ճիզվիտ մանկավարժ, գրող, թարգմանիչ: Վարժ տիրապետել է գերմաներենին, անգլերենին, հունգարերեն է թարգմանել Վիլյամ Շեքսպիրի «Փոթորիկ» թատերգությունը: Ի հավելումն դրա՝ հավաքել ու հրատարակել է հունգարական ժողովրդական չափածո բանահյուսության ստեղծագործություններ[5]:
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյունսում ուսումնառությունն ավարտելուց հետո անդամագրվել է ճիզվիտական միաբանությանը, որպես համալսարանական պրոֆեսոր դասախոսել Գրացում, Լինցում, Վիեննայում: 1741 թվականից 1746 թվականներին նա հունգար կրոնավոր էր Հռոմում, 1753 թվականից 1773 թվականներին՝ դպրոցի տնօրեն Բրատիսլավայում, որոշ ժամանակ՝ նաև ճիզվիտական քոլեջի գրադարանավար: Այն բանից հետո, երբ ժիզվիտական կազմակերպություններն արգելվեցին, 1773 թվականին Ֆերենց Ֆալուդին մեկնեց Ռեխնից, որտեղ էլ 1779 թվականին կնքեց իր մահկանացուն:
Նա հունգարական բարոկկոյի դարաշրջանի վերջին ներկայացուցիչն է և ռոկոկոյին անցման փուլի մասնակիցը: Նրա ոճին բնորոշ է ժողովրդախոսակցական բառապաշարի և բանահյուսական արտահայտչաձևերի գործածությունը: Գրել է երգեր, էկլոգներ, «Կոնստանտին Ծիրանածին» ճիզվիտական ողբերգությունը: Ֆալուդիի կատարած թարգմանություններից կարելի է առանձնացնել բարոկկոյի դարաշրջանի իսպանացի անվանի գրող, փիլիսոփա, տեսաբան, ճիզվիտ Բալտասար Գրասիանի «Գրպանի պատգամախոս կամ՝ Ողջամտության գիտությունը» աշխատությունը:
Մեծարանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ֆերենց Ֆալուդիի պատվին է անվանակոչվել՝
- Ռեխնիցի մերձակա Geschriebenstein-Irottkö բնապահպանական պարկի հովիտը
- ծառուղի Ռեխնիցում
- փողոց Գյուսինգում (այստեղ նաև հուշատախտակ է փակցվել)
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ferenc Faludis literarische Bedeutung. In: Burgenländische Heimatblätter. Nr. 41/4, Festausgabe Ferenc Faludi 1704–1779. Amt der Burgenländischen Landesregierung, Landesarchiv-Landesbibliothek und Landesmuseum, Eisenstadt.
- Franz Probst: Franz Faludi, Dichter zwischen Barock und Aufklärung, Mittler zwischen Europa und Ungarn. In: Franz Faludi, Gedichte. (ungarisch/deutsch). Edition Roetzer, Eisenstadt 1979.
- Paul Wimmer: Faludis Gedichte, Literatur und Kritik. 1981.
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Wurzbach D. C. v. Faludi, Franz (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 4. — S. 141.
- ↑ Hungarian Authors; a Bibliographical Handbook by Albert Tezla, pg 154։ Books.google.com։ Վերցված է 2013-11-30
- ↑ The Mediterranean in History edited by David Abulafia, pg 268։ Books.google.com։ Վերցված է 2013-11-30
- ↑ In Quest of the 'miracle Stag' edited by Adam Makkai, pg 113։ Books.google.com։ Վերցված է 2013-11-30
| ||||||||
