Օսվենցիցմի դաջվածք անողը

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Օսվենցիցմի դաջվածք անողը
անգլ.՝ The Tattooist of Auschwitz
Տեսակգրական ստեղծագործություն
Ժանրbiographical fiction?
Ձևվեպ
ՀեղինակHeather Morris?
Երկիր Ավստրալիա
Բնագիր լեզուանգլերեն
ՏեսարանԲիրկենաու համակենտրոնացման ճամբար
ՀրատարակչությունCPress?
Հրատարակվել է2018[1]

«Աուշվիցի դաջվածք անողը» (անգլ.՝ The tattooist of Auschwitz), սցենարիստ Հեզեր Մորիսի վեպը[2]՝ հիմնված Լյուդվիգի (Լալե) Սոկոլովի իրական պատմության վրա, որը 1942 թվականին հայտնվել է Օսվենցիմ-Բիրկենաու համակենտրոնացման ճամբարում[3][4][5][6] (գրող և հետաքննող լրագրող Քրիստին Քենելլին Օսվենցիմի ներկայացումը համարել է ոչ իրատեսական[7][8])։ Ստեղծագործությունն առաջին անգամ հրապարակվել է 2018 թվականի հունվարին Մեծ Բրիտանիայում Bonnier Zaffre հրատարակչության կողմից[9]։

Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1942 թվական։ Վերադառնալով Սլովակիայի Կրոմպախի քաղաք՝ ծնողների տուն, Լալեն իմանում է, որ փոքր քաղաքներից հրեաներին հավաքում և ուղարկում են աշխատելու գերմանացիների համար։ Արդուկելով կոստյումը և հավաքելով իրերը՝ 24-ամյա տղան մեկնում է Պրահա։ Այնտեղից նրան տեղափոխում են Լեհաստան, և Լալեն հայտնվում է Օսվենցիմի համակենտրոնացման ճամբարում։

Բանտարկյալների մեծ մասի նման Լալեն կառուցում է բարաքներ, և շուտով ծանր աշխատանքի ու ոչ բավարար սննդի հետևանքով լրջորեն հիվանդանում է։ Բծավոր տիֆով հիվանդանալուց և ապաքինվելուց հետո երիտասարդն իմանում է, որ իրեն անխուսափելի մահից փրկել է դաջվածք անողը՝ ֆրանսիացի Պեպանը։ Վերջինս Լալեին առաջարկում է դառնալ իր օգնականը։ Այժմ նրա հիմնական աշխատանքը դառնում է ճամբար ժամանող բանտարկյալների ձեռքին համարներ դաջելը։

Մի քանի ամիս անց այստեղ առաջին անգամ հայտնվում են աղջիկներ և կանայք. հերթական դաջվածքներն անելիս Լալեն ծանոթանում է Գիտայի՝ № 34902 բանտարկյալի հետ։ Չնայած անմարդկային պայմաններին և ծանր վիճակին՝ երիտասարդները սիրահարվում են միմյանց։

Օգտվելով իր արտոնություններից՝ Լալեն փորձում է օգնել իր ընկերներին, և հատկապես Գիտային և նրա ընկերուհիներին՝ գոյատևելու այդ դժոխքում. նրանց հետ կիսում է սնունդի, գտնում դեղամիջոցներ, այլ բանտարկյալների կողմից ձեռք բերված զարդերը փոխանակում շոկոլադով ու երշիկով, որ բերում են ազատ աշխատող մարդիկ[10]։

Հիմնական հերոսներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Լալե – Լյուդվիգ Սոկոլով, կալանավոր № 32407, դաջվածք անող
  • Գիտա – Գիզելա Ֆորման, կալանավոր № 34902, ՍՍ վարչական կորպուսի աշխատակցուհի
  • Պեպան – դաջվածք անող
  • Հեսս – Ռուդոլֆ Հյոս, ճամբարի պարետ
  • Լեոն – Լալեի օգնականը
  • Բարեցկի – Շտեֆան Բարեցկի, Լալեի թիկնապահը, 1942 թվականի աշնանից մինչև 1945 թվականի հունվար եղել է բլոկի պետ Բիրկենաուի տղամարդկանց ճամբարում։ 1961 թվականին դատվել է Ֆրանկֆուրտում և դատապարտվել ցմահ ազատազրկման։ 1988 թվականին ինքնասպան է եղել։
  • Հուստեք – օբերշարֆյուրեր
  • Շվարցհուբեր – Յոհան Շվարցհուբեր, ճամբարի ավագ պարետ
  • Գերր Մենգելե – Յոզեֆ Մենգելե, ճամբարի բժիշկ
  • Սիլկա – Գիտայի ընկերուհին, ճամբարում բանտարկության ժամանակ գոյատևելու համար սեռական կապ է ունեցել ճամբարի ավագ պարետ Շվարցհուբերի հետ։ Ճամբարից ազատվելուց հետո դատապարտվել է որպես նացիստների հանցակից և դատապարտվել 15 տարվա տաճանակրության Սիբիրում։ Հետո վերադարձել է Բրատիսլավա։

Ստեղծման պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գիրքը, որը Մորիսի առաջին վեպն է, ի սկզբանե գրվել է որպես սցենար[11]։ Լալեի պատմությունը գրել Մորիսին առաջարկել է նրա ու Լալեի որդու ընդհանուր ընկերը Լալեի կնոջ՝ Գիտայի մահվանից հետո[12]։ Մորիսը հանդիպել է Լալեի հետ նրա մահվանից (2006 թվական) երեք տարի առաջ[13], լսել նրա պատմությունը Գիտայի հետ Օսվենցիմում անցկացրաժ ժամանակի մասին և կատարել է նշումներ իր սցենարի համար[12]։ Այդ հանդիպումների ժամանակ Լալեն Մորիսին պատմել է տրավմաների, ցավի և վերապրածի մեղքի մասին, որը ինքն զգացել է[12]։

Լալեի հետ առաջին հանդիպումից վեց տարի անց Մորիսի բարեկամուհին նրան առաջարկել է պատմությունը ներկայացնել գրքի տեսքով[12]։

2019 թվականի հոկտեմբերի դրությամբ վեպը վաճառվել էր ավելի քան երեք միլիոն օրինակով ամբողջ աշխարհում[14]։ 2018 թվականին Իռլանդիայում վաճառվել է «Օսվենցիմի դաջվածք անողը»» վեպի 61 391 օրինակ[15]։ 2018 թվականին այն դարձել է «Նյու Յորք Թայմսի» թիվ 1 բեսթսելլեր և թիվ 1 «միջազգային բեսթսելլեր»[16]։

Թարգմանություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2018 թվականի նոյեմբերի տվյալներով՝ գիրքը թարգմանվել էր 17 լեզուներով[17]։ Մինչև 2019 թվականի սեպտեմբեր պաշտոնական թարգմանությունները հրատարակվել են 47 լեզուներով[16][18]։ Այդ թարգմանություններից մեկը սլովակերեն է, որը եղել է Լալեի մայրենի լեզուն[19]։ Մորիսը նշել է գրքի սլովակերեն տարբերակի թողարկումը Արևելյան Սլովակիայում՝ Կրոմպախիում, որտեղ ծնվել է Լալեն[19]։

Շարունակություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2019 թվականին լույս է տեսել Մորիսի երկրորդ գիրքը, որը պատմում է Գիտայի ընկերուհի Սիլկա Քլայնի պատմությունը և կոչվում է «Ճանապարհ Օսվենցիմից» (անգլ.՝ Cilka’s Journey)[20]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Morris H. The Tattooist of Auschwitz — CPress, 2018.
  2. ↑ «Heather Morris Official Author Page» (անգլերեն). heathermorris. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 5-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 25-ին.
  3. ↑ Prasad, Ritu (2018 թ․ հունվարի 8). «The Tattooist of Auschwitz - and his secret love». Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 25-ին.
  4. ↑ Barr, Sabrina (2018 թ․ հունվարի 9). «The tattooist of Auschwitz - who fell in love as he inked a number on a prisoner's arm». The Independent (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 18-ին.
  5. ↑ Flood, Alison (2019 թ․ հոկտեմբերի 3). «Sequel to The Tattooist of Auschwitz branded 'lurid and titillating' by survivor's stepson». The Guardian (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0261-3077. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 18-ին.
  6. ↑ Witek-Malicka, Wanda (2018). «Memoria [EN] No. 14 (11/2018)». view.joomag.com (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 18-ին.
  7. ↑ 7am. «7am - Highlight: How 4 million books were sold on fabrications». Google Podcasts (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 16-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  8. ↑ michaeln@themonthly.com.au1553231108 (2020 թ․ փետրվարի 1). «The fabulist of Auschwitz». The Monthly. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 16-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  9. ↑ «» The Tattooist of Auschwitz - Zaffre Publishing». www.zaffrebooks.co.uk. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 25-ին.
  10. ↑ Flood, Alison (2018 թ․ դեկտեմբերի 7). «The Tattooist of Auschwitz attacked as inauthentic by camp memorial centre». The Guardian. 0261-3077. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 25-ին.
  11. ↑ Badulescu, Alina (2019). «THE TATTOOIST OF AUSCHWITZ». Journal of Romanian Literary Studies. 18.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 An Interview with Heather Morris, author of THE TATTOOIST OF AUSCHWITZ (անգլերեն), Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 18-ին
  13. ↑ Harari, Fiona (2019). «Blurred lines and backlash».
  14. ↑ Hirsh, Anna; Láníček, Jan; Mitschke, Samantha; Shields, Kirril (2020). «The Tattooist of Auschwitz and the Trivialisation of the Holocaust: A Roundtable Discussion» (PDF). Australian Journal of Jewish Studies. 32.
  15. ↑ Canavan, T (2019). Books Ireland. էջեր 8–14.
  16. ↑ 16,0 16,1 Rowland, Michael (2019 թ․ սեպտեմբերի 22). «Tattooist of Auschwitz author feuds with museum over accuracy on eve of sequel - ABC News». www.abc.net.au (ավստրալիական անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 18-ին.
  17. ↑ Kenneally, Christine (2018 թ․ նոյեմբերի 8). «'The Tattooist of Auschwitz' and the History in Historical Fiction». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 28-ին.
  18. ↑ «Купить книгу «Дорога из Освенцима», Хезер Моррис | Издательство «Азбука», ISBN 978-5-389-17563-1». Издательская Группа «Азбука-Аттикус» (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 18-ին.
  19. ↑ 19,0 19,1 Bucko, Andrej (2018). «The Tattooist from Auschwitz now translated to Slovak version». SBS Your Language (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 28-ին.
  20. ↑ Flood, Alison (2019 թ․ հոկտեմբերի 3). «Sequel to The Tattooist of Auschwitz branded 'lurid and titillating' by survivor's stepson». The Guardian. 0261-3077. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 18-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Օսվենցիցմի_դաջվածք_անողը&oldid=9798522» էջից