Տաջիկական սոմոնի
| Կոչվել է ի պատիվ | Ismail Samani, Սամանյանների դինաստիա | |
|---|---|---|
| Երկիր | Տաջիկստան | |
| Իրավասությունը տարածվում է | Տաջիկստան | |
| Թողարկող | Տաջիկստանի ազգային բանկ | |
| Նախորդողը | Տաջիկական ռուբլի, ԽՍՀՄ ռուբլի | |
| Սկսած | 30 Հոկտեմբերի 2000 | |
| Փոխակերպում ստանդարտ միավորի | 0,4533091568449683 միջազգային դոլար | |
| Արտադրող | Գոզնակ | |
| Ստեղծման վայր | Սանկտ Պետերբուրգի դրամահատարան | |
| Գին | 0,08202 եվրո | |
Սոմոնի (տաջ.՝ cомонӣ, ISO 4217 code: TJS), Տաջիկստանի ազգային արժույթ։ 100 դիրհամը (տաջ.՝ дирам) հավասար է մեկ սոմոնի։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սոմոնին ներկայացվել է 2000 թվականի հոկտեմբերի 30-ին[1]՝ փոխարինելով ռուբլուն՝ 1 սոմոնի = 1000 ռուբլի փոխարժեքով[2]։
Մեկ սոմոնին կազմված է 100 դիրհամից։ Դիրհամի թղթադրամները ներկայացվել են 2000 թվականի հոկտեմբերի 30-ին, իսկ մետաղադրամներն՝ ավելի ուշ՝ 2001 թվականին՝ նպատակ ունենալով ձևավորել ավելի արդյունավետ դրամական համակարգ և աստիճանաբար փոխարինել թղթադրամները։ 1991 թվականի անկախությունից ի վեր սա առաջին անգամ էր, որ Տաջիկստանում շրջանառության մեջ էին դրվում մետաղադրամներ[3]։
Մետաղադրամներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մետաղադրամներն առաջին անգամ շրջանառության մեջ հայտնվել են 2001 թվականին և եղել են 5, 10, 20, 25 և 50 դիրհամ անվանական արժեքներով՝ կազմությամբ արույրապատ պողպատ։ Հատվել են նաև 1, 3, և 5 սոմոնի անվանական արժեքներով մետաղադրամներ՝ նիկելապատ պողպատից։ Երկու տարբեր մետաղներից կազմված 3 և 5 սոմոնի արժեքով մետաղադրամներն առաջին անգամ թողարկվել են 2003 թվականին։ Բոլոր սոմոնի մետաղադրամների հակառակ կողմն ամեն տարի փոփոխվում են և հիշատակում տարբեր իրադարձություններ։ Մետաղադրամների երկրորդ շարքը թողարկվել է 2012 թվականի հունիսին և ներառել է 1, 2, 5, 10, 20 և 50 դիրհամներ ու 1 սոմոնի։ Սոմոնի մետաղադրամների երրորդ շարքը թողարկվել է 2018 թվականին՝ 1, 3 և 5 սոմոնի անվանական արժեքներով[4]։
| Առաջին շարք [1] | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Պատկեր | Արժեք | Տեխնիկական պարամետրեր | Նկարագրություն | Թողարկման տարեթիվ | ||||||
| Երես | Հակառակ կողմ | Տրամագիծ | Հաստություն | Զանգված | Կազմություն | Եզրեր | Երես | Հակառակ կողմ | ||
|
5 դիրհամ | 16.5 մմ | 1.35 մմ | 2 գ | արույրապատ պողպատ | Հարթ | տաջիկական յոթնաստղանի թագ, "ҷумҳурии Тоҷикистон" (Տաջիկստանի Հանրապետություն), հատման տարեթիվ | Արժեք | 2001 | |
|
10 դիրհամ | 17.5 մմ | 1.4 մմ | 2.4 գ | ||||||
|
20 դիրհամ | 18.5 մմ | 1.4 մմ | 2.7 գ | ||||||
|
25 դիրհամ | 19 մմ | 1.4 մմ | 2.76 գ | Արույր | |||||
|
50 դիրհամ | 21 մմ | 1.45 մմ | 3.6 գ | ||||||
|
SM 1 | 24 մմ | 1.6 մմ | 5.2 գ | ծալքավոր և հարթ հատվածներ | Իսմայիլ Սամանի, "ҷумҳурии Тоҷикистон" (Տաջիկստանի Հանրապետություն), արժեք | Արժեք և տաջիկական յոթնաստղանի թագ, հատման տարեթիվ | 2001 | ||
|
SM 3 | 25.5 մմ | 1.8 մմ | 6.3 գ | Տառերով դրոշմված | Գերբ, "ҷумҳурии Тоҷикистон" (Տաջիկստանի Հանրապետություն), արժեք | ||||
|
SM 5 | 26.5 մմ | 1.85 մմ | 7 գ | Ծալքավոր ու հարթ հատվածներ և աստղ | Աբու Աբդալլահ Ռուդաքի, "ҷумҳурии Тоҷикистон" (Տաջիկստանի Հանրապետություն), արժեք, "Рӯдакӣ" (Ռուդաքի) | ||||
| Երկրորդ շարք | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Պատկեր | Արժեք | Տեխնիկական պարամետրեր | Նկարագրություն | Հատման տարեթիվ | ||||||
| Երես | Հակառակ կողմ | Տրամագիծ | Հաստություն | Զանգված | Կազմություն | Եզրեր | Երես | Հակառակ կողմ | ||
|
|
1 դիրհամ | 14.5 մմ | 1.3 մմ | 1.3 գ | Արույրապատ պողպատ | Հարթ | Գերբ, "ҷумҳурии Тоҷикистон" (Տաջիկստանի Հանրապետություն), հատման տարեթիվ | Արժեք | 2011 |
|
|
2 դիրհամ | 16 մմ | 1.4 մմ | 1.6 գ | |||||
|
|
5 դիրհամ | 18 մմ | 1.5 մմ | 2 գ | պղնձեպատ արույր | ||||
|
|
10 դիրհամ | 20.5 մմ | 1.7 մմ | 3 գ | |||||
|
|
20 դիրհամ | 23.5 մմ | 1.8 մմ | 4.5 գ | Ծալքավոր | ||||
|
|
50 դիրհամ | 26 մմ | 2 մմ | 5.5 գ | Ծալքավոր | ||||
|
|
SM 1 | 27 մմ | 1.6 մմ | 5.2 գ | պղնձենիկելապատ պողպատ | ||||
Երրորդ թողարկում (2018)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սոմոնի մետաղադրամների երրորդ շարքը թողարկվել է 2018 թվականին՝ 1 սոմոնի, 3 սոմոնի և 5 սոմոնի անվանական արժեքներով։
| Երրորդ թողարկման մետաղադրամներ(2018)[5] | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Պատկեր | Արժեք | Տեխնիկական պարամետրեր | Նկարագրություն | Տարեթիվ | ||||||||
| Տրամագիծ | Զանգված | Կազմություն | Եզրեր | Երես | Հակառակ կողմ | Հատում | Թողարկում | Շրջանառությունից դուրսբերում | ||||
| SM 1 | 24.5 մմ | 5.8 գ | Մելքիոր | Ծալքավոր | Երկիր անունը, Միրզո Թուրսունզադե | Արժեք և տաջիկական յոթնաստղանի թագ, հատման տարեթիվ | 2018 | 2018 թվականի հունիսի 20[6] | Ընթացիկ | |||
| SM 3 | 25.5 մմ | 6.3 գ | Հարթ՝ "СЕ СОМОНӢ" (երեք սոմոնի) գրվածքով | Երկիր անունը, Շիրինշո Շոտեմուր | ||||||||
|
SM 5 | 26.5 մմ | 7.0 գ | Ծալքավոր | Երկիր անունը, Սադրիդդին Այնի | |||||||
Թղթադրամներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1, 5, 20 և 50 դիրհամ թղթադրամները և 1, 5, 10, 20, 50 և 100 սոմոնիները տպագրվել են 1999 թվականին և թողարկվել 2000 թվականին։ 2010 թվականին 3 սոմոնի թողարկմանը զուգահեռ գնաճի արդյունքում բանկը ստիպված է եղել թողարկել նաև 200 և 500 սոմոնի անվանական արժեքով թղթադրամներ։ 5, 10, 20, 50 և 100 սոմոնի թղթադրամները վերաթողարկվել են 2013 թվականին՝ 1999 թվականով։ 2021 թվականին Տաջիկստանի ազգային բանկը թողարկել է 100 սոմոնի թղթադրամը սկզբնական թողարկման նմանությամբ, սակայն հակառակ կողմում պատկերված է եղել Նովրուզ պալատը՝ նախկին թղթադրամների նախագահական պալատի փոխարեն[7]։
| Ընթացիկ թողարկում [2] | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Պատկեր | Արժեք | Չափեր | Հիմնական գույն | Նկարագրություն | Տարեթիվ | ||||
| Երես | Հակառակ կողմ | Երես | Հակառակ կողմ | Ջրանիշ | Տպագրություն | Թողարկում | |||
|
|
1 դիրհամ | 100 × 60 մմ | Շագանակագույն | Սադրիդդին Այնիի անվան թատրոն և օպերա | Պամիր | Երկու սարեր ուղղանկյան վրա | 1999 | 2000 |
|
|
5 դիրհամ | Կապույտ | Արբոբ մշակույթի պալատ | Միրզո Թուրսունզադեի դամբարան | ||||
|
|
20 դիրհամ | Կանաչ | Տաջիկստանի ազգային բանկի նիստերի դահլիճ | Լեռնային ճանապարհ | ||||
|
|
50 դիրհամ | Մուգ մանուշակագույն | Իսմայիլ Սամանի | Լեռնային հովիտ | ||||
|
|
1 սոմոնի | 141 × 65 մմ | Կանաչ | Միրզո Թուրսունզադե | Տաջիկստանի ազգային բանկ | Portrait | ||
|
|
3 սոմոնի | Մանուշակագույն | Շիրինշո Շոթեմուր | Տաջիկստանի Գերագույն ժողով (Majlisi Oli) | 2010 | 2010 | ||
-donatedsb_f.jpg){kind=small}
|
-donatedsb_b.jpg){kind=small}
|
5 սոմոնի | 144 × 65 մմ | Կապույտ | Սադրիդդին Այնի | Ռուդաքիի դամբարան | 1999 | 2000 2010 2013 2017 2018 | |
-donatedsb_f.jpg){kind=small}
|
-donatedsb_b.jpg){kind=small}
|
10 սոմոնի | 147 × 65 մմ | Կարմիր | Միր Սայիդ Ալիի Համադոնի | Միր Սայիդ Ալիի Համադոնիի գերեզմանը | |||
-donatedsb_f.jpg){kind=small}
|
-donatedsb_b.jpg){kind=small}
|
20 սոմոնի | 150 × 65 մմ | Դեղնաշագանակագույն | Ավիցեննա | Հիսարի դղյակ | |||
|
|
50 սոմոնի | 153 × 65 մմ | Կապույտ | Բոբոջան Գաֆուրով | Չայխանա (թեյարան) Սինո | |||
-donatedeh_f.jpg){kind=small}
|
-donatedeh_b.jpg){kind=small}
|
100 սոմոնի | 156 × 65 մմ | Շագանակագույն | Իսմայիլ Սամանի | Տաջիկստանի նախագահական պալատ | |||
|
|
200 սոմոնի | 159 x 68 մմ | Շագանակագույն և դեղին | Նուսրատուլո Մակսում | Ազգային գրադարանի շենքը Դուշանբեում | 2010 | 2010 2018 | |
|
|
|
500 սոմոնի | 162 x 71 մմ | Մուգ մանուշակագույն և մոխրագույն | Ռուդաքի | Ազգերի պալատը Դուշանբեում | |||
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ National Bank of Tajikistan. «Banknotes and coins». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ ապրիլի 29-ին. Վերցված է 2007 թ․ մայիսի 19-ին.
- ↑ Linzmayer, Owen (2012). «Tajikistan». The Banknote Book. San Francisco, CA: www.BanknoteNews.com.
- ↑ «Tajikistan Coins – The Biggest Online Reference Guide». Mintage World (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
- ↑ «Tajik national currency, the somoni, turns 23». old.asiaplustj.info. Վերցված է 2024 թ․ մայիսի 16-ին.
{{cite web}}: Text "Tajikistan News ASIA-Plus" ignored (օգնություն) - ↑ National Bank of Tajikistan. Coins. Available at: https://nbt.tj/tj/banknotes_coins/coins.php
- ↑ National Bank of Tajikistan. Available at: https://www.bmt.tj/en/news/469013/ Արխիվացված 2021-09-19 Wayback Machine
- ↑ National Bank of Tajikistan. «Banknotes». Վերցված է 16/05/2024-ին.