Ցայ Ին Վեն

	Ցայ Ին Վեն
Կուսակցություն՝	Democratic Progressive Party?
Կրթություն՝	Թայվանի ազգային համալսարան (1978), Լոնդոնի տնտեսության և քաղաքական գիտությունների դպրոց (1984), Կորնելի իրավաբանական դպրոց (1980), Taipei Municipal Zhongshan Girls High School? (1974), Bei'an Junior High School? (1971) և Taipei Municipal Changan Elementary School? (1965)
Մասնագիտություն՝	քաղաքական գործիչ, փաստաբան և համալսարանի դասախոս
Ծննդյան օր	օգոստոսի 31, 1956 (64 տարեկան)
Ծննդավայր	Չժունշան, Թայբեյ, Չինաստանի Հանրապետություն
Քաղաքացիություն	Չինաստանի Հանրապետություն
Հայր	Tsai Chieh-sheng?
Կայք՝	english.president.gov.tw; president.gov.tw/Default.aspx
Պարգևներ	Քետցալի շքանշան, Խոսե Մաթիաս Դելգադո ազգային շքանշան, Order of Francisco Morazán?, Պատվո և վաստակի ազգային շքանշանի Մեծ խաչ, Բելիզի միաբանություն և Order of St Christopher and Nevis?
Tsai Ing-wen

Ցայ Ին Վեն (չին.՝ 蔡英文, անգլ.՝ Tsai Ing-wen, օգոստոսի 31, 1956(1956-08-31)^[2]^[3]^[4], Չժունշան, Թայբեյ, Չինաստանի Հանրապետություն), թայվանցի քաղաքական գործիչ, Թայվանի նախագահը 2016 թվականի մայիսի 20-ից։ Նախագահի պաշտոնում վերընտրվել է 2020 թվականի հունվարի 11-ին^[5]^[6]^[7]^[8]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յան Ին Վենը 1978 թվականին ավարտել է Թայվանի ազգային համալսարանի իրավաբանական քոլեջը։ 1980 թվականին Կոռնելի համալսարանում ստացել է մագիստրոսի գիտական աստիճան։ 1984 թվականին Լոնդոնի տնտեսագիտության և քաղաքական գիտությունների դպրոցում ստացել է իրավունքի դոկտորի գիտական աստիճան (PhD)։

Լոնդոնից վերադառնալուց հետո իրավունք է դասավանդել Թայբեյի համալսարանում։ 1990-ական թվականներին մասնակցել է Առևտրի համաշխարհային կազմակերպությանը Թայվանի անդամակցության բանակցություններին։ Նախագահ Լի Դենհուեյի ժամանակ (1996-2000) եղել է Թայվանի ազգային անվտանգության խորհրդի անվտանգության հարցերով խորհրդական։

2000 թվականի մայիսից մինչև 2004 թվականի մայիսը եղել է Չինաստանի հետ հարաբերությունների նախարար։

2004 թվականին անդամակցել է Ժողովրդավարական առաջադիմական կուսակցությանը։ 2004 թվականի դեկտեմբերից մինչև 2006 թվականի հունվարը եղել է «Օրենսդրական Յուանի» պատգամավոր։ 2006 թվականի հունվարին նշանակվել է Չինաստանի Հանրապետության փոխվարչապետ, 2007 թվականի մայիսին վարչապետ Սու Չժենչանի ողջ կաբինետի հետ հրաժարական է ներկայացրել։

2008 թվականի մայիսի 20-ին ընտրվել է Ժողովրդավարական առաջադիմական կուսակցության ներկայացուցիչ, իսկ 2012 թվականին եղել է նախագահական ընտրություններում այդ կուսակցության թեկնածուն։

2012 թվականին պարտվել է նախագահական ընտրություններում՝ ստանալով ձայների 45,6%-ը, և լքել է կուսակցության ղեկավարի պաշտոնը։ 2014 թվականի մայիսին կրկին ընտրվել է կուսակցության նախագահ։

Քաղաքական հայացքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չինաստանի և Թայվանի հարաբերություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ցայ Ինվենը հանդես է գալիս կղզու անկախության և Թայվանի Հանրապետության հռչակման օգտին^[9], ինչպես նաև Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության (ՉԺՀ) հետ ներկայիս մերձեցման խիստ քննադատությամբ։ Ընդ որում, հետագա տնտեսական զարգացման հարցում նա խոսում է Չինաստանի տեսանկյունից բավականին հակասական երկու բաների մասին։ Մի կողմից` Ցայ Ինվենը կցանկանար պահպանել ստատուս քվոն ՉԺՀ-ի հետ համագործակցության տնտեսական առումով։ Սակայն նա նաև հայտարարել է Միացյալ Նահանգների հովանու ներքո Անդրխաղաղօվկիանոսյան գործընկերությանն անդամակցելու անհրաժեշտության մասին, որոնք սկզբնապես չէին ծրագրում Չինաստանին հրավիրել այդ առևտրային ակումբ։ Այդ պատճառով Անդրխաղաղօվկիանոսյան անդամակցությունը Թայվանի համար կնշանակեր ՉԺՀ-ի հետ հարաբերությունների կտրուկ վատթարացում^[10]։

ԼԳԲՏ-ի հանդեպ վերաբերմունք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ցայ Ինվենը աջակցում է նույնասեռ ամուսնությունների օրինականացմանը՝ դա համարելով իրավահավասարության և մարդու իրավունքների պաշտպանության բարձր մակարդակի վկայություն^[11]^[12]։

Նախագահություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2015 թվականի ապրիլի 15-ին Ժողովրդավարական առաջադիմական կուսակցության կողմից առաջադրվել է նախագահի թեկնածու^[13]։ 2016 թվականի հունվարի 16-ին Թայվանի նախագահական ընտրությունների արդյունքներով համոզիչ հաղթանակ է տարել՝ հավաքելով ձայների 56,28 տոկոսը, և դարձել Թայվանի առաջին կին նախագահը։ Նրա գլխավոր մրցակիցը՝ Չժու Լիլունը, որն ընտրություններում առաջադրվել էր Գոմինդան կուսակցության կողմից, հավաքել է ձայների 31,04 տոկոսը։ Արդյունքների հրապարակումից հետո Ցայ Ինվենը ելույթի ժամանակ հույս է հայտնել ամրապնդել հարաբերությունները Միացյալ Նահանգների հետ՝ միևնույն ժամանակ հայտարարելով, որ մտադիր չէ խզել կապերը Չինաստանի հետ։ Բացի այդ, Ցայը կոչ է արել հավատարիմ մնալ Հարավային Չինաստանի ծովում նավարկության ազատության սկզբունքին։

Հետաքրքիր փաստեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Foreign Policy» ամսագրում նախագահ Ցայ Ինվենին համարել են 2016 թվականի աշխարհի 100 առաջատար մտածողներից մեկն այն բանի համար, որ նա «ծաղրի է ենթարկել արջին» (նկատի ունենալով ՉԺՀ-ն), ինչպես նշվում է ամերիկյան հանդեսի կայքէջում^[14]։

Ինվեն անունը (չինարեն՝ 英文|英文, փինյին՝ Yīngwén) թարգմանվում է «անգլերեն»։

2017 թվականի սեպտեմբերի կեսերին Թայվանական հասարակական կարծիքի հիմնադրամի կողմից անցկացված հարցման արդյունքների համաձայն՝ Ցայ Ինվենի վարկանիշները մեծապես բարելավվել են վարչապետ Լայ Ցինդենի նշանակումից հետո^[15]։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2008 թվականին ժողովրդավարական առաջադիմական կուսակցություն նախագահ ընտրվելու ժամանակ
Ցայ Ինվենի նախընտրական շտաբը
Ամերիկացի սենատորների հետ հանդիպման ժամանակ՝ Ջոն Մաքքեյնի գլխավորությամբ
Ճապոնական պատվիրակության ներկայացուցիչների հետ հանդիպման ժամանակ

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 蔡英文博論指導老師超大咖　英國政府顧問！比爾蓋茲曾發文悼念(չին.) — 2019.
↑ ^2,0 ^2,1 Encyclopædia Britannica
↑ ^3,0 ^3,1 Munzinger-Archiv (գերմ.) — 1913.
↑ ^4,0 ^4,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ «Taiwan opposition candidate admits defeat in presidential election»։ Reuters (անգլերեն)։ հունվարի 11, 2020։ Վերցված է հունվարի 11, 2020
↑ «Taiwan's Tsai wins second presidential term» (en-GB)։ հունվարի 11, 2020։ Վերցված է հունվարի 11, 2020
↑ Kuo Lily (հունվարի 11, 2020)։ «Taiwan re-elects Tsai Ing-Wen as president in clear message to China»։ The Guardian (en-GB)։ ISSN 0261-3077։ Վերցված է հունվարի 11, 2020
↑ «Թայվանի նախագահական ընտրություններում հաղթել է գործող առաջնորդ Ցայ Ին Վենը»
↑ На президентских выборах на Тайване победили сторонники независимости
↑ Тайваньские выборы: напрасна ли встреча лидеров Тайваня и КНР?
↑ Власти Тайваня обсуждают легализацию однополых отношений
↑ «Marriage law 'cannot contradict' ruling»։ Taipei Times։ նոյեմբերի 30, 2018։ Արխիվացված է օրիգինալից մայիսի 18, 2019-ին։ Վերցված է մայիսի 18, 2019
↑ Цай Инвэнь стала кандидатом от ДПП на предстоящих выборах главы администрации Тайваня
↑ «Президент Тайваня Цай Инвэнь – одна из мировых мыслителей 2016 года»։ Тайвань • Новости (ru-RU)։ 2016-12-15։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-12-20-ին։ Վերցված է 2016-12-19
↑ «Лучшее решение президента Тайваня с момента инаугурации»։ Новости Тайваня (ru-RU)։ 2017-09-18։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-09-18-ին։ Վերցված է 2017-09-18

[_5c440747df2af4a9-1] 1,0 ^1,1 蔡英文博論指導老師超大咖　英國政府顧問！比爾蓋茲曾發文悼念(չին.) — 2019.

[_be85ca44e7cc82b4-2] 2,0 ^2,1 Encyclopædia Britannica

[_d0d8be5e00204acf-3] 3,0 ^3,1 Munzinger-Archiv (գերմ.) — 1913.

[_3afea1fb3eaa3db7-4] 4,0 ^4,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[5] «Taiwan opposition candidate admits defeat in presidential election»։ Reuters (անգլերեն)։ հունվարի 11, 2020։ Վերցված է հունվարի 11, 2020

[6] «Taiwan's Tsai wins second presidential term» (en-GB)։ հունվարի 11, 2020։ Վերցված է հունվարի 11, 2020

[7] Kuo Lily (հունվարի 11, 2020)։ «Taiwan re-elects Tsai Ing-Wen as president in clear message to China»։ The Guardian (en-GB)։ ISSN 0261-3077։ Վերցված է հունվարի 11, 2020

[8] «Թայվանի նախագահական ընտրություններում հաղթել է գործող առաջնորդ Ցայ Ին Վենը»

[9] На президентских выборах на Тайване победили сторонники независимости

[10] Тайваньские выборы: напрасна ли встреча лидеров Тайваня и КНР?

[11] Власти Тайваня обсуждают легализацию однополых отношений

[Overrule-12] «Marriage law 'cannot contradict' ruling»։ Taipei Times։ նոյեմբերի 30, 2018։ Արխիվացված է օրիգինալից մայիսի 18, 2019-ին։ Վերցված է մայիսի 18, 2019

[13] Цай Инвэнь стала кандидатом от ДПП на предстоящих выборах главы администрации Тайваня

[14] «Президент Тайваня Цай Инвэнь – одна из мировых мыслителей 2016 года»։ Тайвань • Новости (ru-RU)։ 2016-12-15։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-12-20-ին։ Վերցված է 2016-12-19

[15] «Лучшее решение президента Тайваня с момента инаугурации»։ Новости Тайваня (ru-RU)։ 2017-09-18։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-09-18-ին։ Վերցված է 2017-09-18

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]